Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqni hisoblash mexanizmi

Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqni hisoblash mexanizmi

Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliqning joriy etilishi, uning iqtisodiy ahamiyati va ba’zi bir elementlari haqida yuqorida qisqacha tahlil olib borildi. İndi ushbu soliq turini hisoblash va byudjetga undirish mexanizmi haqida quyida to’xtalib o’tamiz.

Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq turini hisoblash uchun dastlab ushbu soliq turining bazasi va stavkalariga to’xtalib o’tamiz. 2019-yildan beri ayrim turdagi soliqlardan tashqari barcha soliqlarning stavkalari Soliq kodeksida qayd etilib kelinmoqda. Suv resurslaridan foydalanganlik uchun soliq stavkalari aynan o’sha maxsus turdagi har yili alohida qonun orqali stavkalari belgilanadigan soliq turidan biri hisoblanadi. 2020-yil uchun stavkalar O’zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan 2019-yil 9-dekabr kuni imzolangan O’RQ-589-sonli “O’zbekiston Respublikasi Davlat byudjeti to’g’risida” gi qonunda belgilab qo’yilgan.(3-jadval)
Quyidagi jadvaldan ko’rishimiz mumkinki, stavkalar 6 turga ajratilgan va shu 6 tur bo’yicha 6 xil tarzda belgilangan. Shuningdek, stavkalar kelib chiqish manbasiga ko’ra ham yer osti va yer usti manbaalar bo’yicha farqli qilib belgilangan. Albatta, yer osti manbaalaridan foydalanilganda stavka balandroq bo’ladi. Chunki yer osti suvlari aksariyat hollarda ichishga yaroqli chuchuk suv bo’ladi. Ushbu jadvalda alohida ko’zga tashlanadigan yana bir jihat bu faoliyati bevosita suvga bog’liq sohalar uchun stavkalar qolganlarnikiga nisbatan anchagina yuqori. Misol uchun alkogolli va alkogolsiz ichimlik ishlab chiqaruvchilarga yer osti va yer usti manbaalari uchun soliq stavkalari 1 kub metr uchun 21 900 so’mni tashkil etgan va ikkala manbaa uchun ham bir xil stavka belgilangan yagona soha ham aynan shu hisoblanadi. Aksincha, ijtimoiy sohalar uchun esa soliq stavkalari nibatan anchagina past hisoblanadi. Misol uchun elektr stansiyalari ishlatilgan yer osti va yer usti suvlarining har bir kub metri uchun mos ravishda 60 va 35 so’m soliq to’laydi.