|
O ' n i n c h i b o b
SUVOSTI KONLARI
Ertasi kuni, 20-fevralda, men juda kech
uyg'ondim. Tungi sayrdan shu qadar charchagan
ekanmanki, soat o'n birgacha uxlabman.
Tezgina kiyinib, salonga chiqdim: «Nautilus»-
ning qaysi tomonga ketayotganini bilishga oshiqar
edim.
Asboblar u soatiga yigirma milya tezlikda va
378
yuz m etr chuqurlikda ilgarigiday janubga ketayot-
ganini ko'rsatib turardi.
Salonga Konsel kirdi. Men unga tungi sayoha-
tim izni so'zlab berdim. Shu payt derazada-
gi to 'siq lar surildi va uning o'zi suvga cho'kkan
q it’aning bir qism ini ko'ra oldi.
«Nautilus» A tlantidaning «yeri»dan bor-yo'g'i
o 'n m etrlar berida suzib borardi. U shamol uchi-
rayotgan havo shari singari tez ilgarilardi, sirasini
aytganda, biz olayotgan taassurotlarni tezyurar po-
yezd vagoni oynasidan tez-tez alm ashib turadigan
m anzarani tom osha qilib ketayotgan yo'lovchi ho-
lati bilan qiyos qilsa to 'g 'riro q b o 'lar edi.
Ko'z oldim izdan o'sim lik olam idan m ineral ola-
miga o'tg an afsonaviy shakldagi qoyalar, o'rm onlar,
butalar, assidiy gilami bilan qoplangan binolarning
vayronalari va tosh uyumlari, anem onlar, uzun suv
o'sim liklari, nihoyat, yerosti olovi faoliyatining til-
siz guvohi bo'lgan lavalarning parchalari lipillab
p 'tib turardi.
«Nautilus» projektorining nurlari zulm atni yorib,
bu ajoyib m anzarani ko'z oldim izda nam oyon eta-
yotganda endilikda mavjudligi m en uchun so'zsiz
jbo'lib qolgan atlan tlar va A tlantida haqida Konsel-
ga hikoya qilib borardim.
Biroq nim adir Konselning diqqatini jalb etib, u
hikoyam ni parishonxotirlik bilan eshitar edi. Zum
o'tm ay tarixning bu ulug'vor jum bog'iga uning shu
qadar befarq qarayotganining sababini tushundim .
D arhaqiqat, yonim izdan baliqlar o 'tayotgan edi.
Baliqlarni ko'rganda esa Konsel ta sn if xayoliga bo-
tadi va shu payt olam ni suv bossa ham to'p ig 'ig a
chiqm aydi. A tlantida haqidagi hikoyam ni to 'x tatib ,
unga qo'shilib baliqlar bilan m ashg'ul bo'lishdan
bo'lak choram qolmadi.
379
Sirasini aytganda, A tlantik okeanning baliqlari
boshqa okeanlarda ko‘rganlarim izdan unchalik farq
qilmas edi. Bular - uzunligi besh m etr va suvdan
sakrab chiqa oladigan darajada qudratli ulkan skat-
lar; akulalarning turli xillari, shu jum ladan yashil
va ko'k tusda tovlanadigan, uzunligi o ‘n besh fu t
li, tishlari o 'tk ir uchburchak shaklida bo'lib, rangi
dengiz suviga o'xshagani uchun to'lqinlarda deyar
li ko'rinm aydigan akulalar edi. Bu yerda yana spar
baliqlari naslidan bo'lgan to 'q jigarrang sargalar,
O 'rtayer dengizida ko'rganim izga o'xshagan os-
yotralar, uzun naysim on tum shug'i och kulrang va
ko'ndalangiga to 'q q o 'n g 'ir y o'l-yo'l qashqali nayza
baliqlar ham bor edi. Bu baliqlar suvda ilon singari
to 'lg 'an ib suzadi.
Qiltanoqli baliqlar orasida Konsel dengiz ajda-
holari yoki dengiz chayonlari deb ataladigan va
zaharli hisoblangan baliqlarni ham ro'yxatga olib
qo'ydi. Chindan ham ajdahoning yelkasi va boshi-
dagi nayzalam ing ikkitadan jo'yagi bor edi; nayza-
lar o'lja tanasiga sanchilgach, jarohatlangan joy-
ga o 'sh a jo'yaklar orqali zaharli shilim shiq m odda
quyiladi. Ajdaholar kulrang-qizg'ish rangda bo'lib,
yelkalari jigarrang, qom i esa oqish. A jdahoning b u
tu n badani qoram tir g'alati dog'lar bilan qoplangan.
Konsel yana ko'kim tir tovlanadigan ajoyib
sarg'ish oltin m akrellarni, go'zal skum briyalam i,
doiraga o'xshagan va hayratom iz darajada chiroy
li rangdagi, yuqori tom oni ko'k, yonlari binafsha-
rang, qorni pushtirang, suzgichlari esa qip-qizil oy-
baliqlarni ko'rdi.
Biroq dengiz hayvonot olam ining ana shu xilma-
xil nam unalarini ko'zdan kechirish, ayni vaqtda
A tlantida tekisliklarini tom osha qilishim ga xalaqit
berm as edi. Ba’zan injiq dengiz tu bining baland-
380
pastliklari «Nautilus»ni sekinlashga m ajbur e ta r edi.
0 ‘shanda u suvosti qayrilishlarida chinakam chaq-
qon baliqday ustalik bilan suzib o'tardi.
Aylanma tepaliklardan o‘tish qiyin bo'lganda,
kem a aero stat singari suvning yuqori qatlam lariga
chiqib, to 'siq d an oshib o‘tib, yana bir necha m etr
pastlikka tu sh ar va ilgarigiday tez suzaverar edi.
Bu zayldagi suzishim iz ajoyib sayr bo'lib, kishi-
ga havo sharida yurganday tuyulardi. Ammo
u n dan farqi shu ediki, bizning «shar» rul bosh-
qaruvchining h ar bir harakatiga ito at qilar edi.
Tushdan keyin soat to 'rtlard a shox-shabbalar
aralash balchiq bilan qoplangan dengiz tu b ining
ko'rinishi o'zgara boshladi. Endi yer asosan to sh -
loq, konglom eratlar1, vulqon toshlari, qotib qolgan
lava quyilm alari va oltingugurtli obsidianlar bilan
qoplangan edi. Bu yerda tekislik tugab, tog'lik yer
boshlansa kerak, deb o'yladim . D arhaqiqat, ko'p
o 'tm ay m en ufq janub tom o n d an baland tog' bilan
to'silganini ko'rdim . Undan o 'tib bo'lm asa kerak,
chunki tog' cho'qqilari okean sathigacha ko'tarilib,
suvga uchi chiqib turgan bo'lishi mumkin. Bu yo
q it’a, yo Yashil Bum n yoki Kanar orollaridan biri
* bo'lsa ham ajab emas.
Keyingi kunlarda astronom ik kuzatuvlar karta-
ga tushirilm ayotgani uchun, - balki atayin sh u n
day qilinayotgandir, - m en qayerda suzib bora-
yotganim izni ko'z oldimga keltirolm as edim. Bu
granit devor, m enim cha, atlan tlar q it’asining tu -
gaganini k o'rsatsa kerak, am m o biz uning bir qis-
m inigina ko'rdik.
Men kuzatuvlarim ni tu n d a ham to'xtatm adim .
Do'stlaringiz bilan baham: | 
