Surxandaryo viloyati maktabgacha

40-Mavzu: Iqtisodiy tarbiyaning metodi, shartlari va unga doir o`yinlarni tashkil etish.
Reja:

1. 
   Barkamol avlodni tarbiyalashda iqtisodiy ta’limning ahamiyati.
   
2. 
   :Iqtisodiy tarbiyaning metodi, shartlari va unga doir o`yinlarni tashkil etish.
   

Maktabgacha ta’lim muassasalaridagi ta’lim-tarbiya jarayonida axborot texnologiyalarining joriy etilishi hozirgi vaqtda muhim ahamiyat kasb etmoqda. Ko‘pgina maktabgacha ta’lim muassasalarimiz yetarli darajada texnik
vositalar bilan ta’minlangan. Bu esa o‘z navbatida ta’lim-tarbiya samaradorligini oshirishga, mashg‘ulotlarni qiziqarli va mazmunli bo‘lishiga olib keladi.
«Ta’lim to‘g‘risida» gi Qonun, «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi»ni ro‘yobga chiqarish sifat ko‘rsatkichi bosqichiga kirdi. Yangi «Bolajon» dasturi yaratilib, MTM va tarbiyachilar ixtiyoriga taqdim etildi. Ularning tarbiyalanuvchilar tomonidan o‘zlashtirilishi va mustaqil filer yuritishlariga undashi bevosita tarbiyachi faoliyatiga bog‘liqdir. Yangi «Maktabgacha yoshdagi bolalar ta’lim-tarbiyasiga qo‘yiladigan Davlat talablari»ni о ‘ zlashtirish kafolatli у angicha zamonaviy texnologiy a asosida ish yuritishni talab etadi. Shu masalaning yechimini topishda ta’lim jarayoniga pedagogik texnologiyalarni olib kirish eng dolzarb masalalardan biridir.Pedagogik texnologiya o‘zi nima? «Texnologiya» yunoncha «texnos» mahorat, san’at, «logos» fan, ta’limot so‘zlaridan olingan.Yangi pedagogik texnologiya asosida o‘tkaziladigan mashg‘ulotlaming an’anaviy mashg‘ulotlardan farqi shuki, bu mashg‘ulotda bolaga erkinlik muhitini yaratib berib, unga o‘z fikrini erkin bayon etishga imkon yaratib berishdir. Bolani mustaqil ishlatish deganda, bir necha bolaga topshiriqlarni bo'lib berish orqali mashg‘ulot o‘tish emas, balki hamma bolalarni birgaMaktabgacha ta’lim muassasasida iqtisodiy tushunchalarni berishda yangi pedagogik texnologiyalardan foydaianish yo‘llariMaktabgacha ta’lim muassasalaridagi ta’lim-tarbiya jarayonida axborot texnologiyalarining joriy etilishi hozirgi vaqtda muhim ahamiyat kasb etmoqda. Ko‘pgina maktabgacha ta’lim muassasalarimiz yetarli darajada texnik
likda ishlatishni tushunamiz. Bolalami birgalikda ishlatish uchun ta’lim jarayonida interfaol uslublardan foydalanamiz.Interfaoi - lotincha «inter» so'zidan olingan bo‘lib, «orasida», «o‘rtasida» degan ma’noni anglatadi, ya’ni ikki narsa o‘rtasidagi faollik degan m a’noni anglatadi.Ta’limda interfaol uslub - bu tarbiyalanuvchi bilan tarbiyachi o ‘rtasida ta’limni o‘zlashtirish munosabatlarini kuchaytirish, faollashtirish demakdir. Mazkur uslublar hamkorlikda ishlash vositasida mashg‘ulot samaradorligini oshirishga yordam beradi. Ular bolalami mustaqil fikrlashga undaydi.
Interfaol uslublar tarbiyalanuvchi bilan tarbiyachining faol munosabati. bir-birini to‘liq tushunishiga asoslanadi. Interfaol uslublarni ta’lim jarayoniga joriy etishning tub maqsadi - mashg‘ulot qaysi shaklda bo'lmasin, qayerda o'tkazilmasin, mashg‘ulotda tarbiyachi bilan bolalarning hamkorlikda ishlashini tashkil etishdir. Tarbiyachi mashg‘ulotda tegishli muammolarga bolalarlarni jalb etishi, ularning harakatini faollashtirishi va natijada o'zlashtirishlarini ta’minlashi lozim. Bunda tarbiyachi faqat fasilitator (yo‘l-yo‘riq ko‘rsatuvchi, kuzatuvchi, xulosalovchi) vazifasini bajaradi. Ushbu uslublar orqali bolalarning mustaqil fikrlash qobiliyatlari rivojlantirilib, ularda erkin fikrlash, mustaqil qaror qabul qilish, hissiyotlami boshqara olish, tanqidiy va ijodiy fikr yuritishning rivojlanishiga zamin tayyorlanadi.
Dunyo miqyosida ko’p yillardan beri qo‘llanilib, yaxshi natijalar berayotgan o'qitishning yangi shakl va usullari Respublikamiz xalq ta’limida i!g‘or, ijodkor tarbiyachilar tomonidan qoMlanilmoqda. Bu o‘qitishning interfaol usulidir. Bu usulning asl mohiyati bolalami mustaqil bilim olishga, bilim olish uchun izlanishga, fikrlashga yo‘naltirishdir.
M ashg'ulotlar jarayonida quyidagi interfaol usullardan foydalanish maqsadga muvofiqdir:
• kichik guruhlarda ishlash;
• aqliy hujum;
• rolli o‘yinlar;
• kichik guruhlarda ishlash.
Kichik guruhlarda ishlash an’anaviy mashg‘ulotdan nimasi bilan farq qiladi? Bolalar faol ishlaydilar, topshiriqlami bajarishga m as’uliyat bilan qaraydilar. Bolalar jamoa bo‘lib fikr-muloxazalarini muhokama qiladilar. Tushunish uchun bir-birlarini tinglaydilar, savollar beradilar, bir-birlariga yordam beradilar. Guruh ishlarida bolalar o‘zlarini erkin tutadilar. Bu
jarayonda javob berishga hadiksiraydigan bolalar ham o‘zini erkin tutadilar, o‘ziga nisbatan ishonch paydo boladi.
Guruhlardagi ishdan qanday foydalanish kerak? Guruhdagi samarali ish bolalami yig‘ib, ularga topshiriqlar yozilgan kartochkalar berish bilan belgilanmaydi. Buning uchun tarbiyachi mavzu bilan tanishtirib chiqishi va uning mazmuniga oid muammolami belgilashi, guruhda ishlashning eng samarali yo‘llarini belgilab olishi kerak. Masalan: guruhni 4ta kichik guruhga bo‘lib, guruhlarga topshiriq beradi va vaqtni belgilaydi, va mustahkamlash mashg‘uloti o‘tilsa, topshiriqlarni bajarish uchun 10 daqiqa beradi. Bolalar guruhda ish boshlaganda bir-birlariga savollar beradilar. egallagan bilimlari bo‘yicha o ‘zaro fikr almashadilar. Bolalar guruhlarda ish bilan band bo‘lganda, tarbiyachi guruh bo‘ylab yuradi, u barchani kuzatib topshiriqni izohlab beradi, yordamga muhtojlik sezayotganlarga yordam ko‘rsatadi, hamda mashg‘ulot mavzusi bilan band bo‘lishini kuzatadi. Vaqt tugagandan keyin hammaning e’tiborini doskaga qaratib, har bir guruhdan bittadan vakil chiqib, guruh bajargan ishni butun guruh oldida taqdim etadi. Har bir guruh taqdimotidan keyin boshqa guruhdagilar savol beradilar. Tarbiyachi hamma guruh ishlarini yakunlab boTgandan so‘ng, ularga izoh beradi, xatolar bo‘Isa to‘g‘rilaydi va xulosalaydi, guruh ishini baholaydi. Guruh ishini tashkil etishda quyidagi tamoyillami yodingizda tutishingiz lozim:
Guruhlartarkibi 3-5 boladaniboratboTishi. Bolalar sonini ko‘paytirish guruhlarda ishlash jarayonini qiyinlashtiradi va ba’zi bolalarning chetda qolib ketishiga sabab bo‘ladi.Guruh tarkibini o‘zgartirib borish kerak. Har bir mashg‘ulotda yangi guruh tashkil etish lozim. Bu hamma bolalarni bir-biri bilan do‘stona munosabatda ishlashlarining imkonini tug‘diradi.Guruh tuzishda o ‘g‘il va qiz bolalardan bir xil guruh bo‘lib qolmasliklariga e'tibor berish kerak.
Guruh tarkibini tarbiyachi belgilashi lozim. Har bir guruhda qobiliyatli bolalar boTishiga, qobiliyatli bolalardan guruh tuzilib qolmasligiga e’tibor berish lozim.
Guruh ishining taqdimotini o‘tkazish, yakunlash va ularni rag‘batlantirib borish kerak.