|
5. ЛОЙИХА КАРОРИНИНГ AЛТЕРНAТИВ ВАРИАНТИ.
Ўзбекистонда шаҳарларни ободонлаштириш ва аҳоли турмуш шароитларини яхшилаш бўйича кенг дастур амалга оширилмоқда. Биотехнология, чиқиндисиз ва энергияни тежайдиган технологиялар саноатда кенг қўлланилади; атроф-муҳитни муҳофаза қилиш ва табиий ресурслардан оқилона фойдаланиш билан боғлиқ муаммолар кескин кўтарилмоқда.
Шаҳар аҳоли пунктларини иссиқлик таъминоти эҳтиёжлари учун муқобил иссиқлик энергиясини ишлаб чиқариш ёқилғи ресурсларини тежаш, атроф-муҳит ифлосланишини камайтириш ва иссиқхона газлари чиқиндиларини камайтириш учун, ноанъанавий ёқилғисиз қайта тикланадиган энергия манбаларини ривожлантириш бўлиши мумкин, бу енг истиқболли, бу Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси энергетика ва автоматика институти ишланмаларида кўрсатилгандек, қуёш энергиясидир.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 23 августдаги "Иқтисодий ва ижтимоий тармоқларнинг энергия самарадорлигини ошириш, энергия тежайдиган технологияларни жорий етиш ва қайта тикланувчи энергия манбаларини ривожлантириш бўйича жадал чора-тадбирлар тўғрисида" ги фармонига биноан ҳозирги босқичда давлат сиёсатининг долзарб йўналишларидан бири энергия тежайдиган технологиялар ва қайта тикланадиган энергия манбаларини кенг жорий этиш бўлиши керак. ... Қайта тикланадиган энергия манбаларини ривожлантириш келажак авлодлар учун табиий ресурсларни сақлаш ва атроф-муҳитни яхшилаш учун ажралмас шартдир.
Ўзбекистон Республикасида қайта тикланадиган энергия манбаларини ривожлантириш ва энергия самарадорлигини ошириш бўйича ҳукуматнинг асосий қарорларидан бири бу "2017-2021 йилларда иқтисодиётнинг қайта тикланадиган энергетикасини янада ривожлантириш, иқтисодиёт ва ижтимоий соҳа тармоқларида энергия самарадорлигини ошириш чора-тадбирлари дастури тўғрисида" ги Ўзбекистон Республикаси Президентининг фармони ва ушбу қарорда қайд етилган шуни таъкидлаш керакки, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2015 йил 5 майдаги ПҚ-2343-сонли қарори билан тасдиқланган 2015-2021 йилларда иқтисодиёт ва ижтимоий соҳа тармоқларида энергия интенсивлигини камайтириш, энергия тежайдиган технологиялар ва тизимларни жорий етиш бўйича чора-тадбирлар дастурига мувофиқ, сўнгги йилларда кенг иқтисодиёт ва ижтимоий соҳаларда энергия тежашни таъминлаш бўйича чора-тадбирлар мажмуи.
Шунингдек, 2017 йилда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясида белгиланган қайта тикланадиган энергия манбаларидан фойдаланишни кенгайтириш, ишлаб чиқаришнинг энергия зичлигини камайтириш, маҳаллий илмий-техник ишланмаларни мақсадли татбиқ етиш ва илгари исботланган халқаро энергия тежовчи технологияларни тадқиқ етиш, ушбу соҳадаги устувор йўналишларни амалга ошириш бўйича ишлар олиб борилмоқда. - 2021 йил.
Ўзбекистонда қуёш коллекторлари (Қуёш коллекторлари) ва қуёш иссиқлик таъминоти тизимларини яратиш ва улардан фойдаланиш бўйича илмий-тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишларида катта тажриба тўпланган. Бухоро қуёш ускуналари заводида йилига 10-12 минг м2 ишлаб чиқарадиган СC серияли ишлаб чиқариш бошланди. Ҳозирги кунда "Ўзавтотранс" корпорациясининг 80 та автоулов корхоналарини иссиқ сув билан таъминлаш учун 5 минг м2 дан ортиқ СC ишлатилади, бу йилига 500 тоннадан ортиқ қазилма ёқилғини тежашга имкон беради.
1998 йилдан бери Ўзбекистонда 2010 йилгача бўлган даврда Қуёш энергиясидан фойдаланиш бўйича Давлат Илмий ва Техника Қўмитаси ҳомийлигида ташкил етилган ва қуёш қурилмаларини ишлатишни чекловчи омилларини йўқ қилишга, қуёш бозорини ривожлантиришга қаратилган. Дастлабки ҳисоб-китоблар шуни кўрсатдики, қозонхонанинг лойиҳалаштириш қувватининг тахминан 20% энергия тежашга еришиш учун умумий майдони 10000 м2 бўлган қуёш коллекторларини ўрнатиш керак. Шу билан бирга, газ учун кутилаётган йиллик тежаш миқдори 2500000 м3, мазут учун 2500 тоннани ташкил этади, атмосферага ифлослантирувчи моддаларнинг ялпи чиқиндилари 100 тоннага камаяди.
Шундай қилиб, қуёш иссиқлик таъминоти тизимларини яратиш ва улардан фойдаланиш бўйича мавжуд маълумотларни таҳлил қилиш шуни кўрсатдики, ушбу тизимлар кенг кўламли ривожланиш учун истиқболли.
Шу сабабли, муқобил усул сифатида шаҳар аҳоли пунктининг янги ҳудудларини ривожлантириш учун таклиф етилади Шаҳарда табиий газ истеъмолини, азот оксиди чиқиндилари ва карбонат ангидрид чиқиндиларини сезиларли даражада камайтиришга имкон берадиган қуёш коллекторлари тизимини ўрнатиш орқали аҳолини иссиқ сув ва иссиқлик билан таъминлашни ташкил этиш учун «Ободон» МФЙда турар-жой бинолари қуриш.
Қуёшдан иссиқ сув ва иссиқлик таъминоти тизимларидан фойдаланишнинг устувор ечимлари қуйидагилардир:
• уй-жой коммунал хўжалиги учун марказлаштирилмаган қуёш-ёнилғи иситиш тизимлари;
• коммунал уй-жой соҳасида ва саноат объектларида жамоавий ва индивидуал фойдаланиш учун автоном иссиқ сув таъминоти тизимлари;
• уй-жой секторини иссиқлик билан таъминлаш учун маҳаллий қозонхоналар учун қуёш батареялари;
• анъанавий ёқилғи ва охирги энергия асосида комбинацияланган иссиқлик ишлаб чиқаришни бирлаштирган марказлаштирилган иссиқлик манбалари;
• саноат объектлари учун қуёш қўшимчалари.
Do'stlaringiz bilan baham: |
