Сурхондарё вилоят Шурчи тумани “Ободон” маҳалла фуқаролар йиғини ҳудудининг бош режа лойихаси ишлаб чикилиши билан бир вактда кишлок (овул) ахоли пунктини батафсил режалаштириш лойихаси ҳамда ёндош “Бунёдкор” ва «Шолдирок»

4.3. Саноат ҳудудини ташкил этиш
Янги бош режага биноан шаҳарчасида мавжуд бўлган ишлаб чиқариш ва янги саноат ва коммунал объектларни жойлаштириш. «Ободон» шаҳарсозлик Республикада амалда бўлган экологик ва санитария меъёрлари ва қоидаларига қатъий мувофиқ равишда таъминланади.
Мавжуд сақлаш ва янги саноат объектларини тоғлар ичида жойлаштириш учун зарур шарт. аҳоли яшаш пунктларини ривожлантиришдан олдин қишлоқ меъёрий санитария муҳофазаси зоналарига риоя қилишлари, шунингдек атмосферага, тупроқ ва сув ҳавзаларига зарарли чиқиндиларни минималлаштириш ёки олдини олишга имкон берадиган, физик омилларнинг гигиеник меъёрларга ва қуйида келтирилган таъсирига таъсир кўрсатадиган илғор ресурсларни тежайдиган, чиқиндиларсиз ва кам чиқиндиларга эга бўлган технологик ечимларни жорий этишлари керак.
Қишлоқдаги санитария ва экологик вазиятни яхшилаш учун лойиҳа шаҳар атрофидан хавфсиз жойларга қадар шаҳар атрофидан санитария меъёрларини бузган ҳолда жойлашган барча ифлослантирувчи саноат ва қишлоқ хўжалиги объектларини (пахта заводи, паррандачилик фермаси, қорамол фермаси, кокос қуритгич, автоулов ва газ қуйиш шохобчалари) олиб ташлашни тавсия қилади. халқ саломатлиги.
«Ободон» шаҳарчасининг асосий шаҳарсозлик корхоналари унинг чегараларидан ташқарида жойлашган «Ободон» бош режа лойиҳасида қишлоқда йирик саноат зонасини жойлаштириш кўзда тутилмаган.
Чиқарилган пахта териш цехи жойида пластик рамкалар ва эшиклар ишлаб чиқариш цехини, сув таъминоти тизимини таъмирлаш цехини жойлаштириш таклиф қилинмоқда. Ушбу объектлар мавжуд мебел дўкони билан биргаликда ягона ишлаб чиқариш зонасини ташкил этади, унинг жойлашиши учун зарур шарт - бу турар-жой бинолари олдидан меъёрий 50 метрлик санитария муҳофазаси зоналарини ташкил этиш бўлади.
Мебел дўкони 50 метрлик стандарт санитария муҳофазаси зонасини яратиш учун ифлослантирувчи ва шовқинли ишлаб чиқариш майдонларини ишлаб чиқариш майдонига ғарбда жойлашган турар-жой биноларига максимал масофага кўчирилиши шарти билан ўз ўрнини сақлаб қолади.
Шаҳарнинг жанубий чеккасида, шунингдек, қишлоқни ривожлантириш ва аҳолини иш билан таъминлаш учун зарур бўлган Экологик тоза хусусий ва кичик корхоналар жойлашган кичик саноат зонасини ташкил этиш таклиф этилади.
Ишлаб чиқариш зоналарини шакллантиришда саноат корхоналарини ободонлаштириш ва муҳандислик-иқтисодий қўллаб-қувватлаш бўйича максимал кооперация билан тармоқлар бўйича гуруҳланишини кузатиш керак. Корхоналардан турар-жой бинолари, мактабгача таълим муассасалари, умумий таълим мактаблари, соғлиқни сақлаш ва дам олиш муассасаларига чиқадиган чиқиндилар манбаларидан санитария муҳофазаси зоналарини кузатиш жуда зарур.
Бош режада таклиф қилинган янги саноат объектларининг аксарияти (ғишт ишлаб чиқариш, мих ва винтлар ишлаб чиқариш корхоналари,помидор шарбатини қайта ишлаш сехи ва бошқалар) шаҳар ташқарисида жойлашган бўлиши тавсия этилади. Умуман олганда, атроф-муҳит ҳавосидаги зарарли саноат чиқиндиларининг концентрациясини камайтириш учун лойиҳа атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бўйича қуйидаги тамойиллардан фойдаланишни таклиф қилади:
1) технологик тадбирлар:
- илғор илмий-техник даражага мос келадиган технологик жараёнларни, технологик ва чанг ва газни тозалаш ускуналарини саноат корхоналарида қўллаш
- кам чиқиндили ва чиқиндисиз технологиялар ва ҳаво чиқиндиларини камайтириш усулларини жорий етиш
2) санитария-техник тадбирлар (нафақат ифлослантирувчи моддалар чиқиндиларининг миқдорини камайтиришга, балки чиқиндиларнинг зарарли таъсирини камайтиришга қаратилган тадбирлар):
- чиқиндиларни тозалашда циклонлар тармоғини лойиҳалаш
- газ ва чангни тозалашнинг самарали ускуналарини ўрнатиш, шунингдек зарарли чиқиндиларни ва чиқиндиларни олиш, зарарсизлантириш ва йўқ қилиш чоралари
- сирт концентрацияси 0,1 МПC дан юқори бўлган чоракда 1 марта частотали ифлослантирувчи моддалар учун емиссия манбаларида чиқиндиларни назорат қилиш ўлчовларини ўтказиш
- рухсат етилган максимал консентрациядан ошиб кетганлиги аниқланганда, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бўйича қўшимча тадбирларни ўтказиш, ишлаб чиқариш ҳажмини камайтириш ёки ифлослантирувчи ишлаб чиқариш жойини аҳоли саломатлиги учун хавфсиз жойларга кўчириш тавсия етилади.
- корхоналарга туташ турар жойлар атмосфера ҳавосининг ифлосланиши устидан назоратни таъминлаш
- кимёвий ва физик таъсир манбалари ва аҳоли дам олиш, кундалик ҳаёти ва яшаш жойлари ҳудуди ўртасида санитария муҳофазаси зоналарини яратиш бўйича чора-тадбирлар
- амалдаги санитария меъёрлари ва қоидаларига мувофиқ уй-жойларни санитария муҳофаза қилиш зоналарини ташкил етиш ва ободонлаштириш бўйича ишларни таъминлаш.
Янги саноат объектларини қуриш ва мавжуд корхоналарни янги жойга кўчириш учун жойларни танлашда қонун ҳужжатларида белгиланган тартибда ўз вақтида ишлаб чиқиш ва давлат атроф-муҳит муҳофазасига тақдим етиш зарур. режалаштирилган фаолиятнинг Экологик қонунчилик талабларига мувофиқлигини аниқлаш мақсадида ЕИA материалларини експертизадан ўтказиш.
«Ободон» шаҳрининг мавжуд ва режалаштирилаётган саноат корхоналарида атмосферага ифлослантирувчи моддалар чиқиндилари, ифлосланган чиқинди сувларни тўкиб ташлаш, чиқиндиларни ҳосил қилиш ва йўқ қилиш чегаралари, ифлослантирувчи моддалар чиқиндиларини камайтиришга қаратилган ташкилий-техник ёки бошқа чора-тадбирлар режаларини ўз вақтида ишлаб чиқиш зарур. емиссия тозалаш иншоотлари ва ускуналарининг узлуксиз самарали ишлаши.
Aгар атроф-муҳит қонунчилигининг барча талабларига риоя қилинса, шаҳарнинг Экологик ҳолатига соҳа фаолиятидан салбий таъсир минимал даражада бўлади.
Саноат зоналарининг турар-жой бинолари билан чегарасида саноатнинг салбий таъсирини камайтириш учун бош режа лойиҳасида максимал даражада кўкаламзорлаштирилган санитария муҳофазаси зоналарини яратиш тавсия етилади. СанПин РУз санитария меъёрларига мувофиқ саноат корхонасининг емиссия манбаларидан турар-жой бинолари, мактабгача таълим муассасалари, умумий таълим мактаблари, соғлиқни сақлаш ва дам олиш муассасаларига қадар бўлган санитария муҳофазаси зонасининг кенглиги кузатилиши керак. 0350-17-сонли "Ўзбекистон Республикасининг аҳоли пунктларида атмосфера ҳавосини муҳофаза қилишнинг санитария меъёрлари ва қоидалари". Мавжуд ривожланиш шароитида меъёрий-ҳуқуқий зонани яратиш учун ҳудуд бўлмаган тақдирда, уй-жойлар орасидаги бўшлиқни кўпайтириш ва санитария муҳофазаси зонасини яратиш учун корхонанинг ўз ҳудудларининг бир қисми ҳисобидан саноат ҳудудига хавфли чиқиндиларни чиқариб ташлаш манбаларини кўчириш тавсия етилади.
СПЗ ҳудудини ободонлаштириш лойиҳасига мувофиқ ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш керак. Санитария муҳофазаси зонасини лойиҳалаштириш ва такомиллаштиришда мавжуд бўлган яшил майдонларнинг сақланишини таъминлаш керак.
Санитария муҳофаза зоналарини ободонлаштириш принципи қуйидагича:
1. Яшил жойлар зонанинг кенглиги 300м гача бўлган санитария зонасининг камида 60%, 50% - 300 м дан юқори зонани егаллаши керак
2. Яшил майдонларнинг жойлашиши очиқ ва ёпиқ (дарахтлар ва буталар екиш билан банд) жойларнинг алмашинишига асосланган бўлиши керак. Натижада пайдо бўлган горизонтал ва вертикал ҳаво оқимлари саноат корхонаси ҳудудини ва бутун зонани вентиляция қилишга ва газсимон чиқиндиларни тарқалишига ёрдам беради.
Санитария муҳофазаси зонаси ҳудудида жойлаштириш тақиқланади:
- турар жой бинолари, мактабгача тарбия муассасалари, бошқа таълим муассасалари
- спорт боғлари, даволаш-профилактика ва соғлиқни сақлаш муассасалари
- озиқ-овқат саноати корхоналари, озиқ-овқат саноати учун идиш-товоқ, контейнер ишлаб чиқариш, тайёр маҳсулотлар учун омборлар, ичимлик суви ва ичимликлар ишлаб чиқариш.
Саноат ва коммунал объектларнинг турар жойлари билан чегараларида ташкил етилган кўкаламзорлаштирилган санитария муҳофаза зоналари корхоналар чегараларидан ташқарида газлар ва чангларнинг қўшимча равишда сингиб кетишига ёрдам беради ва турар-жой биноларида атмосфера ҳавосининг ҳолатини яхшилайди, чунки яшил майдонлар ифлослантирувчи моддаларни скрининг, ассимиляция ва филтрлашни таъминлайдиган табиий филтр вазифасини бажаради атмосфера ҳавоси.
Юқорида айтиб ўтилган шаҳарсозлик, атроф-муҳитни муҳофаза қилиш бўйича муҳандислик-техник тадбирлар натижасида «Ободон» шаҳрининг Экологик ҳолати яхшиланади.