Sultonov firuz to’ymurod o’G’LI

Impuls kengligi boshqariladigan o‘zgarmas tok manbalar

Kichik quvvatli (bir necha kilovatgacha bo‘lgan) o‘zgarmas tok elektr yuritmalarda uzluksiz xarakterdagi o‘zgarmas tok kuchlanishi kengligi boshqariladigan impulslarga o‘zgartirilib elektr motorlarni boshqarish keng qo‘llash taraqqiy etmoqda. Bunday turdagi o‘zgartkichlarning asosini impulsning amplituda va chastota qiymatlari o‘zgarmas qoldirilib, faqat kengligini o‘zgartiradigan modulyator (IKM) tashkil etadi. Impuls kengligi boshqariladigan o‘zgartgichlar (IKBO‘) TO‘larga qaraganda tezlikni rostlash oralig‘i katta, ya’ni D (20006000):1 yuqori darajada bo‘lishi bilan, motorning tok bo‘yicha yuklanishi katta bo‘lishi va tarmoq kuchla-nishining formasiga ta’siri kam bo‘lishi bilan ijobiy farqlanadi.
IKBO‘ning funksional sxemasi 79a – rasmda tasvirlangan bo‘lib, yuklanishdagi kuchlanishning o‘rtacha qiymati quyidagi ifoda bilan aniqlanadi
^U_ЎРТ ^{ U}_Т ^U_T^ , (7) Т_к
 bu yerda U_T – manba kuchlanishi;   impuls chuqurligi; T_k –
_k
kommutatsiya davri;  kommutatsiya davrining ishchi qismi.
(7) – tenglamadan ko‘rinib turibdiki, yuklanishdagi kuchlanishning ^U_ЎРТ qiymati U_T = sonst bo‘lganidagina impuls chuqurligiga bog‘liq bo‘ladi (79v – rasm).


7– rasm. Impuls kengligi boshqariladigan o‘zgarmas tok o‘zgartkichining funksional sxemasi (a), blok – tizim modeli (b) va kuchlanishlar diagrammasi IKMning vazifasi U_b boshqaruv kuchlanishining qiymatiga mos keluvchi kenglikdagi impulslarni hosil qilishdir. Boshqariladigan kenglikdagi impulslarni hosil qilishning ikki xil usuli mavjud bo‘lib, ulardan biri faza oralig‘i boshqariladigan ikki to‘g‘ri burchakli impulslarni qo‘shish asosida (8a – rasm); bunday qurilma to‘g‘ri burchakli kuchlanishlarni hosil qiluvchi MV1 va MV2 multvibratorlardan, faza siljitish qurilmasi FSQ dan hamda chiqish kuchlanishlarini qo‘shuvchi va to‘g‘rilovchi qurilma TQQ dan iborat bo‘ladi.
8b – rasmda kerakli impuls chuqurligiga ega bo‘lgan natijaviy impulslarni hosil qilinishi kuchlanishlar diagrammasi orqali tasvirlangan.

8– rasm. Multvibratorli IKMning funksional sxemasi (a) va kuchlanishlar diagrammasi (b)