4.Мавзу:
Суғориш каналларида сувнинг сизишига қарши қопламалар қурувчи машиналар.
Мелиоратсия тизимларида ишлатиш тузатиш ишларини олиб борувчи машиналар.
Режа:
Сувнинг сизишига қарши қопламаларнинг турлари ва машиналарнинг турланиши.
Зичланган тупроқлардан қопламалар ҳосил қилувчи машиналар ҳақида тушунча.
Лойқа(чо`кинди) ва о`т-о`ланлардан тозалайдиган узлуксиз ишловчи(тасир этувчи) канал тозалагичлар.
ГРУНТНИ ЗИЧЛАЙДИГАН МАШИНАЛАРНИНГ ВАЗИФАСИ ВА КЛАССИФИКАТсИЯСИ
Улар ишлаш принтсипига ва тягачга кушиш усулига кура классификатсияланади.
Грунтга таъсир килиш принтсипига кура, грунтни зичловчи машиналар статсионар ва динамик ишлайдиган хилларга булинади. Тягачга кушиш усулига кура, грунтни зичловчи машиналар тиркалма, ярим тиркалма ва узиюрар хилларга ажратилади.
Грунтни уз огирлиги хисобига қатламма-қатлам зичлашга мулжалланган статик ишловчи машиналарга силлиқ ғалтакли узиюрар ғалтакмолалар, кулачоклп тиркалма ғалтакмолалар, пневматик шинали тиркалма, ярим тиркалма ва узиюрар ғалтакмолалар киради.
Борланган ва борланмаган грунтларни ҳамда исталган сочилувчан материалларни зичлаш учун силлиқ ғалтакларни ишлатиш мумкин, чунки зичланадиган қатламнинг юзаси бунда деярли юмшамайди ёки 1—3 см чуқурликдагина юмшайди (борланмаган грунтлар).
Кулачокли ғалтакмолалар билан борланмаган грунтлар зичланади. Бунда грунт қатламининг устки қисми грунтнннг турига ва ахволига қараб кулачок баландлигининг ъ/з—У қисмича юмшайди. Бундай галтакмолаларни богланмаган грунтларни зичлаш учун ишлатиб бо`лмайди, чунки бунда грунтпипг устки катлами анча чукур юмшайди.
Пневматик шинали ғалтакмолаларни исталган грунтни зичлаш учун ишлатиш мумкин, бунда шиналар протекторларининг нақши канча юза булса, грунтнинг устки қатлами шунча кам юмшайди.
Грунтни қузғатувчи куч ёки пастга тушувчи юк оғиплиги таъсирида қатламма-қатлам зичлаш учун ишлатиладиган динамик ишловчи машиналарга тиркалма ва узиюрар вибратсион ғалтакмолалар, виброплиталар ҳамда шиббаловчи машиналар киради.
Вибратсион ғалтакмолалардан борланмаган грунтларни зичлашда фойдаланилади. Унинг иш органи пайвандлаб ясалган, ичи буш, силлик. металл ғалтак булиб, ичига одатда дисбалансли типдаги виброкучаткич о`рнатилган, у доиравий тебранишлар ҳосил қилади.
Виброплиталар билан хам борланмаган грунтлар зичланади. Улар объектнинг улчамлари чекланган булганда, масалан, траншея хамда каналларни, тукмалар бушлиғини кайта кумишда ишлатилади.
Шиббаловчи машиналар анча калин қилиб тукилган (1,5—2,0 м гача) борланмаган грунтларни, шунингдек, туб юзалардаги ва суғориш каналлари ҳамда сув омборларининг ён бағридаги структураси бузилмаган грунтларни сувнинг сизишини камаитириш максадида зичлаш учун мулжалланган. Богланмаган грунтларни шиббалаб зичлаш самарасиздир, чунки зарб берилган жойнннг атрофидаги грунт юмшаб қолади.
Шиббаловчи машиналар жумласига юки эркин тушадиган машиналар ва экскаваторларга хамда стрелали кранларга осиб ишлатиладиган шиббаловчи плиталар киради.
Do'stlaringiz bilan baham: |