A. 2-3 soatdan so'ng*
B. 6-8 soatdan so'ng
V. 10-12 soatdan so'ng
G. 18 soatdan so'ng
D. 24 soatdan so'ng
127. Ekspert ho'losasining tekshiruv qismi qanday bo'limlardan tashkil topgan:
A. qismlarga ajratilmaydi
B. ko'zdan kechirish, pasport, tashqi tekshiruv
V. tashqi va ichki tekshiruv*
G. pasport, tekshiruv, ho'losa
D. kirish, to'xtam
128. Homilaning parvarish klinganligini bildiruvchi belgilar … :
A. kindik bog'langan, teri toza, oshqozonda sut bor, homila uralgan*
B. kindik uzilgan, teri koplami Qon
V. homila kindik tizimchasi va yuldosh bilan
G. tabiiy burmalarda pishloksimon surtma mavjudligi
D. homila uralmagan, yalangoch xolda
129. Osilish holati. Murda sirtmoqdan olingan. Murda dog'lari qo'l-oyoq, tananing pastki qismlarida va qisman orqa yuzasida aniqlanadi. Sirtmoqda bo'lish davomiyligi:
A. 12 soatdan ko'p emas
B. 24 soatdan ko'p emas
V. 24 soatdan ortiq*
G. 6-12 soat
D. 1,5-2 soat
130. Osilish holatlarida qon:
A. och qizil rangda, lahtalar bilan
B. to'k-qizil rangda, suyuq*
V. to'k-qizil rangda, lahtalar bilan
G. och-qizil rangda, suyuq
D. qizil rangda, lahtalar bilan
131. Qanday kuyish yaralari tezroq va engilroq bitadi:
A. elektr tokidan
B. olovdan*
V. kimyoviy moddalardan
G. atmosfera elektr tokidan
D. issik metalldan
132. Epidermis, derma, yog' qavati va mushaklar shikastlangan. Bu:
A. chuqur shilinma
B. yuzaki yara
V. chuqur yara*
G. yuzaki shilinma
D. momotaloq
133. Kesuvchi jism ta'sirida suyaklarda qanday jarohatlar vujudga kelishi mumkin:
A. suyaklarning sinishi
B. suyaklarda yuzaki kesma (nasechki.*
V. alohida suyak bo'laklari
G. suyak bo'laklarining ajralishi
D. suyak shikastlanmaydi
134. Shikast etkazishning alohida usullari deganda nima tushuniladi:
A. jarohatlarning yuzaga kelish mexanizmi
B. jarohat etkazuvchi jismning ta'sir etish harakteri*
V. jarohatlarni muntazam etkazilishi
G. jarohatlarni alohida jismlar ta'sirida etkazilishi
D. ruxiy ta'sir etish
135. Gumon qilinuvchida zo'rlash faktining qanday daliliy izlari bo'lishi mumkin:
A. kiyimlarida spermaning mavjudligi
B. jinsiy a'zolarida jarohatlar
V. jinsiy olat bosmasida qin xujayralarining bo'lishi*
G. jinsiy olat boshchasi spermaning yo'qligi
D. jinsiy olat boshchasida qon izlarining mavjudligi
136. «Sud tibbiyoti» predmetining nomi kim tomonidan kiritilgan:
A. Sun-sti
B. A.Pare
V. I.Bonn*
G. N.Pirogov
D. N.Minakov
137. Tibbiyot hodimlaridan kim voqea joyini ko'zdan kechirishga jalb etilishi mumkin:
A. feldsher
B. vrach-stomatolog
V. har qanday vrach*
G. uchastka vrachi
D. vrach-terapevt
138. Larshe dog'i vujudga keladi:
A. ochiq ko'zlarda*
B. yopiq ko'zlarda
V. ochiq va yopiq ko'zlarda
G. cho'kkan murdada
D. kuygan murdada
139. Murda tekshiruvida murda dog'lari va qontalashlarni qiyosiy taqqoslash tartibi:
A. stereomikroskop yordamida
B. chuqur termometriya
V. xochsimon kesmalar bilan*
G. burchaksimon kesmalar bilan
D. kuzoynak yordamida
140. Yurakni tekshirish qaysi bo'limidan boshlanadi:
A. o'ng quloqchasidan*
B. chap quloqchasidan
V. yurak cho'qqisidan
G. yurak o'ng qorinchasining o'rtasidan
D. yurak chap qorinchasining o'rtasidan
141. Qaysi bosqichda murda dog'i bosilganda oqarmaydi:
A. gipostaz
B. staz
V. imbibistiya*
G. kontuziya
D. diffuziya
142. Zo'raki o'lim deganda nima tushuniladi:
A. tashhis aniqlangan va hayot uchun xavfsiz bo'lgan kasalliklardan o'lim
B. sog'lomlik fonida yashirin kechuvchi kasallik natijasida o'lim
V. baxtsiz hodisa natijasidagi o'lim
G. tashqi muhit omillari ta'siridan o'lim*
D. noma'lum sabablar natijasidagi o'lim
143. Homila og'irligi 2000 gr., uzunligi-43 sm. Bu homila:
A. etuk
B. etuk emas*
V. oy-kuni etgan
G. oy-kuni etmagan
D. o'lik tug'ilgan
144. Vissteral plevra va epikard ostida mayda qon quyilishlar mavjud. Bu belgi:
A. tez o'lim belgisi*
B. asfiksiyadan o'lim
V. a'zolarda is gazining to'planishi
G. sovuq kotishdan o'lim
D. nurlanishdan o'lim
145. Tarde dog'iga ta'rif bering:
A. to'q-qizg'ish rangli, diametri 2-3 mm, chetlari tekis subplevral, subepikardial qon quyilishlarning mavjudligi*
B. o'pka yuzasida oqimtir-qizg'ish rangli qon quyilishlarning mavjudligi
V. og'iz va burun teshiklari atrofida oqimtir-qizg'ish rangli turg'un mayda-pufaksimon ko'piklarning mavjudligi
G. asos suyagi bo'shlig'ida suyuqlikning (5ml. mavjudligi
D. och pushti rangli, uzunchok, chetlari notekis subplevral qon quyilishlarning mavjudligi
146. Kesson kasalligida o'lim sababi:
A. havo emboliyasi
B. gaz emboliyasi*
V. yog' emboliyasi
G. to'qima emboliyasi
D. mushak emboliyasi
147. O'tmas jismning qanday ta'siri natijasida faqat bilvosita jarohatlar vujudga keladi:
A. zarb
B. siqilish
V. cho'zilish*
G. ishqalanish
D. surtilish
148. Qanday kesilgan yara o'z qo'li bilan etkazilganga xos:
A. bittalik, chuqur yara, o'tkir burchaklari bilan
B. qo'shimcha yuzaki kesmalari bo'lgan yara*
V. yirik tomirlarni shikastlagan yara
G. mushaklarni shikastlagan yara
D. suyaklarni shikastlagan yara
149. Jabrlanuvchining sud-tibbiy ekspertizasi qanday hujjatlashtiriladi:
A. tekshiruv bayonnomasi bilan
B. ekspert ho'losasi bilan*
V. ekspert to'xtami bilan
G. sud-tibbiy ekspert ma'lumotnomasi bilan
D. kuzdan kechirish bayonnomasi bilan
150. Nomusiga tegilgandan so'ng, qancha eng minimal muddatda, qin ajralmalarini sperma mavjudligiga tekshirish lozim:
A. 2-3 sutkagacha
B. 5 sutkagacha*
V. 3-4 sutkagacha
G. 10 sutkagacha
D. 1 sutkagacha
151. Dastlabki tergov sirlarini oshkor qilganligi uchun javobgarlikni ko'zda tutuvchi O'zR. JKning moddasi:
A. 237
B. 239*
V. 240
G. 238
D. 236
152. Voqea joyini ko'zdan kechirishga kelgan vrach birinchi navbatda aniqlashi lozim:
A. o'lim sababini
B. o'lim muddatini
V. o'lim vujudga kelganligi faktini*
G. qurolning ta'sir etish harakterini
D. o'lim turi va xilini.
153. Pergament dog'i vujudga keladi:
A. murda qurishi natijasida*
B. teriga kislotalarning ta'siridan
V. issiq urishdan o'lim holatlarida
G. sovuq urishdan o'lim holatlarida
D. teriga ishkorlarning ta'siridan
154. Gazli chirish quyidagi o'lim holatlarida rivojlanadi:
A. rak
B. tuberqo'lez
V. salmonellez*
G. brustellez
D. exinokokkoz
155. Yurak mushaklarini tekshirishda kesmalar qanday o'tkaziladi:
A. bitta ko'ndalang kesma bilan
B. bo'ylama-yassi kesmalar bilan*
V. qiyshiq kesmalar bilan
G. bo'ylamasiga
D. to'g'ri
156. Murda dog'i bosganda to'liq yo'qoladi. O'lim muddati qancha:
A. 1-2 soat
B. 12-15 soat
V. 28-36 soat
G. 4-6 soat*
D. 24 soatgacha
157. Murdani sud-tibbiy tekshiruvining patologo-anatomik tekshiruvlardan farqi:
A. tekshriuv maqsadi va prostessual asoslarga ko'ra*
B. faqat prostessual asoslarga ko'ra
V. ayrim tekshiruv maqsadilariga ko'ra
G. farqlanmaydi
D. takkoslab bo'lmaydi
158. Chaqaloq tug'ilgan zahotiyoq qarovsiz qoldirilgan. Taxminiy o'lim sababi:
A. tanani muzlashi
B. qon ketish*
V. ochlik
G. homila asfiksiyasi
D. tug'ruq travmasi
159. Tarde dog'i asfiksiyaning qaysi bosqichida vujudga keladi:
A. terminal nafas harakatlari bosqichida
B. ekspirator xansirash davrida
V. inspirator xansirash davrida*
G. terminal tinish davrida
D. nafas tuxtashi davida
160. Krushevskiy belgisini tavsiflangan:
A. to'q-qora rangli, diametri 2-3 mm, chegaralari aniq bo'lgan subplevral, subepikardial qon quyilishlar
B. o'pka yuzalarida oq-pushti rangli qon quyilishlar
V. og'iz va burun teshigi atrofida oq-pushti rangli, mayda-pufakli turg'un ko'pikning mavjudligi*
G. kalla asos suyagi bo'shlig'ida suyuqlikning (5ml. mavjudligi
D. boshqa a'zolarning to'laqonligi fonida taloqning kam qonligi
161. Stikuta quyidagi zaharlar guruhiga mansub:
A. enstefalopatik
B. talvasa tuttiruvchi*
V. umumfunkstional
G. destruktiv
D. Qon zaharlari
162. Soch piyozchasining ko'chishi xos:
A. chopilgan jarohatga
B. sanchilgan jarohatga
V. latli yaraga*
G. kesilgan yaraga
D. sanchilgan yaraga
163. Vintovka miltiqdan farqlanadimi:
A. yo'q, ular sinonimlar
B. stvol uzunligi bilan
V. stvol ichki yuzasining tuzilishi bilan farqlanadi*
G. stvol diametri bilan
D. qo'ndoq tuzilishi bilan
164. Jabrlanuvchining STEsi ho'losasining kirish qismida qanday ma'lumot aks ettirilishi lozim:
A. jabrlanuvchi haqidagi ma'lumot*
B. jarohatning vujudga kelish mexanizmi
V. tibbiy hujjatlar ma'lumotlari
G. ob'ektiv tekshiruv ma'lumotlari
D. vokea tafsiloti ma'lumotlari
165. Soch o'zagida kengayish, mag'iz qavatining emirilishi mavjud. Sochga qanday ta'sir bo'lgan:
A. yuqori harorat
B. o'tmas jism*
V. permanent bo'yash
G. o'tkir jism
D. past harorat
166. Kompleks ekspertiza tayinlash va o'tkazilishini reglamentlovchi JPK moddasi:
A. 176
B. 178*
V. 179
G. 180
D. 182
167. Murda topilgan joyda ko'zdan kechirilgandan so'ng tergovchi tomonidan qanday hujjat rasmiylashtiriladi:
A. dalolatnoma
B. bayonnoma*
V. ho'losa
G. o'lim haqida guvohnoma
D. qaror
168. Qanday travmadan o'lim holatlarida kataleptik qotish vujudga kelishi mumkin:
A. katta yarim sharlar jarohatlanganda
B. orqa miyaning bo'yin qismi jarohatlanganda*
V. orqa miyaning ko'krak qismi jarohatlanganda
G. orqa miyaning korin qismi jarohatlanganda
D. orqa miyaning umurtka qismi jarohatlanganda
169. Murda yashili birinchi navbatda vujudga keladi:
A. chap yonbosh sohasida
B. kindik sohasida
V. o'ng yonbosh sohasida*
G. ko'qrak soxasida
D. korin soxasida
170. O't yo'llarining o'tkazuvchanligi qanday tekshiriladi:
A. o't qopini kesish bilan
B. o't yo'lini kesish bilan
V. o't qopini bosish va fater so'rg'ichida kuzatish bilan*
G. o't qopini zond bilan tekshirish orqali
D. o'n ikki barmoqli ichakni tekshirish bilan
171. Murda dog'i sohasi kesilganda qon tomchisi xosil bo'lmaydi, to'qima bir tekis bo'yalgan. Murda dog'i qaysi bosqichda:
A. gipostaz
B. staz
V. imbibistiya*
G. kontuziya
D. diffuziya
172. Yurak tomirlari qanday tekshiriladi:
A. tomirlarni ko'ndalang kesish orqali
B. tomirlarni bo'ylama va ko'ndalang kesish orqali*
V. tomirlarni bo'ylama kesish orqali
G. yurak tomirlari tekshirilmaydi
D. zond bilan tekshirib kesiladi
173. Perinatal davr bu:
A. tug'ruqdan hayotining 1 oyi oxirigacha bo'lgan davr
B. homiladorikning 28 haftasidan hayotining 1 oyi oxirigacha bo'lgan davr
V. homiladorikning 28 haftasidan hayotining 1 haftasi oxirigacha bo'lgan davr*
G. tug'ruqdan xayotining 1 yil oxirigacha
D. tug'ruqdan xayotining 1 xaftasigacha
174. Amyuss belgisi xos:
A. strangulyastion asfiksiyaga*
B. obturastion asfiksiyaga
V. kompression asfiksiyaga
G. mexanik asfiksiyaningg barcha turlariga
D. Cho'kishga
175. Sveshnikov belgisining tavsifi:
A. to'q-qora rangli, diametri 2-3 mm, aniq chegarali subplevral, subepikardial qon quyilishlarning mavjudligi
B. o'pka yuzasida oqimtir-pushti rang qon quyilishlarning mavujudligi
V. og'iz va burun atrofida turg'un mayda pufakchali oqimtir-pushti rang ko'pikning mavjudligi
G. asos suyagi bo'shlig'ida suyuqlikning mavjudligi (5ml.*
D. boshqa a'zolarning to'laqonligi fonida taloqning kam qonligi.
176. Mishyak guruhi qanday zaharlar turkumiga kiradi:
A. destruktiv*
B. motor-paralitik
V. umumfunkstional
G. qon zaharlari
D. mahalliy
177. To'qima qo'prikchalarining mavjudligi qanday yaraga xos:
A. sanchma
B. chopma
V. latli*
G. kesma
D. sanchma-kesma
178. Qanday diametrdagi sochma o'q - kartech deyiladi:
A. 3-5 mm
B. 5,5 mm*
V. 10 mm
G. 2,5 mm
D. 1,5 mm
179. Qanday yara o'z qo'li bilan etkazilganga xos:
A. chuqur, bitta yara
B. qo'shimcha yuzaki kesmalari bor yara*
V. bo'shliqqa teshib o'tuvchi yara
G. yuzaki yara
D. ko'plab chuqur yaralar
180. Soch o'zagi bo'ylab tovlangan, yaltiroqligini yo'qotgan, ayrim joylarda kolbasimon kengaygan. Sochga qanday ta'sir bo'lgan:
A. yuqori harorat ta'siri*
B. o'tmas jism
V. permagnant quyma rang ta'siri
G. past harorat ta'siri
D. o'tkir jism
181. Ekspert ho'losasi kim tomondan baholanadi:
A. byuro boshlig'i
B. qayta ekspertizani o'tkazgan ekspertlar komissiyasi tomonidan
V. ekspertiza tayinlagan shaxs tomonidan*
G. bosh shifokor
D. advokat
182. Murdani topilgan joyida ko'zdan kechirishda statik bosqichda nimalar o'rganiladi:
A. to'g'ri ichakdagi harorat
B. kiyimlarning cho'ntaklaridagi narsalar
V. ashyoviy dalillarning xususiyatlari
G. murda holati va vaziyati*
D. murdadagi jarohatlar
183. Quyidagi zaharlanishda murda qotishi sust rivojlanadi:
A. oq pogankadan*
B. muxomordan
V. smorchokdan
G. mishyakdan
D. strixnindan
184. Quyidagi o'lim turida mumifikastiya tezroq rivojlanadi:
A. gepatitdan
B. difteriyadan
V. vabodan*
G. ulatdan
D. pnevmoniyadan
185. Oshqozonni tekshirish amalga oshiriladi:
A. katta egrilik bo'yicha
B. kichik egrilik bo'yicha
V. oldingi devori bo'yicha*
G. orqa devori bo'yicha
D. pilorik qismidan
186. Murda qotishi qanday ketma-ketlikda bo'shaydi:
A. tartibsiz
B. qanday boshlangan bo'lsa shunday ketma-ketlikda bo'shaydi*
V. teskari tartibda
G. oldin yirik mushaklar so'ng kichik mushaklar
D. oldin kichik mushaklar so'ng katta mushaklar
187. Ichki a'zolarni ajratib olish usullari:
A. Gromov, Fleksig, Buyalskiy, Pirogov, Rayskiy
B. Virxov, Abrikosov, Shor, Kiari-Mareshi, Lyutel*
V. Sumstov, Galen-Shreer, Minakov, Tarde
G. Sabinskiy, Sveshnikov, Ilin, Smolyaninov
D. Kryukov, Tarde, Krushevskiy, Rusakov
188. Go'daklar murdasining bo'shliqlarini tekshirishning maqsadga muvofiq bo'lgan ketma-ketligi:
A. oldin kalla bo'shlig'i
B. oldin ko'krak, qorin bo'shliqlari *
V. ahamiyatga ega emas
G. umurtka pogonasi bushligi
D. oldin korin bushligi
189. Neyding usulidan foydalaniladi:
A. chaqaloqning yashovchanlik qobilyatini aniqlash uchun
B. strangulyastion egatning hayotiyligini aniqlash uchun*
V. suvga tirik tushganligini aniqlash uchun
G. olovga tirik tushganligini aniqlash uchun
D. chaqaloqning etukligini aniqlash uchun
190. Sabinskiy belgisining tavsifi:
A. to'q-qora rangli, diametri 2-3 mm, aniq chegarali subplevral, subepikardial qon quyilishlarning mavjudligi
B. o'pka yuzasida oqimtir-pushti rang qon quyilishlarning mavujudligi
V. og'iz va burun atrofida turg'un mayda pufakchali oqimtir-pushti rang ko'pikning mavjudligi
G. asos suyagi bo'shlig'ida suyuqlikning mavjudligi (5ml.
D. boshqa a'zolarning to'laqonligi fonida taloqning kam qonligi*
191. Etil spirti qanday zaharlar guruhiga kiradi:
A. narkotik-alkaloidlarga
B. yog' qatorli narkotiklarga*
V. enstefalopatik
G. motor-paralitik
D. qon zaharlari
192. O'tmas jismlarni qanday ta'sir mexanizmida bilvosita va bevosita jarohatlar yuzaga keladi:
A. buralish
B. siqilish*
V. cho'zilish
G. sirpanish
D. shilinish
193. O'qning ponasimon ta'siriga qanday jarohatlar xos:
A. teshib o'tuvchi
B. ko'r yaralar*
V. shilinmalarning yuzaga kelishi
G. yarasiz qontalashlar
D. defektli yaralar
194. So'zlash qobilyatini yo'qotish bu:
A. tutilib qolish
B. o'z fikrini bayon qila olmaslik*
V. shikastlangan tilni jarohati munosabati bilan so'zlay olmaslik
G. a'zoni (tilni. yo'qotish
D. tovush chikara olmaslik
195. Sun'iy bo'yash masalasini hal etishda sochning qanday qismini tekshirish lozim:
A. periferik, o'zak va ildiz qismini*
B. faqat periferik kismini
V. faqat ildizini
G. soch qalinligini
D. soch Kutikulasini
196. Qayta ekspertizani dastlabki ekspertga tayinlash mumkinmi:
A. ha
B. yo'q*
V. tergovchining ruxsati bilan mumkin
G. byuro boshligi ruxsati bilan mumkin
D. xoxlagan ekspertga tayinlash mumkin
197. Voqea joyida ekspert murdani ko'zdan kechirishdan tashqari yana qanday vazifani bajaradi:
A. guvohlarni so'roq qiladi
B. atrofdagi holatni rasmga oladi
V. ashyoviy dalillarni topish va olishda yordam beradi*
G. bayonnoma yozadi
D. murda barmoqlarini izini oladi
198. Murda qotishi yaqqol rivojlanadi:
A. bolalarda
B. yoshi kattalarda*
V. qariyalarda
G. ayollarda
D. chaqaloqlarda
199. Yog'-mo'm rivojlanishiga moyillik yaratuvchi sharoit:
A. past harorat, havoning yo'qligi, yuqori namlik
B. iliq harorat, havoning mavjudligi, past namlik
V. yuqori namlik, iliq harorat, havoning yo'qligi*
G. yukori harorat va namlik
D. sharoitga bog'lik emas
200. Taloqning kesmasi qanday amalga oshiriladi:
A. a'zo chetlari bo'yicha stirqo'lyar
B. uzunasiga kesma bilan
V. ko'ndalang kesma bilan
G. qavariq tomonidan darvoza tomonga yo'nalishda*
D. darvozasidan qabariq tomoniga qarab
201. Qanday murdada murda qotishi kuchli rivojlanadi:
A. mushaklar rivojlangan erkak murdasida*
B. chaqaloq murdasida
V. ozg'in shaxs murdasida
G. ayol murdasida
D. yuqori oziqlanishdagi shaxs murdasida
202. Nozo'raki o'lim deganda tushuniladi:
A. zaharlanish natijasidagi o'lim
B. avtotravma natijasidagi o'lim
V. turli xil kasalliklar natijasidagi o'lim*
G. mexanik asfiksiya natijasidagi o'lim
D. elektrotravma natijasidagi o'lim
203. Mekoniyni fundamental tekshirgan olim:
A. A.V.Markovin*
B. N.S.Bokarius
V. A.Pare
G. V.V.Tomilin
D. Gromov
204. Rasskazov-Lukomskiy dog'i kuzatiladi:
A. cho'kishning barcha turlarida
B. asfiktik tipdagi cho'kishda
V. chin cho'kishda*
G. soxta Cho'kishda
D. osilishda
205. Plankton nima:
A. suv havzalarida yashovchi, o'simlik va hayvonlardan kelib chiqishga ega bo'lgan mayda organizmlar*
B. suvda suzuvchi o'simlik kelib chiqishga ega bo'lgan panstir ko'rinishidagi mikroorganizmlar
V. suvda erkin suzuvchi o'simlik kelib chiqishga ega bo'lgan organizmlar
G. suvda erkin suzuvchi hayvon kelib chiqishga ega bo'lgan organizmlar
D. is gazini qonda to'planishi
206. Etil spirti asosan so'riladi:
A. oshqozonda
B. ichaklarda*
V. kizilungachda
G. xikildokda
D. buyrakda
207. Bosh miya jarohatisiz kalla-miya jarohati bo'lishi mumkinmi:
A. ha
B. yo'q*
V. xa, issik urishda
G. xa, sovuq urishda
D. xa, nurlanishda
208. Kirish teshigida to'qima defektining yuzaga kelishi sababi:
A. qurol stvolidagi kesmalar
B. qurol stvolining uzunligiga
V. o'qning yuqori kinetik energiyasiga*
G. o'qning kalibriga
D. porox kuchliligi
209. Qanday holatlarda jarohatlar silliqlanadigan deb hisoblanadi:
A. agarda u operastiya yo'li bilan bartaraf etilsa
B. fizioterapiyadan so'ng o'z holatiga qaytsa*
V. agarda u fizioterapiyani qo'llash bilan o'tkazilgan operastiyadan so'ng o'z holatiga qaytsa
G. jarohat xamma vakt silliklanadi
D. jarohat umuman silliklanmaydi
210. Soch ildizi ilmoq shaklida, pigmentga boy, qin qobig'i bilan o'ralgan. Soch yulib olingan yoki tushgan:
A. soch hayotga layoqatli, yulib olingan*
B. soch eski, yulib olingan
V. soch o'zi tushgan
G. soch o'tmas jism ta'sirida jarohatlangan
D. soch o'tkir jism ta'sirida jarohatlangan
211. Ekspertning huquq-majburiyatlari JPKning qaysi moddasida keltirilgan:
A. 45 moddasi
B. 73 moddasi
V. 68 moddasi *
G. 172 moddasi
D. 203 moddasi
212. Qanday holatlarda murda dog'lari o'lim yuz bergandan so'ng kechikib vujudga keladi (6-8 soatlardan so'ng.:
A. osilishda
B. o'tkir qon yo'qotishda*
V. is gazi bilan zaharlanganda
G. yurak, qon-tomir kasalliklarida
D. zaharlanishda
213. Murda qotishi yuz, qo'lda yaxshi rivojlangan, oyoqda yo'q. O'lim muddati:
A. 10 soatgacha*
B. 20 soatgacha
V. 4 soatgacha
G. 24 soatgacha
D. 1-2 soatgacha
214. Agarda murda dog'i och-qizg'ish rangda bo'lsa, qanday o'limga gumon qilish mumkin:
A. uxlatuvchi moddalardan zaharlanishga
B. bertoliy tuzi bilan
V. qon ketishdan o'limga
G. asfiksiyadan o'limga
D. is gazidan zaharlanishdan o'limga*
215. Bo'yraklarni kesmasi qanday amalga oshiriladi:
A. oldingi yuzasi bo'yicha
B. orqa yuzasi bo'yicha
V. yon yuzalari bo'yicha
G. qabariq tomonidan darvozasiga tomon*
D. bir qutbidan ikkinchisi tomoniga
216. Qanday o'lim turida murda qotishi eng kam rivojlanadi:
A. strixnin bilan zaharlanganda
B. xloralgidrat bilan zaharlanganda*
V. qoqsholda
G. is gazi bilan zaharlanganda
D. elektrotravmada
217. «To'satdan o'lim» qaysi o'lim kategoriyasiga mansub:
A. zo'raki
B. nozo'raki*
V. markaziy
G. somatik
D. biologik
218. Mekoniy rangi:
A. to'q-yashil*
B. to'q-jigari
V. turlicha bo'lishi mumkin
G. to'q-kizgish
D. okimtir-qo'lrang
219. Asfiksiyadan o'lim holatida Sabinskiy belgisi:
A. ichki a'zolarning to'laqonligi
B. uyqu arteriyasining intimasini yirtilishi
V. taloqning qisqarishi va kamQonligi*
G. bronxiolalarda erkin suyuqlikning mavjudligi.
D. uyqu arteriyalarining yog' emboliyasi
220. Amyuss belgisi nima:
A. tilosti suyagi va qalqonsimon tog'ayning sinishi
B. uyqu arteriyalarining yog' emboliyasi
V. uyqu arteriyasi intimasining ko'ndalang yirtilishi*
G. o'pka arteriyalarining yog' emboliyasi
D. predmet oynachalari oralig'ida, o'tuvchi yorug'likda ko'rilganda strangulyastion egat atrofida qon quyilishlarning mavjudligi.
221. Vidmark koeffistenti (etil spirti bilan zaharlanishda. normada qanchaga teng:
A. 0,5 – 0,6
B. 0,13 – 0,14*
V. 0,20 – 0,21
G. 0,30 – 0,35
D. 0,35 – 0,40
222. Sumstov sinamasi qanday holatlarda qo'llaniladi:
A. yog' emboliyasiga gumon bo'lganda
B. havo emboliyasiga gumon bo'lganda*
V. tromboemboliyaga gumon bo'lganda
G. DVS gumon bo'lganda
D. gemotoraksga gumon bo'lganda.
223. Otish distanstiyasi qanday aniqlanadi:
A. olov, gaz, qurum etib borgan maksimal masofaga nisbatan
B. otishning qo'shimcha omillarining uchish masofasiga ko'ra*
V. o'qning tavsifiga ko'ra
G. o'q otar qurolining tuzilishiga ko'ra
D. o'qning tezligiga ko'ra
224. Qanday foizdagi mehnat qobilyatining turg'un yo'qotish o'rta og'irlikdagi tan jarohati og'irlik darajasiga to'g'ri keladi:
A. 5% ortiq
B. 10 dan 33% gacha*
V. 33% dan ortig'i
G. 10% dan kami
D. 5% dan kam
225. Sochning guruhga mansubligi masalasi hal etiladimi:
A. yo'q
B. sochning faqat turga mansubligi aniqlanadi
V. hal etiladi* G. fakat «ajratuvchi»likni aniklashda hal etiladi
D. chirigan qonni tekshirishda hal kilinadi
226. Tibbiyot xodimlarining kasb huqo'qbuzarliklari holatida qanday ekspertiza tayinlanadi:
A. qayta
B. komission*
V. kompleks
G. birlamchi
D. qo'shimcha
227. Murda dog'larining mavjudligi nimadan dalolat beradi:
A. o'lim sodir bo'lganligidan*
B. o'lim sababi haqida
V. o'lim turi haqida
G. o'lim harakteri haqida
D. o'lim xili va turi haqida
228. Murda qotishi qo'l-oyoqda yaxshi rivojlangan, yuzda yo'q. O'lim muddati:
A. 12 soatgacha
B. 24 soatgacha
V. 24 soatdan ortiq*
G. 24 soatdan kam
D. 2-3 kundan ko'p
229. O'lim yuz bergandan 12-16 soatdan so'ng murda dog'lariga bosilganda qanday o'zgaradi:
A. ular yo'qoladi va tez tiklanadi
B. ular oqaradi va sekin tiklanadi*
V. rangini o'zgartirmaydi
G. boshqa rangga kiradi
D. ular batamom yo'qoladi va tiklanmaydi
230. Murda tanasidagi qon quyilishning hayotiyligi qanday aniqlanadi:
A. kimyoviy tekshirishlar bilan
B. gistologik*
V. kriminalistik
G. virusologik
D. fiziko-texnik
231. Murda qotishi barcha mushaklarda yaxshi rivojlangan, lekin chap qo'lda yo'q. U qachon buzilgan bo'lishi mumkin:
A. 1-2 soatdan so'ng
B. 6-8 soatdan so'ng
V. 24 soatdan so'ng*
G. 32 soatdan so'ng
D. 48 soatdan so'ng
232. Zo'raki o'limning qanday turlari farqlanadi:
A. zaharlanish va jarohat natijasidagi lahzalik o'lim
B. to'satdan, fiziologik
V. qotillik, baxtsiz hodisa, o'z-o'zini o'ldirish*
G. markaziy, somatik
D. klinik, biologik
233. Simobning ta'siri kirish yuliga bog'ligini kim aniklagan:
A. Gipokrat
B. Ibn-Sino*
V. Galen
G. Pelikan
D. Muxin
234. Diatom planktoniga tekshiruvda «musbat natija» dalolat beradi:
A. suvga tirik tushgan bo'ladi*
B. suvga tirik tushgan holatlarda artefakt hisoblanadi
V. barcha holatlarda suvga o'lik tushganligidan
G. nafas yullari suyuklik bilan berkilgan xolatda
D. nafas yullarining yot modda bilan berkilgan xolatda
235. Strangulyastion asfiksiya turlarini ko'rsating:
A. ko'krak va qorinni bosilishi
B. nafas yo'llarini yot jism bilan berkilishi
V. osilish, sirtmoq va qo'l bilan bo'g'ish*
G. nafas yo'llarini suyuqlik berkilishi
D. nafas yo'llarini sochiluvchan narsalar bilan berkilishi.
236. Etil spirtining qondagi Qonstentrastiyasi 2,5 promille, siydikda – 3,2. Mastlik darajasi:
A. o'rta
B. kuchli*
V. og'ir
G. o'rtacha og'ir
D. og'ir rok
237. Qanday travmada kalla asos suyagida halqasimon sinish vujudga keladi:
A. balandlikdan yiqilib boldir bilan tushganda
B. harakatdagi avtomobil kuzovidan yiqilganda
V. yassi jism bilan urganda
G. balandlikdan yiqilib oyoqlari bilan tushganda*
D. sferik yuzali o'tmas, qattiq jism bilan urganda
238. Kanday jarohat ta'sirida to'qima defekti (manfiy. kuzatiladi:
A. sanchuvchi
B. o'qotar*
V. kesuvchi
G. chopuvchi
D. o'tmas
239. Qanday foizdagi mehnat qobilyatining turg'un yo'qotish og'ir darajadagi tan jarohati sifatida baholanadi:
A. 5% ortiq
B. 10 dan 33% gacha
V. 33% dan ortig'i*
G. 10% dan kami
D. 20dan ko'p, lekin 30%dan kam
240. Sochning o'xshashligi masalasi qanday hal etiladi:
A. faqat guruhiy mansubligi bo'yicha
B. barcha morfologik belgilari bo'yicha*
V. sochning uzunligi va qalinligi bo'yicha
G. sochning qalinligi va uzunligi buyicha
D. mag'iz qavati mavjudligi va qalinligi buyicha
241. Ho'losa berishdan bosh tortganligi uchun javobgarlik qaysi Kodeksda ko'zda tutilgan:
A. jinoiy-prostessual kodeks
B. jinoiy kodeks*
V. fuqarolik kodeks
G. ma'muriy kodeks
D. javobgarlikka karamaydi
242. Murda dog'larining joylashgan o'rniga ko'ra nima haqida fikrlash mumkin:
A. o'lim sababi haqida
B. o'lim vujudga kelgandan so'ng murda holati haqida*
B. o'lish tezligi haqida
G. o'lim muddati haqida
D. o'lim kategoriyasi haqida
243. Murda qotishi yuz, qo'lda yaxshi rivojlangan, oyoqda aniqlanmaydi. O'lim muddati:
A. 10 soatgacha*
B. 20 soatgacha
V. 4 soatgacha
G. 2 soatgacha
D. 24 soatgacha
244. O'lim yuz bergandan 6-8 soatdan so'ng murda dog'lariga bosilganda qanday o'zgaradi:
A. ular yo'qoladi
B. ular yo'qoladi va tez tiklanadi*
V. ular oqaradi
G. o'z rangini o'zgartirmaydi
D. to'q-qoramtir rangga kiradi
245. O'lim yuz bergandan qancha vaqtdan so'ng murda harorati atrof muhit harorati (180S. bilan tenglashadi:
A. 3-5 soatdan so'ng
B. 10 soatdan so'ng
V. 24 soatdan ortiq*
G. 2 sutka oxirida
D. 3 sutka oxirida
246. Pergament dog'larining vujudga kelish sababi:
A. murdaning qurishi*
B. murda imbibistiyasi
V. terini ortiqcha namlanishi
G. zarb ta'siridagi shilinma
D. sababi yo'q
247. Evtanaziya bu nima:
A. a'zolarni tiriltirish haqidagi fan
B. o'lim vaqtini uzaytirish haqidagi fan
V. o'layotgan shaxsning a'zob, qiynoqlarini engillashtirish*
G. o'limni o'rganuvchi fan
D. bemorning kiynoklarini urganadigan fan
248. Baltazar-Darve indeksi:
A. 3,2
B. 5,6
V. 7,4
G. 8,2
D. 9,4
249. Uyqu arteriyasi intimasida Amyuss belgisi kuzatiladi:
A. strangulyastion egat yuqorisida
B. strangulyastion egat pastida*
V. egatdan qat'iy nazar barcha sohalarda
G. buyin a'zolarining siklishi
D. og'iz va burun yullarining berkilishdan
250. Kompression asfiksiya nima:
A. yuqori nafas yo'llarida patologik o'zgarish
B. yuqori nafas yo'llarini yot jism bilan berkilishi
V. ko'krak va qorin bo'shlig'i a'zolarini siqilishi*
G. bo'yin a'zolarini sirtmoq bilan siqilishi
D. og'iz va burunni berkitish bilan bo'g'ish.
251. Murda qonida 15% karboksigemoglobin aniqlangan. Bu dalolat beradi:
A. is gazi bilan hayotiy zaharlanganligidan
B. o'limdan so'ng ham yuzaga kelishi mumkin*
V. o'rtacha og'irlikdagi hayotiy zaharlanganligidan
G. og'ir darajali hayotiy zaharlanganligidan
D. diagnostik axamiyatga ega emas
252. Balandlikdan yiqilishga ko'proq xos bo'lgan jarohatni ko'rsating:
A. son suyaklarini spiralsimon sinishi
B. boldir suyaklarini maydalanib sinishi
V. tovon suyaklarini sinishi
G. tashqi va ichki jarohatlarning nomutanosibligi*
D. kalla suyaklarining yorilishi
253. O'q otar qurolidan etkazilgan jarohatning kirish teshigini Qaysi olim va kachon o'rgangan:
A. N.I.Pirogov, 1849 y*
B. N.B.Bokarius, 1848 y
V. N.I.Popov, 1929 y
G. A.V.Markovin, 1936 y
D. M.M.Avdeev, 1949 y
254. Jinsiy balog'ot yoshiga etgan qizlarning bachadoni qanday holatda bo'ladi:
A. mensturastiya yo'q, bachadon o'lchamlari me'yorida
B. mensturastiya noregulyar, bachadon bo'yni Qonussimon
V. mensturastiya regulyar, bachadon bo'yni stilindrik*
G. mensturastiya regulyar, bachadon bo'yni kubsimon, bachadon stilindr shaklida
D. mensturastiya regulyar, bachadon bo'yni to'g'ri to'rtburchak shaklida, bachadon me'yorida.
255. Sud biologik laboratoriyalarda suyuq qon guruhi qanday aniqlanadi:
A. probirkada agglyutininlar bo'yicha
B. probirkada agglyutinin va agglyutinogenlar bo'yicha*
V. likopchada agglyutinogenlar bo'yicha
G. probirkalarda agglyutinogenlar bo'yicha
D. likopchada agglyutinin va agglyutinogenlar bo'yicha
256. Erkin va lavozim ekspertizalari JPKning qaysi moddasida keltirilgan:
A. 173-moddasi
B. 174-moddasi
V. 175-moddasi *
G. 176-moddasi
D. 178-moddasi
257. Osilish holatlarida voqea joyini ko'zdan kechirishda bo'yinda sirtmoq bo'lgan holatlarda qanday yo'l tutiladi:
A. tuguni echiladi va sirtmoq olinadi
B. tugun va sirtmoq bo'yinda qoldiriladi
V. tuguni echilmasdan sirtmoq olinadi*
G. sirtmoq ko'zdan kechiriladi va bo'yinda qoldiriladi
D. tugun sohasidan sirtmoq kesiladi
258. Tezroq mumifikastiyaga uchraydi:
A. bolalar murdasi*
B. yoshi kattalar murdasi
V. kasallar murdasi
G. semizlar murdasi
D. homilador ayollar murdasi
259. O'lim yuz bergandan 48 soatdan so'ng murda dog'lariga bosilganda qanday o'zgaradi:
A. rangini o'zgartirmaydi*
B. ular umuman bo'lmaydi
V. yo'qoladi va sekin tiklanadi
G. oqaradi va tez tiklanadi
D. boshqa rangga kiradi
260. Murdaning qanday holati uni tekshirishga monelik qiladi:
A. chirigan holati
B. kuygan
V. muzlagan
G. bunday holat yo'q*
D. skeletlangan
261. Lyarshe dog'i qachon vujudga keladi:
A. murda yuzi bilan pastga qaragan holatda yotganda
B. ko'z oq pardasi qon bilan to'lganda
V. ko'zning oq pardasi quriganda*
G. qovoq shilliq kavatlari quriganda
D. yorg'oq terisi quriganda
262. Bosh miyani tekshirish usullari:
A. Virxov, Gromov, Fleksig, Buyalskiy*
B. Abrikosov, Shor, Kiari-Mareshi
V. Sumstov, Minakov, Tarde
G. Sveshnikov, Ilin, Smolyaninov.
D. Sabinskiy, Rasskazov-Lukomskiy
263. Bush-Xaberdi belgisi dalolat beradi:
A. yangi tug'ilganlikdan
B. etuklikdan
V. tirik tug'ilganlikdan*
G. o'lik tug'ilganlikdan
D. noetuklikdan
264. Amyuss belgisi ko'proq kuzatiladi:
A. semiz odamlarda* B. inson og'irligi ahamiyatsiz
V. ozg'in odamlarda
G. qariyalarda
D. ayollarda
265. «Ekximatik niqob» va «o'pkaning karminli shishi» qachon kuzatiladi:
A. obturastion asfiksiyada
B. kompression asfiksiyada*
V. strangulyastion asfiksiyada
G. aspirastion asfiksiyada
D. cho'kishda
266. Suqrot qanday moddadan zaharlangan:
A. strixnin
B. stikuta*
V. stianid
G. alkogol
D. simob
267. Jarohatlarning hayotiylik belgilari:
A. leykostitar halqaning yo'qligi
B. yallig'lanish belgilarining yo'qligi
V. yallig'lanish belgilarining mavjudligi*
G. qon quyilishning yo'qligi
D. o'lgan to'qimalarning mavjudligi
268. To'qima defektining yuzaga kelishi o'qning qanday ta'siri bilan bog'liq:
A. teshib o'tuvchi B. yoruvchi
V. ponasimon
G. kontuzion
D. gidrodinamik
269. Qizlik pardasining tabiiy uymalari nima bilan tavsiflanadi:
A. chetlari tutashmaydi
B. parda tubigacha etmaydi
V. tubi oval shaklda
G. rangi va konsistenstiyasi pardaning boshqa sohalari bilan bir xilda
D. ko'rsatilganlarning barchasi*
270. Agglyutinastiya hodisasi A guruhidagi standart eritrostitlar va beta standart zardob solingan probirkada yuz berdi. Qon guruhini aniqlang:
A. qon 0αβ (I. guruhga mansub
B. qon Aβ (II. guruhga mansub
V. qon Vα (III. guruhga mansub*
G. qon AV (IV. guruhga mansub
D. qon AVαβ (V. guruhga mansub
271. Ekspertiza ob'ektlarini reglamentlovchi O'zR JPK moddasi:
A. 173
B. 174*
V. 175
G. 176
D. 177
272. Murda suv havzasida topilganda qo'shimcha tekshiruv uchun nima olinadi:
A. suv namunasi*
B. havza tubidan namuna
V. qirg'oqdagi tuproqdan
G. murda boshlaridagi sochlardan
D. murda tirnoqlar ostidagi moddalardan
273. O'lim yuz berishidan qancha vaqtdan so'ng murdani tekshirish mumkin:
A. darhol
B. 1 soatdan so'ng
V. 12 soatdan so'ng
G. 24 soatdan so'ng
D. o'limning ilk belgilari xosil bo'lgandan so'ng *
274. Murdani voqea joyida ko'zdan kechirishda murda dog'ini yangi qontalashdan qanday farqlash mumkin:
A. rangiga ko'ra
B. joylashgan o'rniga va bosganda yo'qolishiga qarab*
V. shakli va kattaligiga ko'ra
G. vujudga kelish vaqtiga ko'ra
D. chetlarining harakteriga ko'ra
275. O'lim muddatini aniqlash uchun nima inobatga olinadi:
A. teri qoplamining rangi
B. hayotiy reakstiyalarning mavjudligi
V. murda o'zgarishlarining holati*
G. a'zolarning qon bilan to'laligi
D. jarohatlarning mavjudligi
276. Qanday muhitda murda tezroq chiriydi:
A. havoda*
B. suvda
V. tuproqda
G. torfda
D. qumli tuproqda
277. Virxov usulida ichki a'zolar qanday tekshiriladi:
A. har bir a'zo murdadan alohida olinib so'ng kesmalar bilan tekshiriladi*
B. ichki a'zolar 5ta kompleks holida olinadi va tekshiriladi
V. ichki a'zolar murdadan olinmasdan tekshiriladi
G. eventrastiya qilingandan so'ng har bir a'zo kesib olinadi va tekshiriladi
D. ichki a'zolar murdadan bitta kompleks holida ajratib olinadi va a'zolar alohida kesib olinmasdan tekshiriladi.
278. Beklyarning o'zaklanish halqasi dalolat beradi:
A. chaqaloqlikdan
B. etuklikdan
V. rasolikdan*
G. yashovchanlik qobilyatidan
D. o'lik tug'ilganlik
279. Giperaeriya cho'kishning qaysi turiga xos:
A. chin cho'kishga
B. asfiktik*
V. aralash
G. a'zolarning tulaQonlik darajasi
D. Jarohatlarning mavjudligi
280. «Nam» cho'kish atamasi nimadan dalolat beradi:
A. oldin o'ldirilgan shaxs murdasini suvda bo'lishi
B. chin cho'kish bo'lib, o'pkalarga suvning chuqur kirib borishi kuzatiladi*
V. asfiktik cho'kish bo'lib, ovoz boylamlarining spazmi kuzatiladi
G. bosh miyaning mexanik jarohati, sovuq ta'siridagi shok va quyoshdan issiq urishi natijasidagi suvdagi o'lim
D. suyuq muhitga qisman botishi natijasidagi o'lim
281. To'g'ri va egri naychalar bo'shlig'ida – oksalat kristallari. Bu – zaharlanish:
A. metanoldan
B. etilenglikoldan*
V. tetraetilqo'rg'oshindan
G. butanol
D. propanol
282. Yara oxirlarining P-shakli yoki aylanasimon ko'rinishi qanday jarohatga xos:
A. ko'proq sanchma-kesma yaraga xos belgi*
B. ko'proq kesma yaraga xos belgi
V. ko'proq sanchma yaraga xos belgi
G. sanchma-kesma va kesma yaralarga birdek taalluqli belgi
D. sanchma-kesma yaraga xos bo'lmagan belgi
283. Porox qanday portlovchi moddaga xos:
A. inistirlovchi
B. metatelnыy
V. brizant
G. portlovchi moddalarga kirmaydi
D. portlovchilarga kisman kiradi
284. Sud-tibbiy ekspert ho'losasida jabrlanuvchining qizlik pardasi haqidagi qanday ma'lumotlar qayd etilishi lozim:
A. pardaning anatomik shakli
B. pardaning balandligi, qalinligi, teshigining o'lchami
V. parda to'qimalarining cho'ziluvchanligi, elastikligi
G. jarohatlarningg harakteri va joylashgan o'rni
D. yuqorida qayd etilganlarning barchasi*
285. Agglyutinastiya hodisasi alfa va betta guruhidagi standart zardob solingan probirkada yuz berdi. Qon guruhini aniqlang:
A. qon 0αβ (1. guruhga mansub
B. qon Aβ (2. guruhga mansub
V. qon Vβ (3. guruhga mansub
G. qon AV (4. guruhga mansub*
D. qon AVαβ(0. guruhga mansub
286. Quyida keltirilgan shaxslardan kim 1946 – 1953 yillarda TashDavTI sud tibbiyoti kafedrasining mudiri bo'lgan:
A. N.F.Kolosova*
B. A.S.Ilin
V. I.V.Markovin
G. L.M.Eydlin
D. S.Sh.Shaxobutdinov.
287. Voqea joyida murdani ko'zdan kechirishda uning kiyimlari nima qilinadi:
A. echib olinadi va tekshiruvga olinadi
B. sinchiklab ko'zdan kechiriladi va qayd etiladi*
V. jarohat joylari kesib olinadi
G. kiyimlar yuqoriga ko'tarilib murda tanasi tekshiriladi
D. kiyimlar echib olinadi va til xat bilan qarindoshlariga topshiriladi
288. Qanday o'limga terminal holat ko'proq taalluqli:
A. miya o'limiga
B. somatik o'limga*
V. zo'raki o'limga
G. kutilmagan o'limga
D. to'satdan o'limga
289. Murda qotishi faqat chaynov mushaklarida aniqlanmaydi. O'lim muddatini ko'rsating:
A. 2 soatga yaqin
B. 2 sutkaga yaqin*
V. 4 sutkaga yaqin
G. 10 soatdan ko'proq
D. 5-8 soatdan ko'prok
290. Chirish jarayonining mohiyati nimadan iborat:
A. autoliz
B. oqsillarning mikrobsiz parchalanishi
V. oqsillarning mikroblar ta'sirida parchalanishi*
G. oqsillarning sut kistlotasi ta'sirida parchalanishi
D. oqsillarning ATF ta'sirida parchalanishi.
291. Murdaning mumifikastiyasi asosida qanday jarayon yotadi:
A. yog'larning yuvilishi
B. chirish
V. qurish*
G. qotish
D. tuzlarning yuvilishi
292. Abrikosov usuli bo'yicha yurak qanday tekshiriladi:
A. yurak toj tomirlari bo'yicha
B. qorinchalardan bo'lmachalarga qarab
V. yurakda qon harakati bo'yicha*
G. ko'ndalang kesmalar bilan
D. bo'ylama kesmalar bilan
293. Shibkov-Markovin belgisi dalolat beradi:
A. tirik tug'ilganlikdan
B. 10 oy kuniga etganlikdan
V. 8 oy kuniga etganlikdan
G. 9 oy kuniga etganlikdan
D. Oqsillarning ATF ta'sirida parchalanishi
294. Tarde dog'i qanday cho'kishda kuzatiladi:
A. chin
B. asfiktik
V. aralash
G. cho'kishning barcha turlarida*
D. Cho'kishda kuzatilmaydi
295. «Quruq cho'kish» deganda tushuniladi:
A. oldin o'ldirilgan shaxs murdasini suvda bo'lishi
B. chin cho'kish bo'lib, o'pkalarga suvning chuqur kirib borishi kuzatiladi
V. asfiktik cho'kish bo'lib, ovoz boylamlarining spazmi kuzatiladi*
G. bosh miyaning mexanik jarohati, sovuq ta'siridagi shok va quyoshdan issiq urishi natijasidagi suvdagi o'lim
D. suyuq muhitga qisman botishi natijasidagi o'lim
296. FOB qanday muhitda kuchli ta'sir ko'rsatadi:
A. kislotali
B. ishqorli
V. yog'li*
G. oqsilli
D. uglevodli
297. Qanday yarada uning uzunligi chuqurligidan katta bo'ladi:
A. ko'proq sanchma-kesma yaraga xos belgi
B. ko'proq kesma yaraga xos belgi*
V. ko'proq sanchma yaraga xos belgi
G. sanchma-kesma va kesma yaralarga birdek taalluqli belgi
D. sanchma-kesma yaraga xos bo'lmagan belgi
298. Artilish va sidirilish hoshiyasi kuzatiladi:
A. o'q otar qurollaridan jarohat etkazilganda
B. sanchma yarada
V. chopma yarada
G. o'q otar qurollaridan jarohat etkazilganda va sanchma yarada*
D. barcha holatlarda
299. Yaqinda jinsiy aloqada bo'lganligini ko'rsatuvchi belgi:
A. «yangi» deflorastiya
B. qinga kirish sohasi shilliq qavatining giperemiyasi
V. qinda spermaning mavjudligi
G. qinga kirish sohasi shilliq qavatida qon izlarining mavjudligi
D. yuqorida qayd etilganlar barchasi*
280. Suyuq spermaning tekshirishni qanday natijasi urug'lantira olish masalasini hal etadi:
A. harakatlanayotgan spermatozoidlarning mavjudligi*
B. harakatsiz spermatozoidlarning mavjudligi
V. spermatozoid qismlarining mavjudligi
G. 1ml eyaqo'lyatda harkatchan spermatozoidlarning mavjudligini aniklash
D. 5ml eyaqo'lyatda harakatchan spermatozoidlarni aniklash, lekin patologik spermatozoidlar aniklanmaydi
281. Quyida keltirilgan shaxslardan kim 1922 – 1928 yillarda TashDavTI sud tibbiyoti kafedrasining mudiri bo'lgan:
A. N.F.Kolosova
B. A.S.Ilin*
V. I.V.Markovin
G. L.M.Eydlin
D. S.Sh.Shaxobutdinov
282. Murdani topilgan joyida ko'zdan kechirish bayonnomasini kim imzolaydi:
A. tergovchi, xolislar, kriminalist
B. tergovchi, xolislar
V. xolislar, kriminalist, sud-tibbiy ekspert
G. xolislar, kriminalist
D. barcha ishtirokchilar*
283. Qonunda aktiv evtanaziyaga ruxsat berilganmmi:
A. ha
B. yo'q*
V. ayrim xolatda
G. sud-tergov organlarining karoriga asosan
D. sud ajrimiga asosan
284. Qanday omillar murda qotishining rivojlanishini sekinlashtiradi:
A. yuqori harorat
B. havo namligining pastligi
V. past harorat*
G. talvasa bilan kechadigan moddalar bilan zaharlanish
D. is gazidan zaharlanish
285. Chirish belgilari qaysi sohada ilk bor yuzaga keladi:
A. qorinning oldingi-yon sohalarida*
B. yuz va bo'yinda
V. son va boldirlarda
G. ko'krak terisida
D. bosh terisida
286. Murda harorati +32 gradus. O'lim yuz bergandan qancha vaqt o'tgan: (havo harorati +18 +20 graduV.:
A. 2 soat
B. 4 soat*
V. 12 soat
G. 24 soat
D. 2 sutka
287. Kiari-Maresha usulida ichki a'zolar qanday tekshiriladi:
A. har bir a'zo murdadan alohida olinib so'ng kesmalar bilan tekshiriladi*
B. ichki a'zolar 5ta kompleks holida olinadi va tekshiriladi
V. ichki a'zolar murdadan olinmasdan tekshiriladi
G. eventrastiya qilingandan so'ng har bir a'zo kompleksdan kesib olinadi va tekshiriladi
D. ichki a'zolar murdadan bitta kompleks holida ajratib olinadi va a'zolar alohida kesib olinmasdan tekshiriladi.
288. Chaqaloqlar o'pkasida gialin membranalarining mavjudligi dalolat beradi:
A. etuklikdan
B. rasolikdan
V. tirik tug'ilganlikdan*
G. passiv bola o'ldirish (sovuq urishan.
D. passiv bola o'ldirish (qon ketishdan..
289. Mexanik asfiksiya jarayonida qancha vaqtdan so'ng hush yo'qoladi:
A. 1 minut oxirida*
B. 5 minut oxirida
V. 8 minut oxirida
G. 3 minut oxirida
D. 2 minut oxirida
290. Mexanik asfiksiyada qonning to'q qoramtir rangda bo'lishi nima bilan bog'liq:
A. qonda metgemoglobin to'planishi bilan
B. qonda karbonat angidrid gazining to'planishi bilan*
V. qonda supergemoglobin to'planishi bilan
G. qon autolizi bilan
D. eritrostitlar agglyutinastiyasi bilan
291. Botulizm taalluqli:
A. toksikoinfekstiyalarga*
B. intoksikastiyaga
V. yukumli kasallik
G. somatik kasallik
D. teri-tanosil kasalligi
292. Sanchma yara chetlarining ko'rinishi:
A. notekis, majaqlangan to'qima ko'prikchalari bilan
B. tekis ayrim holatlarda shilinmalar bilan*
V. tekis, ayrim holatlarda defekt bilan
G. tekis
D. notekis
293. Nuqsonli o'q otar quroli bu:
A. qo'lda yasalgan o'q otar quroli
B. zavodda tayyorlangan o'q otar qurolini o'zgartirish*
V. nuqson bilan ishlab chiqilgan o'q otar quroli
G. qo'lbola qurol
D. zavodda nuqson bilan tayorlangan o'q otar qurol
294. Deflorastiya deganda nima tushuniladi:
A. qizlik pardasining rivojlanish xususiyati
B. qizlik pardasidagi jarohatning bitishi
V. qizlik pardasi butunligini buzilishi*
G. kizlik pardasida tabiiy uyikni bo'lishi
D. jinsiy a'zolar kasalligi
295. Dog'da qon mavjudligini isbotlash usuli:
A. vodorod peroksid bilan reakstiya
B. rangli kiyoviy reakstiyalar bilan
V. xromatografik tekshiruvlar bilan*
G. kartoshka sharbati bilan tekshirish
D. benzidin sinamasi bilan tekshirishg
296. Quyida keltirilgan shaxslardan kim 1928 – 1946 yillarda TashDavTI sud tibbiyoti kafedrasining mudiri bo'lgan:
A. N.F.Kolosova
B. A.S.Ilin
V. I.V.Markovin*
G. L.M.Eydlin
D. S.Sh.Shaxobutdinov
297. Voqea joyida soch topilganda sud tibbiyoti sohasidagi mutaxassis nima qiladi:
A. ularning mavjudligini qayd etadi
B. ularni kimga taalluqli ekanligini aniqlaydi
V. laboratoriya tekshiruvlariga olish va jo'natishda yordam beradi*
G. sochlar o'zi tushganligini yoki yulib olinganligini aniqlaydi
D. soch yoki tola ekanligini aniqlaydi
298. Nima uchun bolalar murdasi tezroq soviydi:
A. nisbatan katta teri yuza*
B. termoregulyastiyaning nomo'qammalligi
V. teri osti yog' qavatining rivojlanmaganligi
G. terining yukori issiklik ajratishi
D. kattalar murdasi kabi soviydi
299. Qanday omillar murda qotishining rivojlanishini tezlashtiradi:
A. havoning yuqori namligi
B. sovuq suv
V. atrof muhitning yuqori harorati*
G. talvasa tutiruvchi moddalar bilan zaharlanish
D. havo namligining pastligi
300. Havo harorati +18 0 S bo'lganda chirish belgilari qachon rivojlanadi:
A. 1-sutka oxirida
B. 2-3 sutkalar oxirida*
V. 5-6 sutkalarga
G. 10 sutkaga
D. 115 sutkaga
301. Murda harorati +30 gradus. O'lim yuz bergandan qancha vaqt o'tgan: (havo harorati +18 +20 gradus.:
A. 2 soat
B. 6 soat*
V. 12 soat
G. 24 soat
D. 2 sutka
302. Lyutel usulida ichki a'zolar qanday tekshiriladi:
A. har bir a'zo murdadan alohida olinib so'ng kesmalar bilan tekshiriladi
B. ichki a'zolar 5ta kompleks holida olinadi va tekshiriladi
V. ichki a'zolar murdadan olinmasdan tekshiriladi
G. evissterastiya qilingandan so'ng har bir a'zo kompleksdan kesib olinadi va tekshiriladi*
D. ichki a'zolar murdadan bitta kompleks holida ajratib olinadi va a'zolar alohida kesib olinmasdan tekshiriladi.
303. «Bola o'ldirish» termini kimga nisbatan qo'llaniladi:
A. yaqin qarindoshlariga
B. otasiga
V. onasiga*
G. sevimli kishisiga
D. «bola o'ldirish» termini mavjud emas
304. Asfiktik davrning 1-bosqichini ayting:
A. inspirator hansirash*
B. ekspirator hansirash
V. nisbiy tinchlik
G. terminal nafas
D. nafas to'xtashi
305. Cho'kishning tashqi belgilari:
A. og'iz va burun teshiklari atrofida turg'un, oqimtir-pushti rangdagi maydapufakli ko'pikning mavjudligi*
B. barmoq terisining oqarishi, bo'kishi va burishishi.
V. «qo'lqop» va «paypoq»larning mavjudligi
G. terining g'ovaklanishi va sochlarning tushishi
306. Qaysi zambrug'da amanitogemolizin mavjud:
A. strochki*
B. oq pogonka
V. muxomor
G. stikuta
D. anabazis
307. Lat yarada ostki to'qimalarda qanday jarohatlar kuzatilishi mumkin:
A. shilinma, qontalash*
B. ayrim holatlarda shilinma
V. jarohatsiz
G. ayrim holatlarda shilinma (sopining botib kirishi.
D. zang izlari
308. Kirish teshigida to'qima defektining yo'qligi dalolat beradi:
A. kinetik energiyaning yo'qotilganligidan*
B. o'qning uchishini noto'g'riligi
V. o'qning aylanma harakati tezligini kamayishi
G. o'qning aylanma harakati tezligini ortishi
D. tana bilan to'qnashganda o'qning deformastiyasidan
309. Gumon qilinuvchida zo'rlash faktinig qanday daliliy izlari bo'lishi mumkin:
A. kiyimlarida spermaning mavjudligi
B. jinsiy a'zolarida jarohatlar
V. jinsiy olat bosmasida qin xujayralarining bo'lishi*
G. jinsiy olat boshchasida spermaning yo'qligi
D. jinsiy olat boshchasida qon izlarining mavjudligi
310. Quyida ko'rsatilgan hujjatlaridan qaysi biri tan jarohatlarini og'irlik darajasini aniqlash sud-tibbiy ekspertizalarini o'tkazish uchun asos bo'la olmaydi:
A. sud ajrimi
B. prokuror qarori
V. tergovchi qarori
G. uchastka inpektori qarori
D. jabrlanuvchi arizasi*
311. Quyida keltirilgan shaxslardan kim 1963 – 1966 yillarda TashDavTI sud tibbiyoti kafedrasining mudiri bo'lgan:
A. N.F.Kolosova
B. A.S.Ilin
V. I.V.Markovin
G. L.M.Eydlin*
D. S.Sh.Shaxobutdinov
312. Voqea joyida ashyoviy dalillarni kim oladi:
A. sud tibbiyoti sohasidagi mutaxassis
B. EKO eksperti
V. tergovchi*
G. xolis
D. xamma kursatilganlarni olish mumkin
313. «T»-shaklida kesish bilan qaysi a'zo tekshiriladi:
A. qalqonsimon bez
B. yurak haltasi*
V. oshqozon osti bezi
G. jigar
D. taloq
314. Qanday o'lim turida murda dog'larining hosil bo'lishi sekinlashadi:
A. kamqonlikdan o'limda*
B. strixnin bilan zaharlanganda
V. qoqsholda
G. kuchli jismoniy zo'riqishdan keyin o'lim yuz berganda
D. sirka kislotasidan zaharlanishdan o'lim yuz berganda
315. Murda emfizemasi o'limdan so'ng qancha vaqtda rivojlanadi:
A. ikkinchi hafta o'rtalariga*
B. birinchi hafta o'rtalariga
V. 2-3 kundan so'ng
G. 1 sutka oxirida
D. 20 kundan so'ng
316. Murda harorati +26 gradus. O'lim yuz bergandan qancha vaqt o'tgan: (havo harorati +18 +20 graduV.:
A. 2 soat
B. 8 soat
V. 12 soat*
G. 24 soat
D. 2 sutka
317. Murdaning sud-tibbiy ekspertizasidan maqsad:
A. o'lim sababini aniqlash
B. zo'raki o'lim belgilarini mavjudligini tasdiqlash yoki inkor etish*
V. klinik tashhisning to'g'riligini aniqlash
G. o'lim muddatini aniklash
D. qotillik, o'z-o'zini o'ldirish yoki baxtsiz xodisani aniklash
318. Chaqaloqlikning muhim belgisi:
A. demarkastion chiziqsiz yangi, nam kindik qoldig'ining mavjudligi
B. tanasida yog'-mum moddasi mavjudligi
V. tug'ruq shishi
G. go'dak og'irligi
D. go'dak boshining o'lchamlari
319. Asfiktik davrning 2-bosqichini ayting:
A. inspirator hansirash
B. ekspirator hansirash*
V. nisbiy tinchlik
G. terminal nafas
D. nafas to'xtashi
320. Tarde dog'i nimadan daolat beradi:
A. o'limning mexanik asfiksiyadan kelib chiqqanligini ko'rsatuvchi ishonchli belgi
B. mexanik asfiksiyada aksariyat holatlarda qayd etiladigan tez o'lim haqida*
V. o'limning cho'kishdan kelib chiqqanligini ko'rsatuvchi ishonchli belgi
G. nozo'raki o'limni ko'rsatuvchi ishonchli belgi
D. o'lim suistiddan kelib chiqqanligini ko'rsatuvchi ishonchli belgi
321. Zaharning ta'siri nimaga bog'liq:
A. zaharning kimyoviy va fiziko-kimyoviy xususiyatlariga
B. zaharning a'zolarga kirish yo'liga va kirish tezligiga
V. a'zolarning holati va xususiyatlariga
G. zaharning dozasi va Qonstentrastiyasiga
D. yuqorida ko'rsatilgan barcha omillarga*
322. Kesma yarada ostki to'qimalarda qanday jarohatlar kuzatilishi mumkin:
A. shilinma, qontalash
B. ayrim holatlarda shilinma
V. jarohatsiz*
G. ayrim holatlarda shilinma (sopining botib kirishi.
D. zang izlari
323. Shilinish hoshiyasi nima:
A. yaxshi farqlanadigan, bir oz botgan yuzali, radial shilinma-yorilishlar
B. bo'rtib chiqqan va niqoblangan artilish hoshiyasi – stirqo'lyar shilinma
V. terining ifloslanishi hisobiga yomon farqlanadigan stirqo'lyar shilinma*
G. barmok atrofi teri epidermisini jarohatlari
D. barmok atrofi teri dermasini jarohatlari
324. Zo'rlashdan keyin qin moddalarini sperma mavjudligiga tekshirish mumkin bo'lgan maksimal muddat qancha:
A. 2-3 sutkagacha
B. 5 sutka*
V. 3-4 sutkagacha
G. 10 sutkagacha
D. 2 xaftagacha
325. Yuzning badburishligini aniqlaydigan soha:
A. sud-tibbiy ekspertiza
B. sud organlari*
V. jarroh
G. kosmetolog
D. xamma kursatilgan mutaxasislar
326. Quyida keltirilgan shaxslardan kim 1953 – 1963 yillarda TashDavTI sud tibbiyoti kafedrasining mudiri bo'lgan:
A. N.F.Kolosova
B. A.S.Ilin
V. I.V.Markovin
G. L.M.Eydlin
D. S.Sh.Shaxobutdinov*
327. Voqea joyini ko'zdan kechirishga kelgan vrach birinchi navbatda nimani aniqlashi lozim:
A. o'lim sababini
B. o'lim muddatini
V. o'lim faktini*
G. ta'sir etuvchi jism harakterini
D. o'lim turi va xilni
328. Qanday temperaturada murda qotishi tezroq rivojlanadi:
A. -200 S
B. +200 S*
V. 00 S
G. - 2 - 50S
D. - 10 - 150S
329. O'limdan qancha vaqtdan so'ng murda qotishlari barcha mushaklarni qamrab oladi:
A. 48 soatdan so'ng
B. 2-4 soatdan so'ng
V. 10 soatdan so'ng
G. 16-24 soatdan so'ng*
D. 2-3 sutkadan so'ng
330. Pashsha tuxumlaridan qancha vaqtdan so'ng lichinkalar chiqadi:
A. 4-6 soatdan so'ng
B. 18-24 soatdan so'ng*
V. 3-4 sutkadan so'ng
G. 5 sutkadan so'ng
D. 2 sutkadan so'ng
331. O'limdan so'ng eng birinchi sovush qaerda kuzatiladi:
A. jigarda
B. o'pkada
V. qorinda
G. tananing ochiq sohalarida*
D. to'g'ri ichakda
332. Murda qotishlari yuz, qo'l mushaklarida yaxshi rivojlangan, oyoq mushaklarida aniqlanmaydi. O'lim muddati qancha:
A. 10 soatgacha*
B. 20 soatgacha
V. 4 soatgacha
G. 2 soatgacha
D. 1 soatgacha
333. Etuk homilada son suyagi pastki epifizidagi o'zaklanish halqasi o'lchami qancha:
A. 0,2-0,5 sm
B. 0,5-0,7 sm*
V. 1 sm
G. 1,5 sm
D. 2 sm
334. Asfiktik davrning 3-bosqichini ayting:
A. inspirator hansirash
B. ekspirator hansirash
V. nisbiy tinchlik*
G. terminal nafas
D. nafas to'xtashi
335. Murdada «qo'lqop» va «paypoq» belgilari qachon kuzatiladi:
A. murda ko'milganda
B. cho'kishda va murda suvda bo'lganda*
V. murda botqoqlikda bo'lganda
G. murda quruq ventilyastiya bo'ladigan muhitda bo'lganda
D. neft zovurda murda bo'lganida
336. Qanday zaharlar ichki a'zolarda keskin morfologik o'zgarishlar keltirib chiqaradi:
A. destruktiv*
B. qon zaharlari
V. funkstional
G. motor-harakatlantiruvchi
D. asab-falajlovchi
337. Murda tekshiruvida qo'shimcha tekshiruvlarga qon olish qachon shart hisoblanadi:
A. to'satdan o'limda
B. osilish orqali asfiksiyada
V. tashqi qon ketish bilan kechgan barcha o'lim holatlarida*
G. nafas olish a'zolari kasalliklarida
D. yurak qon-tomir kasalliklarida
338. Jarohat kanalini tekshirish qanday masalani hal etadi:
A. otish yo'nalishini aniqlash uchun
B. jarohat kanalini yo'nalishini aniqlash uchun*
V. otayotgan shaxsni jabrlanuvchiga nisbatan joylashishini aniqlash uchun
G. masofadan otilganligini
D. xayotiyligini
339. Soch o'zagida kengayish, po'stloq qavatining ko'chishi mavjud. Soch qanday ta'sirga uchragan:
A. yuqori harorat ta'siriga
B. o'tmas jism bilan zarb ta'sirga*
V. permanant bo'yash ta'siriga
G. o'tkir jism ta'sirida
D. zaharli moddalar ta'sirida
340. Ruhiy kasallik mavjudligini va uning etkazilgan jarohat bilan sababiy bog'liqligi masalasini hal etadi:
A. sud-tibbiy ekspertiza
B. sud psixiatriya ekspertizasi*
V. sud
G. prokuratura
D. milistiya
341. Murda ekspertizasida ekspertga raddiya masalasini kim hal etadi:
A. marhum qarindoshlari
B. ekspertiza muassasasi rahbari
V. ekspertiza tayinlagan shaxs*
G. bosh shifokor
D. ekspertiza byurosi boshligi
342. Voqea joyini ko'zdan kechirishni reglamentlovchi O'zR JPK moddasi:
A. 135
B. 137
V. 139
G. 141
D. 173
343. Murda dog'lari to'q-qizg'ish (olcha. rangida:
A. limon kislotasidan zaharlanish
B. sinil kislotasidan zaharlanish*
V. xlor kislotasidan zaharlanish
G. og'ir metal tuzlaridan zaharlanish
D. alkogoldan zaharlanish
344. Murda qotishi qachon yuzaga keladi:
A. o'limdan 1-3 soatlardan so'ng*
B. 1 sutka oxirlariga
V. 24 soatdan so'ng
G. 48 soatdan so'ng
D. 12 soatdan so'ng
345. Bir xil sharoitda qaysi murdada chirish jarayoni tezroq boshlanadi:
A. semiz odam murdasi
B. chaqaloq murdasi
V. ozg'in shaxs murdasi
G. yuqumli kasallikdan vafot etgan shaxs murdasi*
D. diabetdan vafot etgan shaxs murdasi.
346. Murda harorati +380 S. Taxminiy o'lim sababi:
A. kuyish kasalligi
B. mexanik asfiksiya
V. elektrotravma
G. yuqumli kasallik*
D. mexanik jarohat
347. Lyarshe dog'i vujudga keladi:
A. ochiq qolgan ko'zda*
B. yopiq qolgan ko'zda
V. ham ochiq, ham yopiq qolgan ko'zda
G. oshqozonda chirish jarayonida
D. o'pkada Cho'kish natijasida
348. Go'dak o'pkasi kamqon, ko'krak bo'shlig'ini to'ldirmaydi. Bunday o'zgarishni qanday baholash mumkin
A. nafas olmagan o'pka
B. nafas olgan o'pka
V. o'pkalarning ikkilamchi atlektazi*
G. o'pkalarning birlamchi atlektazi
D. ikki tomonlama zotiljam
349. Asfiktik davrning 4-bosqichini ayting:
A. inspirator hansirash
B. ekspirator hansirash
V. nisbiy tinchlik
G. terminal nafas*
D. nafas to'xtashi
350. Cho'kishda suv namunasini olishdan maqsad nima:
A. suvning tarkibiy elementlarini murdaning tarkibiy elementlari bilan taqqoslash
B. suvdagi plankton va murda a'zolarida topilgan plankton bilan taqqoslash*
V. suv florasini o'stirish
G. suvning fiziko-kimyoviy xususiyatlarini aniqlash
D. suv mikroelementlarini tekshirish
351. Qanday moddalar joyli ta'sir etuvchi zaharlarga taalluqli:
A. destruktiv
B. qon tarkibiga ta'sir etuvchi
V. funkstional
G. kislota va ishqorlar*
D. umumfunkstional
352. «Tan jarohati» so'zining eng to'g'ri ta'rifi:
A. epidermis butunligini buzilishi
B. massiv qon ketish
V. qattiq jism bilan zarb ta'sir natijasi
G. a'zo va to'qimalarning anatomik butunligi yoki fiziologik funkstiyasini buzilishi*
D. teri qavati ning yorilishi
353. Vintovka miltiqdan farqlanadimi:
A. yo'q, ular sinonimlar
B. stvol uzunligi bilan farqlanadi
V. stvol ichki yuzasining tuzilishi bilan farqlanadi*
G. qurol kundoklarida fark bo'ladi
D. qurol tepkisi bilan farklanadi
354. Soch o'z o'qi bo'ylab tovlangan, odatiy yaltiroqligi yo'q, ayrim joylari kolbasimon shishgan. Soch qanday ta'sirga uchragan:
A. yuqori harorat ta'siriga*
B. o'tmas jism bilan zarb ta'sirga
V. permanant bo'yash ta'siriga
G. o'tkir jism ta'siriga
D. Cho'kishdagi xolat
355. Jabrlanuvchini sud-tibbiy guvohlantirish qaerda amalga oshiriladi:
A. voqea joyida
B. sud-tibbiy ambo'latoriyada*
V. ushlangan joyda
G. uyida
D. poliklinikada
356. «Al-Xidoya»ning muallifi kim:
A. Ibn-Sino
B. Farobiy
Do'stlaringiz bilan baham: |