Суд амалиётини умумлаштириш материаллари тўплами (кўчирмалар)

3. Сотиб олувчи товар хусусида аниқланган номувофиқ-
ликлар ва камчиликлар тўғрисида товар етказиб берувчини 
дарҳол ёзма равишда хабардор қилиши лозим.
«имон» тайёрлов корхонаси хўжалик судига мурожаат қилиб, 
«шўртангазкимё мажмуаси» шкдан 54 250 000 сўм асосий қарз ва 
13 562 500 сўм пеня ундиришни сўраган.
биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарори билан даъвони 
қаноатлантириш рад этилган.

---

605
апелляция инстанцияси судининг қарори билан ҳал қилув 
қарори бекор қилиниб, жавобгардан даъвогар фойдасига 54 250 000 
сўм асосий қарз ва 1 356 000 сўм пеня ундирилган.
ишдаги ҳужжатлардан кўринишича, тарафлар ўртасида 
2011 йил 16 майда олди-сотди шартномаси тузилган. унга кўра, 
даъвогар жавобгарга 9 турдаги қиймати 108 490 000 сўмлик 
маҳсулотларни етказиб бериш, жавобгар эса маҳсулотларни қабул 
қилиб олиш ва уларнинг ҳақини тўлаш мажбуриятини олган.
жавобгар томонидан қабул қилиб олинган маҳсулотлар учун 
54 250 000 сўм тўловлар амалга оширилиб, қолган 54 250 000 
сўмлик маҳсулот ҳақи тўлаб берилмаган.
шу сабабли, даъвогар хўжалик судига мурожаат қилиб, жа
-
вобгардан 54 250 000 сўмлик қолган маҳсулот ҳақини ҳамда тўлов 
муддати кечиктирилган кунлар учун 13 562 500 сўм пеня унди
-
ришни сўраган.
биринчи инстанция судининг даъвони рад этишига даъво
-
гар томонидан жавобгарга етказиб берилган маҳсулотлар сифат
-
сиз бўлганлиги сабабли улар қабул қилинмасдан даъвогар ходи
-
ми б. жўраевга қайтариб бериб юборилганлиги асос бўлган. бу 
ҳақда, 2011 йил 18 августда баённома тузилган.
аммо ишда ушбу маҳсулотлар сифатсиз бўлганлиги сабабли 
жавобгар томонидан даъвогар вакили б. жўраевга қайтариб бе
-
риб юборилганлиги ва у маҳсулотларни қабул қилиб олганлигини 
тасдиқловчи ҳужжатлар (ишончнома, ҳисоб-варақ) мавжуд эмас. би
-
ринчи инстанция суди мазкур ҳолатларга ҳуқуқий баҳо бермаган.
тарафлар ўртасида тузилган шартноманинг 6.2-бандида си
-
фатсиз маҳсулот етказиб берилганлиги учун мулкий жавобгарлик 
белгиланган бўлиб, жавобгар маҳсулотни сифатсиз эканлиги юза
-
сидан даъвогарга эътироз билдирмаган.
Фк 446-моддасининг учинчи қисмига кўра, сотиб олув
-
чи (олувчи) худди шу муддатда қабул қилинган товарларнинг 
миқдори ва сифатини қонун ҳужжатларида, маҳсулот етказиб бе
-
риш шартномасида ёки иш муомаласи одатларида белгиланган 
тартибда текшириши ва товарнинг аниқланган номувофиқликлари 
ва камчиликлари тўғрисида товар етказиб берувчини дарҳол ёзма 
равишда хабардор қилиши лозим.
адлия вазирлиги томонидан 1245–1-сон билан рўйхатга олин
-
ган Молия вазирлигининг 2003 йил 7 майдаги 62-сонли буйруғи 

---

606
билан тасдиқланган «товар-моддий бойликларни олишга ишонч
-
номалар бериш ва уларни ишончномалар бўйича бериш тар
-
тиби тўғрисида»ги низомнинг 9-банди биринчи қисмига асо
-
сан ишончномалар амал қилиш муддатидан қатъи назар товар-
моддий бойлик ларнинг дастлабки берилишида етказиб берувчига 
қолдирилади. товар-моддий бойликларни қисмларга бўлиб бе
-
ришда ҳар бир берилган қисмга юкхат (қабул қилиш-топшириш 
далолатномаси ёки шунга ўхшаш бошқа ҳужжат) тузилади, унда 
ишончнома рақами ва у берилган сана кўрсатилади. бундай 
ҳолларда юкхатнинг (ёки унинг ўрнини босувчи ҳужжатнинг) 
бир нусхаси товар-моддий бойликларни олувчига берилади, 
бошқаси – етказиб берувчида қолади ҳамда ишончномага кўра бой
-
ликларни бериш устидан кузатув ва назорат учун қўлланилади.
шу сабабли, апелляция инстанция суди ҳал қилув қарорини 
бекор қилиб, жавобгардан даъвогар фойдасига 54 250 000 сўм асо
-
сий қарз, 1 356 000 сўм пеня ундириш тўғрисида асосли хулосага 
келган.
Юқоридагилардан келиб чиқиб, кассация инстанцияси 
суди апелляция инстанцияси судининг қарорини ўзгаришсиз 
қолдиришни лозим топган.