Суд амалиётини умумлаштириш материаллари тўплами (кўчирмалар)

(Олий хўжалик суди Раёсатининг 
2011 йил 27 январдаги 13-сонли
қарори билан тасдиқланган)

---

592
4.4. ЎзБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ ОЛИЙ ХЎжАЛИК СУДИ 
КАССАцИЯ ИНСТАНцИЯСИДА 2011 ЙИЛДА ИШЛАРНИ 
КЎРИШ СУД АМАЛИЁТИ
1. ФК 384-моддасининг иккинчи қисмида белгиланган та-
лабларга риоя қилмаган ҳолда шартномани ўзгартириш ёки 
бекор қилиш ҳақида судга даъво аризасини тақдим этиш, уни 
кўрмасдан қолдиришга асос бўлади.
денов туман ҳокимлиги хўжалик судига мурожаат қилиб, 
жавобгар «Мироншоҳ» Фх билан туман ҳокимлиги ўртасида ту
-
зилган ер участкасини узоқ муддатли ижарага олиш тўғрисидаги 
шартномани ўзгартиришни ва шартли чорва моли сонига нисбатан 
ортиқча ажратилган 28 га ер майдонини туман ҳокимлиги захира 
ер фондига қайтаришни сўраган.
биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарори билан даъво 
тўлиқ қаноатлантирилган.
апелляция инстанцияси судининг қарори билан ҳал қилув 
қарори ўзгаришсиз қолдирилган.
иш ҳужжатларидан кўринишича, туман ҳокимининг 2008 йил 
1 ноябрдаги қарорига кўра «Мироншоҳ» Фхга жами 52,69 га ер 
майдони ажратилган. 2009 йил 13 мартда тарафлар ўртасида ер 
участкасини узоқ муддатга ижарага олиш тўғрисида шартнома 
тузилган.
туман ер ресурслари ва давлат кадастри бўлимининг 2010 йил 
5 ноябрдаги тақдимномасида Фх чорвачилик йўналишида ташкил 
қилинганлиги, шундан экин ери 47,6 га, ариқ ва зовурлар 5,0 га, 
йўллар 0,13 га ва қурилиш остидаги ерлар 2,33 га.ни ташкил эти
-
ши қайд этилган.
туман ҳокимлиги Фхга ер майдони унда мавжуд бўлган шарт
-
ли чорва молларига нисбатан кўпроқ ажратилганлиги учун даъво 
аризаси билан хўжалик судига мурожаат қилиб, Фхга ижарага бе
-
рилган 47,6 га ер майдонининг 28 га.ни туман ҳокимлиги захира 
ер фондига қайтаришни ва ижара шартномасини ўзгартиришни 
сўраган.
биринчи инстанция суди ишни кўришда моддий ва процессу
-
ал ҳуқуқ нормаларини бузилишига йўл қўйган.
Фкнинг 384-моддасига асосан бир тараф шартномани 
ўзгартириш ёки бекор қилиш ҳақидаги таклифга иккинчи тараф
-
дан рад жавоби олганидан кейингина ёки таклифда кўрсатилган 

---

593
ёхуд қонунда ёинки шартномада белгиланган муддатда, бундай 
муддат бўлмаганида эса – ўттиз кунлик муддатда жавоб олмага
-
нидан кейин, шартномани ўзгартириш ёки бекор қилиш ҳақидаги 
талабни судга тақдим этиши мумкин.
бироқ, даъвогар томонидан жавобгарга шартномани ўзгар-
тириш ҳақида талабнома юборилмаганлиги биринчи ва апелляция 
инстанцияси судларининг эътиборидан четда қолган.
хпк 88-моддасининг 5-бандига кўра, даъвогар низони судгача 
ҳал қилиш (талабнома юбориш) тартибига риоя этмаган, бу эса шу 
тоифадаги низолар учун қонунда ёки шартномада назарда тутил
-
ган бўлса, суд даъвони кўрмасдан қолдиради.
шу боис, кассация инстанцияси суди биринчи инстанция су
-
дининг ҳал қилув қарори ва апелляция инстанцияси судининг 
қарорини бекор қилиб, даъвони кўрмасдан қолдирган.