Суд амалиётини умумлаштириш материаллари тўплами (кўчирмалар)

5. Агар шартномада бошқача тартиб назарда тутилмаган 
бўлса, етказиб берилган товарлар (ишлар, хизматлар) ҳақини 
ўз вақтида тўламаганлик учун сотиб олувчи (буюртмачи) ет-
казиб берувчига ўтказиб юборилган ҳар бир кун учун кечик-
тирилган тўлов суммасининг 0,4 фоизи миқдорида, аммо ке-
чиктирилган тўлов суммасининг 50 фоизидан ортиқ бўлмаган 
миқдорида пеня тўлайди.
«Ўзбектелеком» ак «навоийтелеком» филиали манфаатида 
даъво аризаси билан хўжалик судига мурожаат қилиб, жавобгар 
навоий кон-металлургия комбинати Марказий кон бошқармасидан 
1 983 345,78 сўм асосий қарз ва 1 237 253,30 сўм неустойка унди
-
ришни сўраган.
суднинг ажрими билан Марказий кон бошқармаси юридик 
шахс бўлмаганлиги сабабли навоий кон-металлургия комбинати 
ишга жавобгар сифатида жалб қилинган.

---

568
даъвогар пеня суммасини қайта ҳисоб-китоб қилиб, даъво та
-
лабини ўзгартириб, 1 193 222,11 сўм пеня ва асосий қарзни унди
-
ришни сўраган.
биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарори билан даъ
-
во қисман қаноатлантирилиб, жавобгардан даъвогар фойдасига 
1 983 345,78 сўм асосий қарз ва 1 193 222,11 сўм пеня ундирилган.
апелляция инстанцияси судининг қарори билан ҳал қилув 
қарори ўзгаришсиз қолдирилган.
«хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятининг шартнома
-
вий ҳуқуқий базаси тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси 
Қонунининг 32-моддаси иккинчи қисмига асосан, етказиб берил
-
ган товарлар (ишлар, хизматлар) ҳақини ўз вақтида тўламаганлик 
учун сотиб олувчи (буюртмачи) етказиб берувчига ўтказиб юбо
-
рилган ҳар бир кун учун кечиктирилган тўлов суммасининг 0,4 
фоизи миқдорида, аммо кечиктирилган тўлов суммасининг 50 фо
-
изидан ортиқ бўлмаган миқдорида пеня тўлайди.
иш ҳужжатларидан кўринишича, 2008 йил 29 январь куни та
-
рафлар ўртасида телефон алоқа хизмати кўрсатиш бўйича шарт-
нома тузилган. унга кўра, даъвогар телефон алоқа хизматини 
кўрсатиш, жавобгар эса унинг ҳақини тўлаш мажбуриятини ўз 
зиммасига олган.
ушбу шартнома шартларига асосан даъвогар томонидан 2008 
йил ва 2009 йилнинг январь ойи давомида кўрсатилган хизматлар 
учун жавобгар 1 983 345,78 сўм қарз бўлиб қолган.
шунга асосан суд инстанциялари даъво талабининг асосий 
қарзни ундириш қисмини асосли равишда қаноатлантирган.
бироқ, даъвогарнинг неустойка ундириш талабини қаноатлан-
тиришда биринчи инстанция суди хатога йўл қўйган, апелляция 
инстанцияси суди эса бунга эътибор қаратмаган.
хусусан, тарафлар ўртасида тузилган шартноманинг 5.1-
бандида шартнома шартлари бузилган тақдирда, тарафларнинг 
жавобгарлиги Фк ва «хўжалик юритувчи субъектлар фаолия
-
тининг шартномавий ҳуқуқий базаси тўғрисида»ги Қонуни ва 
бошқа қонунлар билан тартибга солиниши белгиланган.
биринчи инстанция суди томонидан ушбу қонун нормасига 
риоя этилмаган ҳолда жавобгардан кечиктирилган тўлов сумма
-
сининг 50 фоизидан ортиқ бўлган миқдорида пеня ундирилган. 

---

569
апелляция инстанцияси суди эса бунга эътибор қаратмасдан, ҳал 
қилув қарорини ўзгаришсиз қолдирган.
шу сабабли, кассация инстанцияси суди томонидан суд 
қарорларининг пеня қисми 991 672,89 сўм қилиб ўзгартирилган.