Strategik menejment

Tarmoqdagi asosiy iqtisodiy ko’rsatkichlarning strategik ahamiyati 

 

Ko’rsatkich 

Ko’rsatkichning strategik ahamiyati 

Bozor hajmi 

Kichik bozorlarda katta va yangi raqobatchilarni jalb  qilish 

tendentsiyasi kuzatilmaydi; katta bozorlar muayyan tarmoqlarda 

raqobatchilik ustunligini mustah-kamlash maqsadida turli 

kompaniyalarni sotib olmoqchi  bo’lgan korporatsiyalarni o’ziga jalb 

qiladi. 

Bozor hajmining ortishi 

Jadal sur’atlar bilan o’sish yangiliklarga olib keladi, o’sishning 

sekinlashishi esa raqobatni kuchaytiradi va zaif raqiblarni kurashdan 

siqib chiqaradi 

Ishlab chiqarish quvvat 

larining ortiqchaligi yoki 

tanqisligi 

Ortiqcha ishlab chiqarish quvvatlari xarajatlarni ko’paytirib, daromadni 

kamaytiradi, ularning tanqisligi esa xarajatlarga oid teskari 

tendentsiyalarga olib keladi 

Tarmoqning da romadliligi 

Yuqori daromadli tarmoqlar ham yangiliklarga olib keladi 

Kirish chiqish to’siqlari 

Katta to’siqlar mavjud firmalarning mavqeini va daromadlarini himoya 

qiladi, to’siqlar past bo’lganda esa yangi firmalarning kirib kelishi 

---

385 

ularga salbiy ta’sir ko’rsatadi 

Tovar   xaridorlar uchun 

qimmat 

Ko’pchilik xaridorlar tovarni eng past narxlarda sotib oladilar 

Standartlashtirilgan tovarlar 

Xaridorlar bir sotuvchidan boshqasiga oson o’tishlari mumkin. 

Tex nologiyaning tez 

o’zgarishi 

Texnologiya va asbob-uskunalarga ajratilgan investitsiya-lar ularning 

eskirib qolishi tufayli o’zini oqlamay qolish xavfi kuchayadi 

Kapitalga qo’yilgan talablar 

Katta    talablar    investitsiyalarga    oid    qarorlarga    tanqidiy 

munosabatda bo’ladi, investitsiyalash payti muhim bo’lib boradi, kirish 

va chiqish to’siqlari kuchayadi 

Vertikal integratsiya 

Kapitalga nisbatan qo’yilgan talablar kuchayib boradi, ko’pincha 

raqobatli differentsiatsiya hamda integratsiya darajasi turlicha bo’lgan 

firmalar o’rtasidagi qiymat differentsiatsiyagi kuchayadi 

Ko’lamdan tejash 

Narx  bo’yicha  raqobatlashish  uchun  zarur  bo’lgan   bozor  hajmi 

kattalashadi 

Tovarning tez yangilanishi 

Tovarning hayot tsikli qisqaradi 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 M. Porterning «beshta kuch» modeli 

 

 

Potentsial raqobatchilarning kirish 

xavfi 

Etkazib beruvchilarning 

«savdolashish» imkoniyati 

 кириш хавфи 

Xaridorlarning 

«savdolashish» 

имконияти 

O’rinbosar mahsulotlar xavfi 

Amaldagi firmalar (sotuvchilar) 

o’rtasidagi raqobat 

---

386 

Strategiyani ishlab chiqish uslubi 

2- jadval 

Firma strategiyasiii ishlab chiqishning asosiy pogonalari 

Pog’ona 

Ishlab chiqishga (qaror 

qabul qilishga mas’ul-lar) 

Ishlanmaning mazmuni 

Korporativ 

strategiya 

Ijrochi direktor, asosiy 

vitse-direktor-lar (qarorlar 

direk-torlar kengashi 

tomo-nidan qabul qilinadi, 

qayta kqrib chiqiladi) 

Xo’jalikning o’rta bo’g’ini portfelini      tashkil 

qilish  va boshqarish. 

Xo’jalikning o’rta bo’g’ini sinergiz-mini 

raqobatli  ustunlik sifatida ta’minlash. Investitsiya 

imtiyozlarini aniqlash va eng manfaatli 

tarmoq|larda       resurslarni boshqarish. 

Xo’jalikning o’rta bo’g’ini rahbarlarining asosiy 

strategik yondashuvlarini qayta ko’rib chiqishni 

tekshirish  umumiylashtirish 

Xo’jalikning 

o’rta bo’g’ini 

strategiyasi 

Bosh menejer 

Xo’jalikning o’rta 

bo’g’ini boshliq tomoni-

dan (qarorlar firma 

rahbariyati tomonidan 

qabul qilinadi, qayta 

ko’rib chiqiladi). 

 

Muvaffaqiyatli raqobatchilikka hamda unda 

ustunlikka erishishga qaratilgan  harakatlar 

hamda yondashuvlarni belgilab olish. 

Tashqi shartlarning o’zgarishiga javob    

rodaktsiyalarini shakllantirish. 

Asosiy funktsional xizmatlarning stra-tegik 

tashabbuslarini umumlashtirish. O’ziga xos 

muammolarni hal qilish. 

Funktsional 

strategiya 

Funktsional menejer-lar 

(qarb, stratetda xo’-

jalikning o’rta bo’g’in 

rahbariyati tomonidan 

qabul qilinadi qayta ko’rib 

chiqiladi). 

 

Biznes strategiyasini qo’llab-quvvatlash-ning 

funktsional yondashuvlarini tashkil qilish va 

ITTKI, ishlab chiqarish, marketing, moliya, 

xodimlar bilan ishlash sohalarida funktsional 

maqsad va strate-giyalarga erishish. Quyi 

bosqichdagi mene-jerlarning asosiy 

yondashuvlarini qayta ko’rib chiqish tekshirish 

unifikatsiyalash. 

Tezkor 

strategiya 

Dala bo’linmalari-ning 

rahbarlari quyi daraja 

menejerlari, shu jumladan, 

funktsio-nal menejerlar 

(qa-rorlar funktsional bo’-

limlarning boshliqlari 

tomonidan qabul qili-nadi, 

qayta ko’rib chiqi-ladi), 

Dala bo’linmalari va funktsional bo’limlarning 

maqsadlariga erishish uchun funktsional va 

xo’jalikning o’rta bo’g’ini strategiyalarni qo’llab-

quvvatlashga qara-tilgan tor sohadagi va maxsus 

yondashuvlar va chora-tadbirlarni ishlab chiqish