Strategik marketing

“Qaymog‘ini  olish”  bo‘yicha  narx  strategiyasi.  Bu  strategiyadan  aksariyat 
bozorga  yangi  mahsulotni  joriy  qilishda  foydalaniladi.  Bunda  narx  qandaydir  bir 
yuqori  darajada  belgilanadi,  mahsulot  esa  segmentasiya  natijasida  asosiy  deb  e’tirof 
etilgan  bozorda  sotiladi.  Bozorning  to‘yinishidan  so‘ng  iste’molchilarni  jalb  qilish 
maqsadida narx pasaytiriladi. SHunday yo‘l bilan to‘liq daromad eng ko‘p miqdorga 
etkaziladi. 
Ushbu  strategiya  yangi  tovarni  yuqori  narxga  sotishni  oldindan  ko‘ra  biladi, 
shunday  narxni  to‘lashga  tayyor  bo‘lgan  ma’lum  bir  sotib  oluvchilar  guruhi  bilan 
belgilangan va pul tushumlarining tez tushishiga erishishdir. 
Bu  strategiyaning  xislatlari  ko‘p  bo‘lib,  uning  muvaffaqiyati  uchun  quyidagi 

---

 
180 
 
 
shartlarni bajarish zarur: 
•  yangi tovarning  hayotiylik davri qisqa bo‘lishi  va raqobatchilarning  uni tez 
qaytarishiga olib keladi deyish uchun asoslar mavjud; 
•  tovar  qanchalik  yangi  bo‘lsa,  sotib  oluvchida  taqqoslash  bazasi  shunchalik 
kam  bo‘ladi  va  bozorning  rivojlanishi  sekinlashib,  talab  noelastik  bo‘ladi  hamda  bu 
narsa firma uchun yuqori narxni belgilash keyinchalik raqobat narxlariga  moslashish 
ustunliklarini qiziqish uyg‘otishga sabab bo‘ladi. 
Yangi  tovarni  yuqori  narxda  ishlab  chiqarish    turli  narx  elastikligiga  ega 
bo‘lgan  bozorni  turli  segmentlarga  bo‘ladi.  Boshlang‘ich  narxda  kamroq  narxni 
sezish  xususiyatiga  ega  bo‘lgan  sotib  oluvchilardan  “qaymoq  olish”  mumkin. 
Narxning  keyingi  pasayishlari  segmentlarga  katta  elastiklik  bilan  kirib  borishga  yo‘l 
qo‘yadi. Bu narxlarning vaqtincha diskriminasiyasiga asoslanadi. 
Talab  qiyinchilik  bilan  baholashga  va  tavakkal  narxni  tushishda  bozorning 
kengayishi  haqida  prognozlar  tuzilishiga  beriladi.  Bunday  muammo,  masalan  ishlab 
chiqarish  jarayoni  to‘liq  bo‘lmaganda  va  harakatlar  kutilayotgan  darajadan  oshib 
ketish xavfi bo‘lganda kelib chiqadi. 
Firma  keng  miqyosda  yangi  tovarlarni  ishlab  chiqarishda  kerakli  bo‘lgan 
aylanma  vositalari,  imkoniyatlari  yo‘q  va  uning  sotilishi  yuqori  narxda  uni  olishga 
olib kelishi mumkin. 
Firma  bozorda  yangi  tovarlar  taklif  qilishda  monopol  holatda  bo‘lsa,  talab 
taklifdan  yuqori,  baland  narx  xaridorlar  tomonidan  yuqori  sifatli  tovar  belgisi  deb 
qabul qilingan vaqtlarda bu strategiya o‘zini oqlaydi.