Strategik marketing

javobgarlikning tarqalib ketishi kuzatiladi. 
Bunday  ko‘rinishdagi  tashkilot  ishlab  chiqarishga  yo‘naltirilganlikning 
rivojlanishini  rag‘batlantiradi,  bunday  qarash  firma  iste’molchi  uchun  nima 
afzalligini  yaxshi  biladi,  iste’molchi  esa  bu  fikrni  tasdiqlaydi,  degan  mavhum  fikrga 
asoslangan.  Buning  ustiga,  bunday  firmalarning  menejerlari  ko‘pincha  ajoyib  tovar 
ishlab  chiqaryapmiz,  deb  hisoblaydi  va  xaridorlar  bundan  keyin  ham  ularning 
tovarlarini  ustun  ko‘rishi  tabiiydir,  deb  o‘ylaydilar.  Bunday  qarash  iste’molchi  talab 
qilgan yoki kutayotgan jihatlarga emas, balki ichki masalalarga qaratilgandir. Bunday 
nuqtai  nazar  xaridor  tovarga  muammoning  echim  sifatida  qaraydi,  degan  g‘oyaga 
mutlaqo ziddir. 
Bunday  fikrlash  talabning  taklifdan  ustunligi  bilan  tavsiflanadigan,  xaridorlar 
o‘zlari  topa  olgan  har  qanday  tovarni  sotib  olishga  tayyor  bo‘lgan  muhit  uchun 
xosdir.  Aslida  bunday  bozor  sharoitlari  favqulodda  vaziyatlardagina  mavjud  bo‘ladi 
va shunday vaziyat hukm sursa ham, vaqtincha davom etadi. Tovar konsepsiyasining 
xavfliligi  shundan  iboratki,  u  firmaning  uzoqni  ko‘ra  olmasligiga  sabab  bo‘ladi  va 
faol  xatti-harakatlarga,  ya’ni  muhitda  o‘zgarishlar  yuz  berishini  kutishni  va  ularga 
yarasha tayyorgarlik ko‘rishni ko‘zda tutuvchi xatti-harakatlarga undamaydi. 
Passiv  marketing  bugungi  kunda  sanoati  rivojlangan  mamlakatlardagi 
ko‘pchilik  firmalar  uchun  xos  bo‘lgan  muhitga  to‘g‘ri  kelmay  qoldi.  SHunga 
qaramay, tovar konsepsiyasi asosan sanoat firmalari yoki sug‘urta kompaniyalari kabi 

---

 
28 
 
 
moliyaviy  institutlarda  saqlanib  kelmoqda.  Ko‘plab  bankrotlik  hollarining  asosiy 
sababi bozorga yo‘naltirishning yo‘qligidir. 
So‘nggi  paytlargacha  tovar  konsepsiyasi  rivojlanayotgan  mamlakatlarda 
ustunlik  qilib  keldi.  Ammo  marketing  bu  mamlakatlarda  ham  faol  rol  o‘ynashi  va 
iqtisodiy  taraqqiyotga  o‘z  hissasini  qo‘shishi  mumkin,  ammo  buning  uchun  uning 
usullari bu erdagi rivojlangan mamlakatlardagidan mutlaqo farq qiluvchi vaziyatlarga 
moslashgan bo‘lishi shart.