|
Global Tarmoqning tuzilishi
Umuman olganda, global tarmoq kompyuterlar va terminallar ulangan (faqat kiritish va ma'lumotlarni namoyish qilish). Global tarmoq tarkibiy qismlar sifatida mahalliy va mintaqaviy tarmoqlar kirishi mumkin. Global, mintaqaviy va mahalliy hisoblash tarmoqlarini birlashtirish ko'p qataruvchi ierarxiyalarni yaratishga imkon beradi. Ular katta ma'lumotni qayta ishlashning kuchli, iqtisodiy jihatdan to'g'ri va cheklangan axborot resurslaridan foydalanish imkoniyatini beradi. Ushbu tuzilma eng mashhur va ommabop Supertlobal axborot tarmog'ida qabul qilinadi. Aloqa subpekati ma'lumot uzatish kanallari va aloqa tugunlaridan iborat.
Kompyuterlar (qoida tariqasida - shaxsiy), undan keyin mijozlar deyiladi ish stantsiyalari. Foydalanuvchilarga taqdim etilgan tarmoq resurslarining manbalari deb nomlangan kompyuterlar deyiladi serverlar. Foydalanuvchi ish stantsiyalari global tarmoqlarga tarmoqqa kirish xizmatlari provayderlari orqali tez-tez ulanadi - provayderlar.
Aloqa tarmoqlari aloqa havolalari tarmoq orqali ma'lumotlarni tezda uzatish, axborot uzatish yo'nalishini va uzatiladigan paketlarni almashtirish uchun tarmoq orqali ma'lumotlarni tezda uzatishga mo'ljallangan. Aloqa tugunlari ham ba'zi apparatyoki tegishli dasturlardan foydalangan holda ko'rsatilgan funktsiyalarni bajaradigan kompyuter. Ushbu tugunlar umuman aloqa tarmog'i samaradorligini ta'minlaydi. Ko'rib chiqilgan tarmoq tarkibi Nadal deyiladi va asosan global tarmoqlarda ishlatiladi.
2. Ring, Telnet va FTR bilan ishlash.
Ring dasturi Internetda boshqa kompyuterlar bilan bogʻlanish mumkinligini tekshirish uchun moʻljallangan. U qisqacha xabar joʻnatadi, unga boshqa kompyuter avtomatik ravishda javob beradi. Agar siz Ring yordamida boshqa kompyuter bilan bogʻlana olmasangiz, demak buni umuman amalga oshira olmaysiz. Ulanishni tekshirish uchun aloqa qilishni istagan host kompyuter nomini kiritish va Ring komandasini berish (“sichqon” cha orqali Ring tugmasini bosing) kifoya qiladi. Bunga javoban aloqa bogʻlash mumkinligi haqida axborot keladi.
Telnet bu terminalning emutsiya protokolidir. U orqali internetga olisdan turib kirish mumkin. Terminal emutsiyasi – bu boshqa kompyuterlarga kirishni taʼminlovchi ish rejimi. Bu holatda boshqa kompyuter bilan uning terminali sifatida mulokatda boʻlasiz. Koʻpchilik xollarda DEC firmasi tomonidan ishlab chiqilgan va UNIX oreratsion tizimida terminal emuliyatsiya uchun moʻljallangan vt100 termunal emulyatsiya ustidan foydalaniladi.
Unix operatsion tizimida fayllarni boshqarish DOS OT operatsion tizimidagi kabi oʻsha kataloglar tizilmasiga asoslangan.
Olisdan turib ishlash seansini boshlash uchun Telnet (UNIX) komandasini berish va siz ishlashni xohlagan mashina nomini koʻrsatish lozim. Telnet host domain
Masalan:
Telnet well.cf.ca.us
Bu komandaga nisbatan olsdagi kompyuter soʻzini roʻyxatga olingan nomingizni (login) va parolini suraydi. Chunki telnet aloqani oʻrnatish uchunsiz ushbu olislashgan kompyuterda roʻyxatga olingan boʻlishingiz kerak. Agar siz telnet komanda katorida turib telnetning barcha komandalari haqida maʼlumot olishni istasangiz klaviatura bilan soʻrov(?) alomatini kiriting.
Telnet dastoʻrini kiritgan kompyuter lokal hisoblanadi va oʻz oʻrnida aloqa oʻrnatadigan kompyuter - olislashgan kompyuter hisoblanadi.
Telnet maqsadga muvofiq foydalaniladigan holatlar:
• Siz bir kator kompyuterlarda roʻyxatga olingansiz va baʼzi ishlarni bajarishingiz kerak (dasturni kiritish uchun sizning kompyuterin-gizda resurs yetishmaydi, nisbatan kuchli kompyuterga kirishga ruxsat olish kerak. Boshqa kompyuterda saqlangan maʼlumotga ega fayl bor va ushbu maʼlumotlar bilan ishlash uchun dasturni kiritmokchisiz);
• Siz Internet tizimining “mijoz - server” ilovasidan foydalanmoq-chisiz, lekin sizning mashinangizga kerakli “mijoz - dastur” kiritilmagan;
• Boshqa kompyuterda joylashgan lokal dasturga kirishga ruxsat olishingiz shart;
• Lokal dasturning uchta turi mavjud;
1. Maʼlum mavzu boʻyicha faylga kirishni taʼminlovchi eʼlonlar taxtasi;
2. Maʼlumotlar bazasi;
3. Menyu tizimi yordamida fayllarga qulay kirishni taʼminlov-chi dasturlar;
Telnet bazasida hytelnet ishlab chiqilgan. Hytelnet telnet yordamida ochiqdan-ochiq ulanish imkonini beruvchi tizimlar va kutubxonalarning gipermatnli roʻyxatida qayd etish uchun kompyuterlar tanlash imkonini beradi. Hytelnet ni ishga solish uchun Hytelnet komandasi beriladi.
Menyuda tanlash uchun yuqori kiritish klavishalari va ENTER klavishidan foydalaniladi. Foydalanuvchining Hytelnet maʼlumotlar bazasida saqlanadigan identifikatori va paroli dastur bilan avtomatik ravishda kiritiladi. Web Hytelnet taxminicha library.usask.ca/hytelnet manzilgohi boʻyicha kiritish imkonini beradi.
FTR (file transfer rrotocol - fayllarni uzatish protokoli) – bu bir xost – kompyuteridan boshqasiga nusxa olish imkonini beruvchi FTR protokol va dasturning jamlanmasi boʻlib, internetning ilk xizmat turlaridan biri sanaladi.
FTR imkoniyatlari:
• olisdagi mashinadan fayllarni qidirish;
• fayllarda maʼlumotlarni joʻnatish( ham ikkilik, ham matnli maʼlumotlarni);
• FTR serverlarda katta hajmdagi fayl arxivlari saqlanadi.
• Hozir Internetda FTR – serverning uch xil turi mavjud:
1. Internet - style (serverning barcha fayllariga kirish);
2. Listserver (cheklangan kirish);
3. FTRmail (elektron pochta orqali kirish);
3. IEEE 802.11 Simsiz aloqa protokollari
IEEE 802.11 - IEEE 802 mahalliy tarmoq (LAN) protokollarining bir qismidir va simsiz mahalliy tarmoq (WLAN) Wi-Fi kompyuter aloqasini amalga oshirish uchun ommaviy axborot vositalariga kirishni boshqarish (MAC) va fizikaviy pog’ona protokollari to'plamini belgilaydi. 2.4 GHz, 5 GHz, 6 GHz va 60 GHz diapazonlarni o'z ichiga olgan, ammo shu bilan cheklanmagan holda turli xil chastotalarda ishlay oladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
