Statistik jamlash va guruhlash



Download 42,37 Kb.
bet4/7
Sana13.03.2023
Hajmi42,37 Kb.
#918757
1   2   3   4   5   6   7
Bog'liq
statistik jadvallar mohiyati va ahamiyati 3

K
d
d



(2)

salmoqlarning o’rtacha kvadratik farqi


K
d
d
i
d
2
(



(3)


va uning koeffitsiyenti
d
K
d



bu yerda:
d
d
K
i

.



Bu ko’rsatkichlar to’plamlar tuzilishini dinamika yoki fazo jihatdan qiyosiy tahlil qilish
uchun hisoblanadi.

Ikkinchi holda ikki qiyoslanayotgan to’plamlar tuzilishini ifodalovchi tuzilma salmoqlari


(d
i
) orasidagi farqlar asosida hisoblanadigan o’rtacha arifmetik va o’rtacha kvadratik farqlar
qiymati va ularning koeffitsiyentlaridan miqdoriy baholash ko’rsatkichlari tashkil topgan.









d
d
K
S
d
d
n
K
d
K
S
d

i
i
i
i
S
i
1
0
1
0
2
1
1
6
7
(5)
(
)
( )
( )
(8)

Bu yerda: d


i1
-joriy davrdagi (yoki taqqoslanuvchi) to’plam guruhlari (tuzilma) ning
salmoqlari
d
i0
-o’tgan davrdagi (yoki taqqoslovchi) to’plam guruhlarining salmoqlari

Q - ikki to’plam tuzilishidagi farqlarning o’rtacha absolyut qiymati (ishorasi inobatga


olinmaydi)

S-ikki to’plam tuzilishidagi farqlarning o’rtacha kvadratik qiymati

K - o’rtacha absolyut farqlar darajasi

K
S -


o’rtacha kvadratik farqlar darajasi.

Analitik guruhlash deb ikki va undan ortiq belgilar orasidagi


o’zaro bog’lanishlarni ta’riflovchi guruhlash ataladi.

Analitik guruhlashda ikki toifadagi belgilar ishtirok etadi: biri


- omil belgilar, ikkinchisi - natijaviy belgilar. Natijaviy belgi deb

boshqa belgilar ta’siri ostida o’zgarayotgan belgi ataladi, omil belgi


esa unga ta’sir etayotgan, uni o’zgarishiga sabab bo’layotgan belgi
yoki belgilardir.

Analitik guruhlash odatda omil belgi yoki belgilar asosida tuziladi, har qaysi guruh esa


natijaviy belgilar bilan ta’riflanadi.

Guruhlash bir yoki bir necha belgilar asosida tuzilishi


mumkin. Bir belgi asosida tuzilgan guruhlash oddiy yoki bir
o’lchamli, ikki va undan ortiq belgilar asosida qurilgan guruhlash
murakkab yoki ko’p o’lchamli guruhlash deb ataladi. Bir omil
belgi asosida tuzilgan analitik guruhlash o’rganilayotgan omil
bilan natijaviy belgi orasidagi bog’lanishni aks ettirsa ham, ammo
bu bog’lanish sof holda yuzaga chiqmaydi, chunki omilning o’zi
boshqa omillar ta’siri ostida shakllanadi va shu sababli natijaviy
belgi o’zgaruvchanligi bevosita o’rganilayotgan omil ta’siridan tashqari yana yot «shovqun» ga
ham bog’liqdir.

Statistik guruhlashning yuqoridagi turlari dastlabki har bir ob’ektga tegishli ma’lumotlar


asosida amalga oshiriladi. SHuning uchun birlamchi guruhlash deb yuritiladi. Lekin bunda
y
birlamchi guruhlashlar bilan bir qatorda ularning natijalarini qayta ishlash yo’li bilan tuziladigan
ikkilamchi guruhlash ham mavjuddir. Bu usulga odatda birlamchi guruhlash natijalari maqsadga
muvofiq bo’lmasa, yoki ularni taqqoslash maqsadiga moslashtirish zarurati tug’ilganda murojaat
qilinadi. Ikkilamchi guruhlash ikki yo’l bilan amalga oshiriladi.:
1.

birlamchi guruhlar oraliqlarini ixchamlashtirib maqsadga muvofiqlashtirish;


2.

umumiy yig’indiga nisbatan ayrim guruhlarning salmog’ini ixtisoslashtirish.

Nazorat va muhokama uchun savollar
1.

Statistik guruhlash deganda nima tushuniladi, u qanday ahamiyatga ega?


2.

Guruhlash qoidalari deganda nimalar tushuniladi?


3.

O’zbekiston aholisini jinsi-yoshi bo’yicha taqsimladingiz, bu tasniflashmi yoki


guruhlashmi?
4.

Kichik, o’rtacha va katta korxonalarni aniqlovchi tsenzlar (miqdoriy belgilar bilan)


belgilab qo’yilgan, bu tasniflashmi yoki guruhlash-mi?
5.

2000 yil ma’lumotlari asosida O’zbekistonda faoliyat qiluvchi sub’ektlar kichik, o’rtacha


va katta korxonalarga taqsimlangan. Bu guruhlashmi yoki tasniflashmi?

6.


Tipologik guruhlash nima? Analitik guruhlash-chi, tuzilmaviy guruhlash-chi?
7.

Taqsimot (variatsion) qatorlar bilan tuzilmaviy guruhlash orasida farq bormi? bo’lsa


nimalardan iborat?
8.

Guruhlash belgisi nima va u qanday tartibda saylab olinadi?


9.

Guruhlar soni qanday aniqlanadi, guruhlar oralig’i-chi?


10.

Guruhlashning ilmiy qoidalari nimalardan iborat?


11.

Oddiy va murakkab guruhlash nima, bir o’lchovli va ko’p o’lchovli-chi?


12.

Birlamchi va ikkilamchi guruhlash nima?


13.

Ikkilamchi guruhlashning qanday usullarini bilasiz?


14.

Guruhlash usulining statistik mazmuni va ahamiyatini kuchaytirish uchun uni qanday


yo’llar bilan takomillashtirish mumkin?
15.

Kursdoshlaringizning statistikadan bilim darajalarini o’rganish uchun ularni qanday


belgilar asosida guruhlash mumkin, har bir guruhni qanday ko’rsatkichlar bilan ta’riflash
mumkin?
Analitik guruhlash - bu
belgilar
orasidagi
o’zaro bog’lanishlarni
tasvirlovchi
guruh-
lashdir.
Oddiy yoki bir o’lchamli
guruhlash
bir
belgi
asosida, murakkab yoki
ko’p o’lchamli guruhlash
ikki
va
undan
ortiq
belgilar asosida tuzi-ladi.

16.


O’zbekistonda bozor iqtisodiyoti asoslarini barpo etish jarayonini qanday guruhlashlar
yordamida o’rganish mumkin?
17.

Oilalarda «qaynona va kelin» munosabatlarini o’rganish uchun qanday guruhlashlardan


foydalanish mumkin?
18.

Talabalar vaqt fondidan foydalanish bilan fanlarni o’zlashtirish jarayoni orasidagi


bog’lanishlarni guruhlash usuli yordamida o’rganib bo’ladimi; bo’lsa qanday guruhlashlar
amalga oshirish kerak?
19.

O’zbekistonda qishloq xo’jaligi rivojlanishida fermer xo’jaliklarining rolini o’rganish


uchun qanday guruhlashlardan foydalanish mumkin?
20.

O’zbekiston milliy iqtisodiyotining taraqqiyotida tijorat banklarining rolini o’rganish


uchun qanday guruhlashlardan foydalanish mumkin?



Download 42,37 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish