Statistik jadvallar deganda nimani tushunasiz? Ular so‘z bilan bayon etishga qaraganda afzalliklarga egami?

5. Statistik jadval elementlari. O‘rganilayotgan hodisalar va uning sifatli bir turdagi qismlarining ko‘rgazmali xarakteristikasini beruvchi statistik jadvallar, bu xabarlash va guruhlash natijasidir. Jadvallar – bu statistik ma’lumotlarni bayon etishning asosiy usullaridan biridir.

Amaliyotda ko‘pincha hisoblashadiki, tegishli sarlavxasi bo‘lgan vertikal va gorizontal kesiluvchi qatorlar bu jadvallardir. Bu albatta, noto‘g‘ri. Bu jadvalning faqat, maketi, uning shaklidir. Statistik jadvalning asl mag‘zini esa, so‘z bilan emas, son bilan ifodalangan fikrlar yig‘indisi tashkil etadi. Statistik jadval bizni qiziqtiruvchi hodisalarni u yoki bu son ko‘rsatkichlari yordamida tasvirlab beradi.

Shunaqa qilib, statistik jadvallar, hisobot va guruhlash natijalarini bayon etishning ko‘rgazmali, ixcham va tizimlashtirilgan usulidir.

Statistik jadval ikki elementdan iborat. Bular: statistikaga ega, ya’ni jadvalda gap ketayotgan yig‘indi va statistik kesim, ya’ni tasvirlanayotgan hamma alomatlar. Statistik jadvallar logarifmik, karra va boshqa jadvallardan albatta farq qiladi. Statistik jadvallar tuzilishi jihatidan tikka va yotiq chiziqlarning kesishmasidan tashkil topadi. Jadvalda svodkalash natijalari o‘zining ixcham, ko‘rimli va muntazam ifodasini topadi.

Jadval qatorlar (yotiq chiziqlar) va ustunlar (tikka chiziqlar)dan tashkil topgan. Bundan tashqari, har bir statistik jadvalning ega va kesimi bo‘ladi. Jadvalda gap nima ustida ketayotgan bo‘lsa, o‘sha jadvalning egasi, tavsiflovchi ko‘rsatgichlar esa jadvalning kesimi deyiladi.

Jadvalning egasi odatda yotiq qatorlarga, jadvalning kesimi esa tik ustunlarga joylashtiriladi. Statistik kuzatuv ma’lumotlarini umumlashtirish usuli bo‘lib hisoblanuvchi jadvallar amaliyotda juda keng tarqalgan.