Statistik fizika nazariy fizikaning asosiy tarkibiy qismlaridan biri bo’lib, juda ko’plab zarralardan tashkil topgan fizik tizimlar (makrotizimlar) xususiyatlarini o’rganish bilan shug’ullanadi


Termodinamikaning birinchi bosh qonuni



Download 2,33 Mb.
bet18/60
Sana21.06.2022
Hajmi2,33 Mb.
#689337
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   60
Bog'liq
termo2

21. Termodinamikaning birinchi bosh qonuni

Faraz qilaylik tizim, termostat va tashqi jismlar berilgan bo’lsin. Tashqi jismlar va termostat bilan faqat tizim o’zaro ta’sirga ega bo’lsin. Tizim va termostatga energiyaning saqlanish qonunini tadbiq etamiz. Tizim va termostat energiyasining to’la o’zgarishi tizim ustidan bajariladigan (-dA) - ishga teng:


dH +dH/= - dA (2.1)

Bu yerda bizni energiyaning statistik ansambl bo’yicha o’rtachasining o’zgarishi va ish qiziqtiradi. U holda



Tizim - o’rtacha energiyasini Ye harfi bilan, - ni esa dQ deb belgilaymiz. Demak,



Termostat tashqi jismlar bilan ta’sirga ega bo’lmasdan faqat tizim bilan o’zaro ta’sirga ega bo’lganligi uchun, uning energiyasini kamayishi (-dH/) faqat tizimga berilishi hisobigagina sodir bo’lishi mumkin. Ushbu jarayonning o’tishi makrojismlar harakati, ish bajarish va shu kabilarga bog’liq emas. Aytaylik, issiqlik miqdorining bir qismi termostatdan tizimga o’tsin. Shunday qilib, tizim energiyasining oshishi bilan bajargan ishi yig’indisi tizim tomonidan qabul qilib olingan issiqlik miqdoriga teng. Keyingi xulosaning to’la matematik ifodasi


(2.2)

Ushbu munosabatdan nima uchun ekanligi ko’rinib turibdi. Ish nafaqat energiyaning kamayishi hisobiga, balki tizim qabul qiladigan issiqlik miqdori hisobiga ham bajariladi. Agar tizim va termostat orasida issiqlik almashinuvi bo’lmasa, ya’ni tizim adiabatik izolyasiyaga ega bo’lsa, dQ=0 bo’ladi. Bu holda (2.2) - dan:




ya’ni (2.3)

Bu o’rinda shuni alohida qayd etish lozimki, tizimga issiqlik miqdori o’tishi (berilishi) uchun tizim va termostat orasida o’zaro ta’sir bo’lishi kerak.


Tizim gamiltoniani faqat o’z koordinata va impulslariga va ak - larga bog’liq bo’lsa, ak - lar doimiyligida u Gamilton tenglamalariga binoan saqlanadi. Xuddi shuningdek, H/=H/(...qi/,…pi/...)-termostat gamiltoniani faqat o’z koordinata va impulslarigagina bog’liq bo’lganligi uchun, H/ vaqt o’tishi bilan o’zgarmaydi.



Download 2,33 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   14   15   16   17   18   19   20   21   ...   60




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish