Statikaning asosiy tushunchalari va aksiomalari

5._Zoldirli sharnir va tagtovon (podpyatnik). Bu holda jism har qanday harakat qilishi mumkin, faqat sferik sharnirning markazi qo‘zg‘almas bo‘lib qoladi (12- a shakl).

Xuddi shunday bog‘lanishni siqib tiralib turgan podshipnik (zoldirli g‘ildirak) vositasida bajarilganligini ko‘rish mumkin, odatda bu tagtovon (podpyatnik) deyiladi (12-b shakl). Fotoapparatlarning shtatividagi zoldirli tutqich, inson va hayvonlarning ko‘pgina suyaklarining birlashgan joylari zoldirli sharnirga misol bo‘la oladi. Zoldirli (sferik) sharnir va tagtovon (podpyatnik)larda bog‘lanish reaksiya kuchlarining yo‘nalishi fazoda ixtiyoriy yo‘nalishni olishi mumkin.

Statika qismida quyidagi ikki masala hal qilinadi:

1.Jismga ta’sir qilayotgan kuchlar sistemasi unga ekvivalent bo‘lgan soddaroq kuchlar sistemasi bilan almashtiriladi.

Kuchlar sistemasi ta’siridagi absolyut qattiq jismning muvozanat shartlarining zarur va etarliligi tekshiriladi. Bog‘lanishdagi jism bog‘lanishdan xalos qilinganda erkin jism deb qaraladi. Jism unga ta’sir qilayotgan kuchlar sistemasi va reaksiya kuchlari ta’siridan muvozanatda bo‘ladi. Muvozanat tenglamalaridan no‘malum reaksiya kuchlari aniqlanadi. Keyinchalik jismga har xil kuchlar sistemasi ta’sir etayotganda statikaning ikki asosiy masalasi echiladi.

1.3. Bir nuqtada kesishuvchi kuchlar sistemasi.

12.