Statikaning asosiy tushunchalari va aksiomalari

Teng o’lchovli aylanish – burchak tezlik kattaligi o’zgarmaydi, ya’ni

(3.38) bo’ladi.

Teng o’zgaruvchan aylanish – burchak tezlanish kattaligi o’zgarmaydi, ya’ni
bo’ladi.

(3.39)

(3.40)

Qattiq jismning aylanma harakatida nuqtaning tezligi – nuqta traektoriyasi ma’lum (aylana radiusi R-nuqtadan aylanish o’qigacha bo’lgan masofa) nuqta tezligini aniqlash uchun tabiiy koordinatalar sistemasidan foydalanamiz. (16-shakl)
(3.41)
Y oy koordinata aylana radiusi bilan quyidagicha bog’lanishda bo’ladi:
(3.42)

U holda tezlikning aylanaga o’tkazilgan urunmadagi proeksiyasi quyidagicha bo’ladi: (3.43)

D emak, tezlik moduli formula bilan ifodalanadi va tezlik moduli aylana radiusiga perpendicular va burchak tezligi yo’nalishi bilan bir hil yo’naladi.
Bu formuladan ko’rinadiki nuqtaning tezligi aylanish o’qigacha bo’lgan masofaga proporsional bo’ladi (aylanish radiusiga).
Qattiq jismning aylanma harakatida nuqtaning tezlanishi – nuqta traektoriyasi aniq, bunda nuqta tezlanishini aniqlash uchun harakatni tabiiy usulda berilishidagi formulalardan foydalanamiz.

(3.44)
U holda tezlanish uchun tezlanishinig aylanaga tezlanishning aylanaga o’tkazilgan urunma va normal o’qlardagi proeksiyalari quyidagicha bo’ladi.

(3.45)

Urunma tezlanish uchun hisoblash formulasi quyidagicha ifodalanadi:

(3.46)

Bu tezlanish vektoriga aylanma tezlanish deyiladi va radiusga perpendicular ravishda burchak tezlanish yoy strelkasi yo’nalishi bilan bir hil yo’naladi.

N ormal tezlanishga markazga intilma tezlanish ham deyiladi va quyidagicha ifodalanadi (3.47)

Bu formulalardan ko’rinadiki, nuqtaning bu tezlanishlar nuqtadan aylanish o’qigacha bo’lgan masofaga proporsional bo’ladi.