Statikaning asosiy tushuncha va qoidalari

BOG’LANISH VA BOG’LANISH REAKSIYALARI.

Tabiatdagi barcha jismlarni ikkiga ajratish mumkin: 1) erkin, 2) bog’langan jismlar. Jism fazoda istalgan tomonga harakatlana olsa, bunday jism erkin jism deyiladi. Masalan, fazodagi havo shari. Jismning harakati biror sabab bilan cheklangan bo’lsa, bu jism bog’langan jism deyiladi. Jismning harakat yo’nalishiga qo’yilgan barcha jismlar (to’siqlar) bog’lanishlar deyiladi.

Bog’langan jismlarga misol qilib, stol ustiga qo’yilgan yuk, shipga osilgan qandil va boshqalarni misol keltirishimiz mumkin. Yuk uchun bog’lanish stol, qandil uchun bog’lanish zanjir hisoblanadi.

B
og’lanishning jismga ko’rsatadigan ta‘siriga bog’lanish reaksiya kuchi yoki qisqacha bog’lanish reaksiyasi deyiladi. Bog’lanishdagi jismlarning harakati qaysi yo’nalishda cheklangan bo’lsa, bog’lanish reaksiya kuchi shu yo’nalishga teskari yo’nalgan bo’ladi.

Mexanika masalalarini yechishda, bog’lanish reaksiya kuchlarining yo’nalishlarini to’g’ri aniqlash juda muhim rol o’ynaydi. Bog’lanishlarning asosiy turlari bilan tanishamiz.