Statika aksiomalari

Statika –Mehanik sistemalarning nisbiy muvozanatligini o’rganadi.Muvozanatni hosil qilish uchun nuqtalar orasidagi aniq munosabat zarur shuning uchun statikaga nuqtalarning umumiy xossalari nuglarni ekvivalanent nuglar sistemasi bilan almashtirishning umumiy xossalari o’rganiladi.
Statika aksiomalari
1. Inersiya aksiomasi–Jism o’zaro muvozanatlanuvchi kuchlar sistemasi ta’sirida tinch yoki tengo’lchovli to’g’ri chiziqli harakat holatida bo’ladi.
2. Ikkikuchi aksiomasi – Agardajism ikki kuch ta’sirida muvozanat holatida bo’lsa, u holda bu kuchlar modul jihatidan teng va birto’g’ri chiziq bo’ylab qarama qarshi tomonga yo’nalgan bo’ladi. Bunday ikki kuch oddiy o’zaro muvozanatlanuvchi kuchlar sistemasini tashkil etadi.



3. Qo’shishaksiomasi –Agarda berilgan kuchlar sistemasiga o’zaro muvozanatlashgan. Kuchlar sistemasini qo’shsak yoki ayirsak jismning kinematik holati o’zgarmaydi.

Natija – Kuchni o’z ta’sir chizig’I bo’ylab bir nuqtadan ikkinchi nuqtaga ko’chirilsa uning jismga ta’siri o’zgarmaydi.

4. Parallelogram aksiomasi – Ikkita kesishuvchi kuchning teng ta’sir etuvchisi, shu kuchlarning qurilgan parallelogramning dioganaliga teng bo’ladi

5 . Ta’sirvaaksta’siraksiomasi – Jismlarning bir-biriga ta’sir o’zaro teng va bir to’g’ri chiziq bo’ylab qarama-qarshi tomonga yo’nalgan bo’ladi. (Nyutonning III qonuni)

1. 
   Qotish aksiomasi – Aga deformasiyalanadigan jism muvozanat holatida absolyut qattiq jismga aylansa, uning muvozanati o’zgarmaydi.
   

Bog’lanish va bog’lanish reaksiyalari
Erkin jism – Jismning erkin ko’chishi, hech qanday boshqa jismbilan chegaralanmaydi (jism fazoda ixtiyoriy teng harakatlana oladi)
Bog’lanishdagi jism – Uning harakati boshqa jismlar bilan chegaralangan bo’ladi. (Jismning harakati yoki holati biror sabab bilan cheklangan bo’ladi)
Bog’lanish – Jismning harakati va holatini cheklovchi sabab.
Bog’lanish reaksiyasi –Bog’lanishning jismga ko’rsatadigan ta’sirini almashtuvchi kuch.
Bog’lanishdan ozod qilish prinsipi – Bog’lanishdagi jismni erkin jism shakliga keltiridagi kuch jismga ta’sir etuvchi kuchlar qatoriga bog’lanish rekasiya kuchini ham qo’shish kerak.