Статик аниқмас фермаларни ҳисоблаш

Statik aniqmas sistemalarni tayanchlar cho’kishiga xisoblash. 

             Statik aniqmas sistema èlementlarida temperaturaning o’zgarishidan zo’riqish kuchlari xosil 

bo’lishi bilan birga uning biror tayanch cho’kishi natijasida xam zo’riqishlar xosil bo’ladi. Bu 

zo’riqishlarni aniqlashda kuchlar metodini tadbiq qilamiz.  

 

 

 

 

 

---

 

19 

 

 

 

 

 

 

Masalan, 6.13-rasm,a da ko’rsatilgan tutash balkaning urta tayanchi vertikal bo’yicha  ∆1sh          

miqdorga shuksin (6.13-rasm,b) . xosil bo’lgan qo’shimcha zo’riqish kuchlarini aniqlaymiz. Tutash 

balkaning urta tayanch bog’lanishini  ortiqcha deb, asosiy sistemani tanlaymiz ( 6.13-rasm, v). 

Ortiqcha tayanch bog’lanishidan zo’riqishni nomalum reaktsiya kuchi X1, bilan almashtirib,asosiy 

sistemaga tasir èttiramiz.  

             Asosiy sistemada X1 yo’nalishi bo’yicha tashqi yuk R va nomalum reaktsiya kuchi X1 dan 

xosil bo’lgan ko’chishlar yig’indisi urta tayanchni cho’kishiga teng bo’lishi kerak. Bu shartni 

ifodalovchi kuchlar metodining kanonik tenglamasini ezamiz; 

 

δ 11X1+ ∆1r=∆1sh, 

 

              Bunda    ∆1r     -asosiy sistemada X1 yo’nalishi bo’yicha tashqi yuk R dan xosil bo’lgan 

ko’chish;    ∆1sh   -urta tayanchning cho’kish miqdori. 

              Kanonik tenglamadan nomalum reaktsiya kuchini aniqlaymiz:  

 

X= ∆l- ∆lp/ δ 11 

 

              Sistema èguvchi mamentining umumiy èpyurasi (6.13) formulaga asosan chiziladi, yani: 

M∑=Mp+M1X1