Stantsiya va podstantsiyalarning elektr qismi. O’quv qo’llanma. Q. R. Allaev, I. H. Siddikov va boshq. O’z. Roo’mtv t.: Cho’lpon nomidagi nmiu, 2016. 304b

2.3.2 O‘zgarmas tok uzulksiz elektr ta’minoti tizimini loyihalashdagi odatiy xatoliklar

1. Elektr ta’minoti qurilmalarining asosiy ta’labalaridan variant uchun chiqish kuchlanishining ruxsat etilgan og‘ishlarini ( ) noto‘g‘ri tanlash oqibatida chiqish kuchlanishlarini tekshirishda xatolikka olib keladi.

2. Chiqish kuchlanishini tekshirishda elektr ta’minoti qurilmalariga qo‘yilagn asosiy talablarga mosligi tekshirishdagi xatoliklar. Razryad oxiridagi kuchlanish minimal ruxsat etilgan kuchlanishdan katta bo‘lishi kerak.
3. Tanlangan AB va TQ larning xarakteristikalarini noto‘g‘ri yozib olish va talqin qilishdagi xatoliklar.
4. AB va TQlarining modullari soni juft bo‘lishi kerak.


2.3.3 O‘zgarmas tok uzulksiz elektr ta’minoti tizimini hisoblashga misol
Dastlabki ma’lumotlar:
– o‘zgarmas tok qurilmasidagi ta’minot kuchlanishi, ;
– o‘zgarmas tok qurilmasidagi maksimal tok, ;
– akkumulyator batareyalari orqali ishlash davomiyligi, ;
– atrof-muhit harorati, ;
– avariyaviy yoritish tizimining turi – o‘zgaruvchan tokda;
– avariyaviy yoritish tizimining ta’minot kuchlanishi, ;
– avariyaviy yoritish tizimining maksimal toki, .
Infokommunikasiya korxonasida elementlaridagi nominal kuchlanish bo‘lgan qo‘rg‘oshin-kislotali ABdan foydalaniladi deb taxmin qilsak, ABdagi elementlarining taxminiy sonini aniqlaymiz:

Elektr taqsimlash tarmog‘idagi maksimal kuchlanish tushishini 4%

( ) deb belgilaymiz.
Elektr taыsimlash zanjiridagi kuchlanish tushishi, :

ABlarining razryadi oxirida qurilmalarning klemmaliridagi kuchlanish:

bu erda – razryad oxirida elementdagi kuchlanish.

Turg‘un zaryad rejimida qurilmaning klemmalaridagi kuchlanish:

bu erda – turg‘un zaryad vaqtida elementdagi kuchlanish.

Nominal kuchlanish uchun elektr ta’minoti qurilmalari chiqishidagi kuchlanish og‘ishi dan oshmasligi kerak (elektr ta’minotining asosiy talablariga ko‘ra), ga mos kelishi kerak.

Qurilma klemmalaridagi kuchlanishning elektr ta’minoti qurilmalari talablariga javob berishini tekshiramiz:

Shunday qilib, barcha rejimlardagi qurilmalarning klemmalaridagi kuchlanish elektr ta’minoti qurilmalariga qo‘yiladigan talablarga javob beradi va qurilmani ishlashi uchun elementlar soni kifoya qiladi.

Korxona o‘zgaruvchan tok avariyaviy yoritish tizimidan foydalanilganligi sababli, ABni razryad toki qurilmalar iste’mol qiladigan maksimal tokiga teng:

2.4-jadvaldan razryad vaqti uchun ABning samaradorlik koeffitsientini sig‘im bo‘yicha aniqlaymiz.

ABning miinmal umumiy sig‘imi:

Talab qilinadigan bitta ABning sig‘imi :

2.5-jadvaldan qo‘yidagi xarakteristikalarga ega bo‘lgan firmasining nomli akkumulyator batareyasini tanlaymiz:

– kuchlanishi ;
– sig‘imi .
Bitta guruhdagi AB lar soni :


.

AB soni butun sondir, demak AB to‘g‘ri tanlandi.

Talab qilingan ABlar umumiy soni, :


.

ABning umumiy sig‘imi, :

.

ABning maksimal zaryad toki, :

.

TQsining maksimal toki, :

TQsining maksimal toki va nominal chiqish kuchlanishi asosida firmasining nomli to‘g‘rilash qurilmasini tanlaymiz. U qo‘yidagi xarakteristikalarga ega:
– chiqish kuchlanishi – ;
– modulning maksimal toki, ;
– qurilmaning maksimal toki – ;
– bitta to‘g‘rilagich dagi parallel modullar soni – 3, 6, 9, 12;
– FIK, ;
– quvvat koeffitsienti, .
Zaxira modulini hisobga olgan holda kerakli modullar soni :


.

bu erda - parallel ulanishni hisobga olish koeffitsienti.

3, 6, 9, 12 ga teng bo‘lgan TQ modellari faqat belgilangan miqdordagi modullar bilan ishlay oladi. Hisob-kitoblarga ko‘ra bizga 3 ta modul kerak. Demak TQsini xatosiz tanladik.
Tarmoqdan iste’mol qilinadigan aktiv quvvatning maksimal qiymati qo‘yidagicha aniqlanadi:

O‘zgarmas tok UETT tomonidan iste’mol qilinadigan to‘liq quvvat, :

.

O‘zgarmas tok UETTining reaktiv quvvati, :

.