Standartlashtirish, metrologiya va sifatni boshqarish

Sertifikatlashtirish  guvohlik  berish,  qayd  yoki  shahodat  etish,  ishonch  bildirish 

ma'nolarini  bildiruvchi  certifus  (lotincha)  so’zidan  olingan  bo’lib,  kerakli  ishonchlilik 

bilan mahsulotning muayyan standartga yoki texnikaviy hujjatga muvofiqligini uchinchi, 

xolis va tan olingan tomon tarafidan tasdiqlaydigan faoliyatni bildiradi. 

Ma'lumki,  1993  yilning  28  dekabrida  Prezidentimiz  tomonidan  ketma-ket  uchta, 

ya'ni  “Standartlashtirish  to’g’risida”,  “Metrologiya  to’g’risida”  va  “Mahsulot  va 

xizmatlarni  sertifikatlashtirish”  Qonunlari  imzolangan  edi.  Bu  qonunlarning  hayotga 

tadbiq  etilishi  respublikamizdagi  mavjud  metrologiya  xizmatini  yangi  rivojlanish 

bosqichiga  ko’tarilishiga  asos  bo’ldi.  Shulardan  biri,  ya'ni  “Metrologiya  to’g’risida”  gi 

qonun ustida biroz to’xtalib o’tamiz. 

Bu qonun respublikamizda metrologiyaning rivojlanishiga va metrologik ta'minot 

masalalarini hal etishning mutlaqo yangi bosqichiga olib kirdi. 

“Metrologiya  to’g’risida”  gi  qonun  5  bo’limdan  iborat  bo’lib,  bu  bo’limlar  21 

moddani  o’z  ichiga  olgan.  Respublikamizda  metrologiya  xizmatini  yo’lga  qo’yish  va 

bunda  jismoniy  va  yuridik  shaxslarning  ishtiroki  va  funktsiyalari,  bu  boradagi 

javobgarliklar bo’yicha keng ma'lumotlar berilgan. 

Qonunda  ko’rsatilganidek,  o’lchash  vositalarining  davlat  sinovlarini  o’tkazish, 

ularning  turlarini  tasdiqlash  va  davlat  ro’yxatiga  kiritish  “O’zstandart”  agentligi 

tomonidan amalga oshiriladi. 

Qonunda yana bir masala - davlat ro’yxati belgisini qo’yish to’g’risida ham bayon 

etilgan.  “Metrologiya  to’g’risida”  gi  qonunda  aytilishicha,  tasdiqlangan  o’lchash 

vositalariga  yoki  ularning  foydalanish  hujjatlariga  ishlab  chiqaruvchi  davlat  ro’yxati 

belgisi qo’yilishi shart. 

Ma'lumki, ishlab chiqarishdagi o’lchash vositalarining holati va ularni vaqti-vaqti 

bilan  qiyoslashdan  o’tkazib  turish  har  doim  e'tiborda  bo’lmoqligi  lozim.  Ular  bo’yicha 

ro’yxatlar tuziladi va o’lchash vositalari turkumlarining ro’yxati “O’zstandart” agentligi 

tomonidan  tasdiqlanadi.  Ilmiy-tadqiqotlar  bilan  bog’liq  o’lchash  vositalari,  asboblari, 

qurilmalari hamda o’lchovlari “Metrologiya to’g’risida”gi qonunning 17-moddasi asosida 

“O’zstandart”  agentligining  davriy  ravishda  qiyoslashdan  o’tkazilib  turilishi  lozim 

bo’lgan  o’lchash  vositalari  guruhining  ro’yxatiga  kiritilgan  bo’lib,  shu  qonunning  7-

moddasiga binoan, amaliy foydalanishda bo’lgan o’lchash vositalari belgilangan 

---

aniqlikda va foydalanish shartlariga mos holda, qonuniy birliklardagi o’lchash natijalari 

bilan ta'minlashlari lozimligi alohida ko’rsatib o’tilgan. 

Metrologiya-o‘lchovlar, ularning yagona birlikda bo‘lishini ta’minlash usullari va 

vositalari hamda talab qilinadigan aniqlikka erishish yo‘llari haqidagi fan; 

Kattalik-sifat  tomonidan  ko‘pgina  fizikaviy  ob'ektlarga  (fizikaviy  tizimlarga, 

ularning holatlariga va ularda o‘tayotgan jarayonlarga) nisbatan umumiy bo‘lib, miqdor 

tomonidan har bir ob'ekt uchun xususiy bo‘lgan xossadir.