Standartlashtirish asoslari


 Birliklarni va o`lchamlarni belgilash va yozish qoidalari



Download 2,35 Mb.
Pdf ko'rish
bet116/246
Sana11.01.2022
Hajmi2,35 Mb.
#345785
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   246
Bog'liq
standartlashtirish asoslari

5.3. Birliklarni va o`lchamlarni belgilash va yozish qoidalari 
1. 
 
Kattaliklarning birliklarini belgilash va yozish borasida standartlar asosida 
me’yorlangan tartib va qoidalar mavjud. Bu qoidalar va tartiblar GOST 8.417-81 da 
atroflicha yoritilgan.4.1-jadval 
Kattalik 
Birlik 
Nomi  O`lcha
mligi 
Nomi  Belgi
si 
Ta’rifi 
Uzunlik 
L
 
metr 
m  Metr    bu  yorug`lik  1/299792458  s  vaqt  oralig`ida 
vakuumda bosib o`tadigan masofa  
Massa 

kilo-
gramm 
kg  Kilogramm  bu  massa  birligi  bo`lib  xalqaro  kilogramm-
prototipining massasiga teng  
Vaqt 

sekund 

Sekund  bu  tseziy  -  133  atomi  asosiy  holatining  ikki  o`ta 
nozik  sathlari  orasidagi  bir-biriga  o`tishiga  muvofiq 
keladigan nurlanishning  9 192 631 770 davridir 
Elektr    
toki 
(elektr 
tokining 
kuchi) 

amper 
A  Amper bu vakuumda bir-biridan 1 m oraliqda joylash gan, 
cheksiz uzun, o`ta kichik dumaloq ko`ndalang kesimli ikki 
paralle  lto`g`ri  chiziqli  o`tkazgichlar-dan  tok  o`tganda 
o`tkazgichning har 1  m uzunligida 2

10
-7
 N ga teng o`zaro 
ta’sir kuchini hosil qila oladigan o`zgarmas tok kuchi 
  
Termodi
namik 
harorat 
θ 
kelvin 
K  Kelvin  bu  termodinamik  harorat  birligi  bo`lib,  u  suvning 
uchlanma  nuqtasi  termodinamik  haroratning  1/273,  16 
qismiga teng 


 
117 
Modda 
miqdori 

mol 
 
mol  Mol  bu  massasi  0,012  kg  bo`lgan  uglerod-  12  da  qancha 
atom  bo`lsa,    o’z  tarkibiga  shuncha  elementlarini  olgan 
tizimning  modda  miqdoridir.  Molni  tadbiq  etishda 
elementlari  guruhlangan  bo`lishi  lozim  va  ular  atom, 
molequla,  ion, elektron va boshqa zarrachalar guruhlaridan 
iborat bo`lishi mumkin 
Yorug`li
k kuchi 

kandela  cd  Kandela  bu  berilgan      yo`nalishda  540-10Hz  chastotali 
monoxrama-tik  nurlanishni  tarqatuvchi  va  shu  yo`nalishda 
energetik  yorug`lik  kuchi  1/683 
W/sr
  ni  tashkil  etuvchi 
manbaning yorug`lik kuchidir  
Izohlar: 
1. Kelvin temperaturasidan (belgisi T) tashqari t=T-To ifoda bilan aniqlanuvchi 
selsiy  temperaturasi  (belgisi  t)  qo`llaniladi,  bu  yerda  ta’rifi  bo`yicha  T=273,15  K. 
Kelvin  temperaturasi  kelvinlar  bilan  selsiy  temperaturasi  -  selsiy  graduslari  bilan 
ifodalanadi(xalqaro  va  o`zbekcha  belgisi  °S).  O`lchovi  bo`yicha  selsiy  gradusi 
kelvinga teng. Selsiy gradusi bu «kelvin» nomi o`rniga ishlatiladigan maxsus nom. 
2. Kelvin temperaturalarining ayirmasi yoki oralig`i kelvinlar bilan ifodalanadi. 
Selsiy temperaturalarining ayirmasi yoki oralig`i kelvinlar bilan ham, Selsiy graduslari 
bilan ham ifodalashga ruxsat etiladi. 
3.  Xalqaro  amaliy  temperatura  belgisini  1990  yilgi  xalqaro  temperatura 
shkalasida  ifodalash  uchun,  agar  uni  termodinamik  temperaturadan  farqlash  lozim 
bo`lsa,  unda  termodinamik  temperatura  belgisiga  «90»  indeksi  qo`shib  yoziladi 
(masalan, 
T
90
yoki 
t
90
)  

Download 2,35 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   112   113   114   115   116   117   118   119   ...   246




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish