261
:
Taqsimlanm
agan
foydaga olib
borish
2005 yil
soliqdan
keyingi
foydasi
31/12/2005
2,00
1,00
0
7,06
5
1,01
5,38
2
(7,
06
5)
14,
80
0
14,
80
0
14,800
3,031,1
82
14,8
00
3,03
1,18
2
Pul mablag’larining harakati to’g’risidagi hisobot
moliyaviy hisobotning
boshqa shakllari bilan bir qatorda axborot foydalanuvchilarga kompaniyaning sof
aktivlari, moliyaviy tarkibi (likvidlik va to’lov qobiliyatini ham o’z ichiga olgan
holda) o’zgarishini hamda o’zgaruvchan sharoitga va imkoniyatlarga moslashish
uchun pul mablag’larining kelib tushushi va to’lovi hajmi va muddatiga ta’sir
ko’rsatish qobiliyatini baholash imkoniyatini beradi.
Ushbu hisobotda aks ettiriladigan axborotlar tarkibini ORZU kompaniyasi misolida
ko’rib o’taylik (2.10-jadval).
2.10-jadval
ORZU
Pul mablag’larining harakati to’g’risidagi hisobot
2005 moliyaviy hisobot yili uchun
2005
2004
Hisobot yilining boshida pul mablag’lari
Operatsion faoliyat natijalari
To’lanadigan foyda solig’i
Depresiatsiya va amortizatsiya
Uzoq muddatli rezevlardagi o’zgarishlar
Uzoq muddatli aktivlarni hisobdan chiqarishdan
Olingan foyda (zarar)
Operatsion faoliyatdan olingan pul
118,446
25,991
60
(6,600)
(150)
50
108,016
19,400
60
(4,200)
120
(70)
262
mablag’larining yalpi summasi
Zahiralarning ko’payishi
Savdo debitor qarzlarining ko’payishi
Savdo kreditor qarzlarning ko’payishi
Aylanma kapitaldagi boshqa o’zgarishlar
Operatsion faoliyatdan olingan pul
mablag’larining sof summasi
Asosiy vositalarni oshishi bo’yicha pul
to’lovlari
Asosiy vositalarni sotishdan tushgan pul
mablag’lari
Investitsiyalarga qo’shimcha pul to’lovlari
Xaridlar bo’yicha pul to’lovlari
Olingan foizlar va dividendlar
Qimmatli qog’ozlar savdosidagi pul oqimi
Investitsion faoliyatda foydalanilgan pul
mablag’larining sof summasi
Kapitalga badallar
Kompaniya dividendi va aktsioner kamchilikka
to’langan dividendlar
Qarz majburiyatlarini chiqarish
Qarz majburiyatlarini to’lash
To’langan foizlar
Moliyalashtirish bo’yicha faoliyatda ishlatilgan
pul mablag’larining sof summasi
Tijorat faoliyati natijasida pul mablag’lari va
ekvivalentlari qoldig’ining o’zgarishi
Konsolidatsiyalashgan kompaniyalarda o’zgarishi
natijasida pul mablag’lari va ekvivalentlari
qoldig’ining o’zgarishi
Valyuta kursi o’zgarishi natijasida pul mablag’lari
va ekvivalenti qoldig’ining o’zgarishi
Yil oxirida pul mablag’lari va ekvivalenti
Savdo qimmatli qog’ozlar va boshqa
instrumentlar
19,351
(26,633)
4,904
258
998
(1,122)
(18,940)
18,920
(2,200)
2,400
420
(522)
(5,000)
(5,780)
2,300
(1,400)
(850)
(11,252)
5,150
15,310
(15700)
5,600
250
250
5,710
(14,400)
9,200
(1,200)
2,200
220
1,730
(2,500)
(5,800)
(120)
2,200
220
(4,270)
5.200
9,500
118,446
263
Balansda ko’rsatilgan likvidli aktivlar
9,400
121,744
Moliyaviy hisobotning izohlarida
foydalanuvchilarga foydali bo’lgan qo’shimcha
axborotlarni o’z ichiga oladi. Moliyaviy hisobotga berilgan izohlarda quyidagi
axborotlar o’z aksini topadi: (a) moliyaviy hisobotni tayyorlash asoslari
to’g’risidagi axborotlar va salmoqli operatsiyalar va hodisalar uchun tanlangan va
qo’llaniladigan hisob siyosati; (b) moliyaviy hisobotda aks ettirilmay qolgan, lekin
BHXSlari talabi bilan taqdim qilinadigan axborotlarni ochib berish; (c) moliyaviy
hisobotda aks ettirilmagan, lekin ob’ektiv tasavvur uchun zarur bo’lgan qo’shimcha
axborotlarni taqdim qilish.
9.3. Hisobotlarni shakllantirish va nazorat jarayonlari
O’zbekiston iqtisodiyotiga investitsiyalar jalb qilish uchun muayyan sharoit yaratish,
jumladan, vatanimiz iqtisodiy sub’ektlari faoliyatining shaffofligi va aniqligiga
erishish zarur. Bu masalani amalga oshirish moliyaviy hisobotlarning umumqabul
qilingan jahon standartlarini – moliyaviy hisobotning xalqaro standartlarini qo’llash
bilan bog’liq. Bu “Korporativ boshqaruv tizimidagi printsip va yondashuvlarni tubdan
o’zgartirish, ishlab chiqarish, tashqi iqtisodiy va investitsiya jarayonlariga zamonaviy
xalqaro korporativ menejment standartlarini joriy etish jiddiy e’tiborni talab qiladi”
16
.
Mustaqilligimizning dastlabki davridan boshlab bu borada ko’plab ishlar amalga
oshirildi, jumladan, 1994 yilda iqtisodiy islohotlarni amalga oshirish, O’zbekiston
Respublikasini jahon hamjamiyatiga integratsiyalash, xalqaro statistik taqqoslashlarni
o’tkazish, istiqbolni belgilash - tahlil qilish ishlari darajasini oshirish va xalq xo’jaligi
boshqarishning iqtisodiy uslublariga o’tish uchun ishonchli axborot bazasi bilan
ta’minlash maqsadida qabul qilingan “O’zbekiston Respublikasining xalqaro
amaliyotida qabul qilingan hisobga olish va statistika tizimiga o’tish davlat dasturi
to’g’risida”gi Vazirlar Mahkamasining Qarori asosida buxgalteriya hisobi tizimini
xalqaro standartlar asosida tashkil qilish bo’yicha qator ishlar amalga oshirildi.
Xususiy investitsiyalar, jumladan xorijiy investitsiyalar uchun qulay muhitni
ta’minlab, bozor infratuzilmasining muhim elementi sifatida shakllanishi lozim
bo’lgan bozor iqtisodiyotida
Do'stlaringiz bilan baham: