Standartlari

O‘quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o‘rni

Bugungi kunda iqtisodiyotimizga bozor elementlari va xalqaro tajribalarning tadbiq etilib borishi barcha xo‘jalik mexanizmini hamda oliy ta’lim tizimini takomillashtirishni va uni axborot ta’minotining asosi bo‘lgan moliyaviy hisob va tahlil sohasida tub islohotlarni o‘tkazish zaruriyati yuzaga keldi.

Ma’lumki, yaqin yillargacha hisob tizimi faqatgina xo‘jalik muomalalarini qayd qilish va hisob hujjatlarini saqlash vositasi bo‘libgina xizmat qilardi.
Bozor munosabatlariga o‘tish esa buxgalteriya hisobining haqiqiy vazifalarining naqadar serqirra ekanligini yanada kengroq ochib berdi. Birinchidan, buxgalteriya hisobi xo‘jalik yurituvchi subyektlar faoliyatini boshqarishning ajralmas bo‘lagiga aylandi. Ikkinchidan, turli xil foydalanuvchilarni buxgalteriya axborotlari bilan ta’minlash markaziy masalalardan biriga aylandi. Va, nihoyat, zamonaviy buxgalter faqatgina hisob ishlarini yuritibgina qolmay, balki buxgalteriya ma’lumotlarini tahlil qilish, korxona iqtisodiy holatini tavsiflovchi turli xil koeffitsiyentlarni hisoblash, xo‘jalik jarayonlariga baho berish, korxona istiqbolini belgilay olishi kerak. Bundan tashqari malakali zamonaviy buxgalter auditorlik faoliyati bilan shug‘ullana olishi kerak.
Shunga ko‘ra, iqtisodiyotda faoliyat yuritadigan buxgalter kadrlarga alohida talablar qo‘yildi. Moliyaviy hisob fani asosiy ixtisoslik fani hisoblanib, iqtisodiyot bo‘g‘inining ajralmas qismi hisoblangan xo‘jalik yurituvchi subyektlarga kadrlar etkazib berishda muhim rol o‘ynaydi.

2. O‘quv fanining maqsad va vazifalari

Fanning maqsadi – magistr talabalarda xo‘jalik subyektlari faoliyatini boshqarishda mol-mulk, uning harakati hisobi bo‘yicha nazariy va amaliy asoslangan takliflar ishlab chiqish yo‘llarini o‘rgatishdan iborat.

Fanning vazifasi – talabalarga moliyaviy hisobning xalqaro va buxgalteriya hisobining milliy standarlarining keyingi rivojlanish bosqichlari elementlari asosida uning amaliy qismini davlatimiz qonunlari, hukumat qarorlari, me’yoriy hujjatlari asosida o‘rgatishdan iborat.
Moliyaviy hisob fanini o‘zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida talaba:

• 
  moliyaviy hisob va uning kontseptual asoslari haqidagi tushuncha,
  
• 
  asosiy vositalar ijarasi hisobi, nomoddiy aktivlar bilan bog‘liq operatsiyalar hisobi;
  
• 
  investitsiyalar hisobi, tovar-moddiy zahiralarini baholash va ularning sof sotish qiymati;
  
• 
  chet el valyutasidagi aktivlar va majburiyatlar hisobi, qarzlar bo‘yicha xarajatlar hisobi;
  
• 
  aktsiyadorlik kapitali hamda aktsiya uchun daromad hisobi, maqsadli tushumlar hisobi, balans reformatsiyasi bo‘yicha tasavvurga ega bo‘lishi;
  
• 
  uzluksiz ta’lim muassasalarida o‘quv jarayonini tashkil etish va o‘tkazilishiga ko‘maklashishni (o‘quv personaliga);
  
• 
  tadqiqotlarda ishtirok etish, magistrlik dissertatsiyasi uchun zarur ma’lumotlarni to‘plashni;
  
• 
  umumlashtirish va tahlil etish, umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta’lim muassasalarida o‘quv mashg‘ulotlarini o‘tkazishni;
  
• 
  zamonaviy pedagogik va axborot texnologiyalarini egallash hamda uni tadbiq etishni bilishi va ulardan foydalana olishi;
  
• 
  talaba korxona va tashkilotlar faoliyatida o‘z bilimi va ko‘nikmasini egallagan lavozimida professional darajada qo‘llash;
  
• 
  moliyaviy hisob tizimi rivojlanishi tendentsiyalarini aniqlash maqsadida ilmiy- amaliy tadqiqotlarni o‘tkazish;
  
• 
  yuridik shaxslarda nazorat-iqtisodiy ishlarini tashkil etish bo‘yicha ko‘nikmalariga ega bo‘lishi kerak.
  
• 
  moliyaviy hisob sohasidagi ma’lumotlarni yig‘ish, qayta ishlash, tahlil qilish usullarini bilish;
  
• 
  iqtisodiy ma’lumotlarni tahlil qilish va umumlashtirish;
  
• 
  moliyaviy hisob tizimi faoliyatini xalqaro amaliyot mezonlari, me’yorlari va talablari asosida tahlil qilish;
  
• 
  moliyaviy hisob faoliyatiga doir moliyaviy va statistik hisobotlarini tuzish hamda ularni tahlil qilish;
  
• 
  moliyaviy hisobga oid xizmatlarni ko‘rsatishda axborot-kommunikatsiya va internet texnologiyalari vositalaridan foydalana olish bo‘yicha malakaga ega bo‘lishi lozim.
  

3. 
   Fanni o‘qitishda innovatsion ta’lim texnologiyalari hamda o‘quv mashg‘ulotlarini loyihalash
   

Fanni o‘qitishda interfaol, kommunikativ, perseptiv yondashuvlardan maksimal darajada foydalanish, o‘quv adabiyotlaridan tashqari autentik materiallar: audio, video, jurnallar, internet manbalaridan o‘zlashtirilgan bilimlar majmuasini amaliyotda kuzatilayotgan dalil va hodisalarga bog‘lay olish, olingan natijalarni baholash, tahlil qilish orqali kasbiy faoliyat uchun zarur bo‘lgan bilim, malaka va kompetensiyalarni innovatsion tafakkur layoqati negizida shakllantirishga alohida e’tibor qaratish talab etiladi.

Yuqoridagilardan kelib chiqib, o‘quv mashg‘ulotlarini loyihalash jarayonida:

• 
  mezonni tanlash;
  
• 
  o‘quv maqsadlarini toifalash;
  
• 
  o‘quv materiallarini modullashtirish;
  
• 
  ularni o‘rganish, tahlil qilish va qayta ishlash;
  
• 
  o‘rganish natijalarini aniqlash kabi omillarga qaratish orqali ta’lim oluvchida nazariy bilimlar puxta egallanishi hamda ularni amaliyotda qo‘llash ko‘nikmasini shakllantirish, mustaqil ta’limni samarali tashkil etish talab etiladi.
  

5230901-“Buxgalteriya hisobi (tarmoqlar va sohalar bo‘yicha)” mutaxassisligida “Moliyaviy hisob” fanidan o‘tiladigan mavzular va ular bo‘yicha mashg‘ulot turlariga ajratilgan soatlar hajmining taqsimoti