|
Standartlashtirishning asosiy qonun-qoidalari
Standartlar va o‘lchov vositalari ustidan davlat nazoratini 0 ‘zbekiston Respublikasining qonun aktlariga muvofiq ravishda maxsus vakil qilingan davlat idoralari ushbu idoralar to‘g‘risidagi qoidalarga ko‘ra belgilangan vakolat doirasida amalga oshiradilar.
Respublika nazoratining bosh vazifasi standartlarning, texnikaviy shartlar va metrologik qoidalamiig buzilishini bartaraf qilish va uning oldini olishdan iboratdir.
Respublika nazorati quyidagi shakllarda amalga oshiriladi:
-standartlar va texnikaviy shartlaming majburiy talablariga amal qilishini tekshirish;
-mahsulot sifati;
-yuzaga chiqishi mumkin boigan xavfli texnologiyalar, obyektlar, buyumlar va moddalami ishlab chiqish va qoilanishga ruxsatnoma olish;
-ishlab chiqaruvchining xohish-istagi yoki iste’molchining talabiga ko‘ra standartlar va texnikaviy shartlaming barcha
-talablariga muvofiqligini tekshirish.
Davlat nazorati tashkilotlari o‘z faoliyatini amalga oshirishda boshqaruv idoralari, iste’molchi jamiyatlar, sug‘urta jamiyatlari (uyushmalar) birgalikda harakat qiladilar, 0 ‘zbekiston Respublikasining huquqini himoya qilish idoralari bilan ularga yuklangan vazifalami bajanshga ko‘maklashadilar.
Birgalikda harakat qilish standartlami takomillashtirish, mahsulot sifatini va ishlab chiqarish samaradorligini oshirish, aholi hayotining xavfsizligi, salomatligi va mol-mulkning xavfsizligini ta’minlash, atrof-muhitni muhofaza qilish maqsadida amalga oshiriladi.
Davlat nazorati idoralarining lavozimdor shaxslar o‘z vazifalarini bajarmaganligi yoki yetarli darajada bajarmaganligi uchun qonunda belgilangan tartibda javob beradilar.
Davlat nazorati tashlalotlari boshqaruv idoralari va 0 ‘zbekiston Respublikasi jamoatchiligiga mahsulot sifati to‘g‘risida vaqti-vaqti bilan axborot berib turadilar.
Standartlami ishlab chiqish, kelishib olish, tasdiqlash va ro‘yxatdan o‘tkazish. 0 ‘zbekiston Respublikasi standarti (bundan keyin-standart) standartlashtirish buyicha texiikaviy qo‘mitalar (TQ),
standartlashtirish bo‘yicha tayanch tashkilotlar, vazirliklar, idoralar, uyushmalar, kontsemlar, davlat, shirkat, pudratchi, aktsioner,
qo‘shma korxonalar, muassasalar va tashkilotlar tomonidan ishlab chiqiladi.
Standartni har xil tashkilot mutaxassislarining ishchi guruhlari tomonidan ishlab chiqishgayo‘1 qo'yiladi.
Standartlarning bir nechta tashkilot tomonidan ishlab chiqilishda yetakchi ishlab chiqaruvchi tashkilot (ijrochilar ro‘yxatidan birinchi) hamkorligida ish bajaruvchi har bir tashkilot bilan ko‘lamini aniqlaydi.
Xorijga chiqariladigan mahsulotning standarti GOST talablariga muvofiq ishlab chiqiladi.
ISO va ШС standartlari asoslarida standarti arm ishlab chiqish, kelishish va tasdiqlashda ushbu standart shartlari ko‘zda tutiladi[4].Standart loyihasining mazmuni va texnikaviy-iqtisodiy jihatdan asoslab berilganligiga, ko‘rsatkichlaming, me’yor va talablaming fan va texnikaning hozirgi darajasiga to‘g‘ri kelishiga standartni ishlab chiquvchi va tasdiqlovchi tashkilot javob beradi.Standart respublika hududida kimga qarashli ekanligi va mulk shaklidan qat'iy nazar, standart bo‘yicha ishlab chiqilgan mahsulotlarni chiqariladigan va iste’mol qiladigan hamma korxona va tashkilotlar uchun majburiydir.
Har bir standartga kiritiladigan o‘zgartirish asosiy standart uchun belgilangan tartibda majburiy kelishib olinishi, tasdiqlanishi va ro‘yxatdan o‘tkazilishi lozim.Umumiy standartlarning tuzilishi, mazmuni, bayon etilishi va rasmiylashtirishi 0 ‘zDSt 1.5-93 0 ‘zbekiston Respublikasining
standartlashtirish davlat tizimi. Standartlami va texnikaviy shartlami tekshirish, qayta ko‘rish, o‘zgartirish va bekor qilish tartibi ushbu standartga muvofiq bajariladi.
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. Fayziev R.R. “0 ‘zaro almashinuvchanlik, standartlashtirish, texnikaviy o'lchovlar va sertifikatlashtirish”. Darslik.-T.: «Fan va texnologiya», 2017.
2. Inogamova Д.А., Shaozimova U.X. “0 ‘zaro almashinuvchanlik standartlashtirish va texnikaviy o‘lchovlar” fanidan ma’ruzamatni. Т.: ToshDTU 2014.
3. Grous A. Applied metrology for manufacturing engineering, (ишлаб чикариш мухандислиги учун амалий метрология). 2011 Great Britain and United States by ISTE Ltd. and John Wiley&Sons, Inc.
4. Knut O., Kvemeland «Metric standards for worldwide manufacturing». 8th edition. North Carolina, USA, 2012.
5. Matmusaev U.M., Qulmetov M.Q. va b. «Metrologiya, standartlash va sertifikatlash asoslari». T. 2012.
6 . Nuriyev K.K. « 0 ‘zaro almashinuvchanlik, metrologiya va standartlashtirish”.T.: 2005.
7. Shoazimova U.X., Tursunov T.X. «Metrologiya va standartlashtirish» fanidan laboratoriya ishlari va amaliy mashg‘ulotlarni bajarish uchun uslubiy ko‘rsatma. Т.: ToshDTU 2017.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
