Standart komponentalar palitrasi Reja

Hodisa va uni qayta ishlash. 
Yaratilgan forma ilovaning qay tarzda ishlashini ko'rsatib 
beradi. Formadagi buyruq tugmachalari biror ish bajarishi uchun ular sichqonchada 
ko‘rsatilib chiqillatiladi. Sichqonchada tugmachani chiqillatish (bosish) hodisaga misol 
bo'lib, u ilovaning ishlash jarayonida hosil boladi. Bu yerda hodisa so'zini yuz beradigan 
jarayon deb tushunish kerak.
odisalarga javob Delphida ulaming qayta ishlovchi protseduralar ko'rinishida tashkil qilinadi. 
Turbo Pascal tilida yoziladigan bu protseduralar hodisa qayta ishlovchisi («обработчик») 
deb ataladi.
Delphi avtomatik ravishda qayta ishlovchiga ikkita qismdan iborat nom beradi. Birinchi qism 
nom formani, obyektga kiruvchilarni o‘z ichiga olib, ikkinchi qism nom esa aynan obyekt 
o'zini va qayta ishlovchini aks ettiradi. Bizning misolimizda forma nomi — Forml, birinchi 
buyruq tugmasi nomi «hisob» — Buttonl, qayta ishlovchi nomi esa — Click. Endi Begin va 
End orasiga qayta ishlovchi bajaruvchi Pascal tilidagi operatorlarni quyidagi protsedurada 
kiritish mumkin. Bu protsedura «hisob» tugmasini ikki marta tez-tez chiqillatish bilan 
ekranga chaqiriladi.
Procedure Tforml.Buttonlclick(Sender:Tobject);
Var
A,B,C:Real;
D:Real;
Xl,X2:Real;
Sl,S2:String[7];
Code: Integer;
Begin
Val(Editl.Text,a,Code);
Val(Edit2.Text,b,Code);
Val(Edit3.Text,c,Code);
If a=0 Then

---

Label6.Caption:=’Xato! ’+Chr(13) +’Noma’lum ikkinchi darajasi
koeffitsiyenti’ +Chr(13)+’nolga teng’ Else Begin d:=b*b-4*a*c;
If d<0 then label 6. Caption :='Yechim mayjud emas' Else Begin xl:=(-b+Sqrt(d))/(2*a); 
x2:=(b+Sqrt(d))/(2*a);
Str(xl:7:3,Sl);
Str(x2:7:3,S2);
Label6.Caption:=’Tenglama ildizlari:’ +Chr(13)+’xl=’+Sl+
+Chr(13)+’x2=’+S2;
End;
End;
End;
Keltirilgan dastur matnida Turbo Pascalning oddiy Read va Write (Kiritish va chiqarish) 
operatorlari ishlatilmagan. 0‘zgaruv-chilar qiymatini kiritish tahrirlash maydonidan Text 
xossasiga murojaat qilish bilan amalga oshiriladi. Kiritilgan o'zgaruvchilar qiymati matn 
bolgani uchun ular Val funksiyasi yordamida raqamga o'tkaziladi. Kvadrat tenglamaning 
ildizlari xl va x2 lar qiymatlari Str funksiyasi orqali mos ravishda si va s2 o'zgaruvchilarga 
matnli qilib uzatiladi. Natijani ekranga matn ko'rinishida berish uchun Label6. Caption 
metkasiga qiymat qilib yuboriladi. Xuddi shunday «yangi» va «chiqish» tugmachalari uchun 
ham qayta ishlovchi protseduralarini tashkil qilish kerak. Ulaming matnlari quyidagi 
ko'rinishga ega. Procedure Tforml.Button2Click(Sender:Tobject);
Begin
Editl.Text:=’ ‘; Edit2.Text:=’ ‘;
Edit3.Text:=’ ‘; \ 
bel2.Caption:=’ ‘;
Editl.SetFocus;
End;
Procedure Tforml.Buton3click(Sender: Tobject);
Begin
Forml. Close;
End;
Loyihani saqlash. Ilovani kompilatsiya qilish va ishga tushirish.
Loyihani saqlashda Delphi bir necha faylni tashkil qiladi. Ayrimlari butun loyihani 
tavsiflashni, boshqalari forma va dastur modulini tavsiflashni o‘z ichiga oladi. Agar hali 
saqlanmagan loyiha bo‘Isa Fayl (File) menyusidan Сохранит проект (Save Project) buyrugh 
beriladi va keyin dastur moduli va proyekt nomi beriladi.
Loyihani bog'lab bolgandan so‘ng Compile menyusidan compile (Компилировать) buyrugh 
beriladi. Agar dasturda sintaksis xato bo'lmasa ekranda kompilyatsiya to'g'ri o'tganligi 
haqidaxabarberiladi. Agar kompilyatsiya dasturda qandaydir xatoni topsa. xato haqida 
ekranga ma’lumot beradi. Kompilvatsiyadan to'g'ri o'tgan dastur uchun maxsus — .exe 
kengaytmali fayl tuzib beradi va u faylni Delphi tizimisiz ishlatish mumkin.
Delphi tizimidan chiqmasdan turib ilovani ishga tushirish mumkin, buning uchun Run 
menyusining Run buyrug'ini yoki F9 tugmachasini bosish kifoya bo'ladi. Yuqoridagi misol 
uchun ilova ishga tushirilib a, b va c qiymatlari kiritilib «hisob» tugmasi bosilsa dastur 
quyidagi natijani ekranga chiqaradi.