Ssji aloqa vazirligi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

 
- 110 - 
 
 
Variantlar jadvali 
 
Variant 
raqami 
        
Masalalar raqami 
Variant 
raqami 
 
Masalalar raqami 
1 
1 
51 
101 
174 
26 
26 
61 
126 
176 
2 
2 
52 
102 
178 
27 
27 
62 
127 
177 
3 
3 
53 
103 
185 
28 
28 
63 
128 
178 
4 
4 
54 
104 
191 
29 
29 
64 
129 
179 
5 
5 
55 
105 
192 
30 
30 
65 
100 
180 
6 
6 
56 
106 
195 
31 
31 
60 
130 
181 
7 
7 
57 
107 
197 
32 
32 
76 
131 
182 
8 
8 
66 
108 
158 
33 
33 
77 
132 
183 
9 
9 
67 
109 
159 
34 
34 
78 
133 
184 
10 
10 
68 
110 
160 
35 
35 
99 
134 
153 
11 
11 
69 
111 
161 
36 
21 
87 
135 
186 
12 
12 
70 
112 
162 
37 
22     79     136 
187 
13 
14 
71 
113 
163 
38 
23 
80 
137 
188 
14 
24 
72 
114 
164 
39 
24 
81 
138 
189 
15 
15 
73 
115 
165 
40 
25 
88 
139    190    
16 
16 
82 
116 
166 
41 
26 
89 
140 
154 
17 
18 
83 
117 
167 
42 
27 
74 
141 
155 
18 
19 
85 
118   168 
43 
28 
75 
142 
193 
19 
21 
86 
119 
169 
44 
29 
92 
143 
194 
20 
22 
89 
120    170 
45 
30 
84 
144 
156 
21 
23 
91 
121    171 
46 
31 
94 
145 
196 
22 
13 
93 
122    172 
47 
32 
95 
146 
157 
23 
17 
99 
123    173  
48 
33 
96 
147 
179 
24 
20 
58 
124    151 
49 
34 
97 
148 
193 
25 
25 
59 
125 
175 
50 
35 
98 
149 
196 
 
 
 
 

---

 
- 111 - 
 
 
MUSTAQIL ISHLASH UChUN MASALALAR 
 
1.  "Volga"  avtomobili  V=120km/soat  tezlik  bilan  xarakat  qilmoqda.  Agar 
mashinaning oldi o‗qini uzunligi 180 sm bo‗lsa, o‗qning uchlaridagi potensiallar 
ayirmasi topilsin. Er magnit maydonining vertikal tashkil etuvchisi H=40A/m. 
2. Galvonometr temir yo‗l relslariga ulangan. Agar poezd 60 km/soat tezlik bilan 
yaqinlashib  kelayotgan  bo‗lsa,  galvonometrdan  o‗tayotgan  tokni  aniqlang.  Er 
magnit  maydonining  gorizontal  tashkil  etuvchisi  H
0
=40A/m.  Galvonometr 
qarshiligi  R=100  Om.  Relslar  orasidagi  masofa  l=1.2  m.  Relslar  bir-biridan  va 
yerdan izolyasiyalangan.  
3. O‗ramlar soni N=4000 ta va I=20A tok o‗tayotgan  solenoidning induktivligi 
L=0.4 Gn bo‗lsa, magnit oqimi 

 va oqim tutilishi ψ topilsin.  
4.  Induksiyasi  B=40mTl  bo‗lgan  bir  jinsli  magnit  maydonida,  o‗ramlar  soni 
N=100  ta  va  yuzasi  S=50  sm
2
  bo‗lgan  ramka  bir  tekis  xarakat  qilyapti.  Agar 
ramka  n=960  chastota  bilan  aylanayotgan  bo‗lsa, induksiya  E.Yu.K. eng kichik 
qiymati qanday? Ramkaning aylanish o‗qi induksiya chiziqlariga perpendikulyar 
joylashgan.  
5.  Bir  jinsli  magnit  maydonida  induksiya  chiziqlariga  perpendikulyar  ravishda 
v=5m/s  tezlik  bilan  l=1m  uzunlikdagi  o‗tkazgich  xarakatlanayapti.  Agar 
o‗tkazgich  uchlaridagi  potensiallar  ayirmasi  Δυ  =0.02V  bo‗lsa,  magnit 
induksiyasi B topilsin. 
6.  Uzunligi  l=1.2  m  bo‗lgan  avtomobil  antennasining  uchlaridagi  potensiallar 
ayirmasi  topilsin,  agar  avtomobil  sharqdan  g‗arbga  tomon  v=20m/s  tezlik  bilan 
er  magnit  maydonida  xarakatlanayotgan  bo‗lsa.  Er  magnit  maydonining 
gorizontal tashkil etuvchisi H
0
=17A/m. 
7. Induksiyasi B=6.03·10
-2 
Tl bo‗lgan bir jinsli magnit maydonida o‗rmalar soni 
N=800  ta    va  diametri  d=8  sm  ga  teng  solenoid  joylashgan.  2  s  davomida 
solenoid α=180º burchakka buriladi. Agar burilishdan oldin va keyin ramka o‗qi 
maydon yo‗nalishi bo‗yicha joylashgan bo‗lsa, induksiya E.Yu.K. ning o‗rtacha 
qiymati topilsin. 
8. Induksiyasi B=1Tl bo‗lgan bir jinsli magnit maydonida yuzasi S=100 sm
2
 ga 
teng  doiraviy  sim  o‗ram  joylashgan.  O‗ram  tekisligi  magnit  maydoni 
yo‗nalishiga  perpendikulyar.  Magnit  maydoni  Δt=0.001s  davomida  o‗chirib 

---

 
- 112 - 
qo‗yilsa,  hosil  bo‗lgan  induksiya  E.Yu.K.  ning  o‗rtacha  qiymati  qanchaga  teng 
bo‗ladi? 
9.  Uzunligi  l=20sm  va  ko‗ndalang  kesim  yuzasi  S=30sm
2
  bo‗lgan  solenoidga, 
o‗tkazgichdan  yasalgan  o‗ram  kiygizilgan.  Solenoid  o‗ramlarini  soni  N=320 
bo‗lib,  ulardan  I=3A  tok  o‗tmoqda.  Agar  solenoiddagi  tokning  qiymati 
Δt=0.001s  davomida  0  gacha  kamaysa,  kiygizilgan  o‗rmada  hosil  bo‗lgan 
induksiya E.Yu.K. ning o‗rtacha qiymati nimaga teng? 
10.  Tomonlari  a=20  sm  bo‗lgan  kvadrat  shaklidagi  ramka  magnit  maydoniga 
joylashgan. Ramkaga o‗tkazilgan normal magnit maydoni yo‗nalishi bilan α=60º 
burchak  hosil  qiladi.  Magnit  maydoni  vaqt  o‗tishi  bilan  B=B
0
cosωt  qonuniyati 
bo‗yicha o‗zgaradi, bu yerda B
0
=0.2 Tl, ω=314 min
-1
 , vaqtning t=4s momentida 
ramkada xosil bo‗lgan elektr yurituvchi kuch topilsin. 
11.  Ballastik  galvonometrga  ulangan  o‗tkazgichli  halqaga  to‗g‗ri  magnit 
joylashtirildi.  Bu  xolatda  zanjirdan  50  mkKl  zaryad  oqib  o‗tadi.  Galvonometr 
qarshiligi R=10 Om bo‗lsa, halqani kesib o‗tuvchi magnit oqimini o‗zgarishi 

 
topilsin. 
12.  Induksiyani  B
1
=0dan  B
2
=1Tl  gacha  Δt=0.005s  davomida  tekis 
o‗zgartirilganda,  kesim  yuzasi  S=25sm
2
  po‗lat  o‗zakka  o‗ralgan  o‗ramlarda 
E
in
=50V E.Yu.K. induksiyalanishi uchun, o‗ramlar soni nechta bo‗lishi kerak. 
13.  Tomonlari  a=1m  bo‗lgan  kvadrat  shaklidagi  ramka  o‗zgarmas  tezlik  bilan, 
ramkani  tomonlaridan  biriga  parallel  bo‗lgan  tekislikda  yotuvchi  cheksiz 
o‗tkazgichga  perpendikulyar  ravishda  harakat  qilmoqda.  O‗tkazgichdan  I=10A 
tok o‗tyapti. Vaqtning qandaydir momentda o‗tkazgich va ramkaning eng yaqin 
tomoni orasidagi masofa x=1m bo‗lsa, shu xolatda ramkadagi induksiya E.Yu.K. 
E
i
=10
-4 
V bo‗lishi uchun, ramka qanday tezlik bilan xarakat qilishi kerak? 
14. Induksiyasi B=0.5Tl bo‗lgan bir jinsli magnit maydonida