Ssji aloqa vazirligi

 
MASALA YECHISH NAMUNALARI 
1-masala. 
Havoda  (ε
1
=1)  yassi  kondensator  plastinkalari  oralig‗iga  U
1
=3000  V 
potensiallar  ayirmasi  qo‗yilgan.Kondensator  manbadan  uzilgach,  plastinkalar 
oralig‗iga  ebonit  (ε
2
=2.6)  kiritilgan.  Plastinkalar  orasidagi  potensiallar  ayirmasi 
qanchaga teng bo‗ladi? 
Yechish: Kondensator manbadan uzilgan bo‗lgani uchun uning plastinkalaridagi 
zaryad  miqdori,  ular  orasiga  ebonit  kirgunga  qadar  va  kirgandan  keyin  birday 
bo‗ladi, ya‘ni: 
                  Q
1
=Q
2
.   
 
 
                           (1) 
Kondensatordagi  zaryad  miqdorini  kuchlanish  va  elektr  sig‗im  orqali 
ifodalaymiz: 
Q
1
=C
1
U
1
    ,         Q
2
=C
2
U
2
 .                                  (2) 
Yassi kondensatorning elektr sig‗imi quydagicha aniqlanadi : 

---

 
- 32 - 
                                               
d
S
C


0

 ,  
bunda,  ε
0
  –  elektr  doimiysi,  ε  –nisbiy  dielektrik  singdiruvchanligi,  S–
plastinkalarning yuzasi,  – plastinkalar orasidagi masofa. Demak, zaryadlangan 
kondensatorni dastlabki sig‗imi  
d
S
C
1
0
1



 .                                                     (3) 
Ebonit kiritilgandan keyingi zaryadlangan kondensatorning sig‗imi: 
d
S
C
2
0
2



 .                                                     (4) 
(3) va (4) ni (2) ga qo‗yamiz:  
d
SU
d
SU
2
2
0
1
1
0





  ,                                             (5) 
Bundan,               U
2
=
2
1
1


U
;     
V
V
U
115
6
.
2
300
2


.  
2-masala. 
Ikkita  metall  sharlardan  birini  radiusi  R
1
=3sm,  unga  Q
1
=10
-8
Kl  zaryad 
berilgan. Ikkinchi sharning radiusi R
2
=2sm, unga υ
2
=9000 V potensial berilgan. 
Ularni  bir-biridan  uzoq  joylashtirib,  so‗ngra  sim  bilan  ulashgan.  Sharlar 
ulangandan  keyin  qanday  zaryadga  va  potensialga  ega  bo‗ladilar? 
Razryadlanishda bajarilgan ish topilsin.