REJA:
1. SQL tilining vazifalari
2. Interaktiv va qurilgan SQL
3. SQL malumot toifalari
4. SQL tilining SELECT (tanlash) operatori va uning parametrlari
Ma‟lumotlar bilan ishlash uchun mo„ljallangan MBBTichki tili ikki qismdan tashkil topgan: Malumotlar aniqlash tili (DATA DEFINITION LANGUAGE va malumotlar bilan manipulyasiya qilish tili (DATA MANIPULATION LANGUAGE) DDL tili malumotlar baza sxemasini aniqlash uchun ishlatiladi. DML tili bazada saqlanayotgan malumotlarni oqish va tiklash uchun ishlatiladi.
Ma‟lumotlar bilan ishlash uchun mo„ljallangan MBBTichki tili ikki qismdan tashkil topgan: Malumotlar aniqlash tili (DATA DEFINITION LANGUAGE va malumotlar bilan manipulyasiya qilish tili (DATA MANIPULATION LANGUAGE) DDL tili malumotlar baza sxemasini aniqlash uchun ishlatiladi. DML tili bazada saqlanayotgan malumotlarni oqish va tiklash uchun ishlatiladi.
Bu tillar ma‟lumotlarni qism tillari yuqori darajali dasturlash tillari deyiladi, chunki ularni tarkibida barcha xisoblarni bajarish uchun zarur bo„lganda bo„ladigan til kostruksiyalari bo„lmaydi (shartli o„tish amallari, yokissikl operatori) Ma‟lumot bazasi ishlaydigan ixtiyoriy til foydalanuvchiga quyidagi imkoniyatlarni berishi kerak:
Bu tillar ma‟lumotlarni qism tillari yuqori darajali dasturlash tillari deyiladi, chunki ularni tarkibida barcha xisoblarni bajarish uchun zarur bo„lganda bo„ladigan til kostruksiyalari bo„lmaydi (shartli o„tish amallari, yokissikl operatori) Ma‟lumot bazasi ishlaydigan ixtiyoriy til foydalanuvchiga quyidagi imkoniyatlarni berishi kerak:
- ma‟lumot bazasi va jadvallarni tuzilishi va tafsifini yarata olish;
- ma‟lumot bazasi va jadvallarni tuzilishi va tafsifini yarata olish;
- ma‟lumotlar bilan manipulyasiya qilishni asosiy amallarini jumladan jadvalga ma‟lumotlarni kiritish,( qo„shish),ularni takomillashtirish, jadvaldan ma‟lumotlarni olib tashlash;
- oddiy va murakkab so„rovlarni bajarish ;
SQL tilining vazifasi
. Ma‟lumotlar bazasi bilan ishlash tillari ko„rsatilgan masalalarni foydalanuvchi kim kuch sarf qilib echishi imkoniyatini berishi kerak.
Tilning komandalarini tuzilishi va sintaksisi etarli darajada sodda va o„rganishga oson bo„lishi kerak. Bundan tashqari u universal bo„lishi kerak. Ya‟ni qandaydir standart talablariga javob berishi kerak. Bu esa uni komanda strukturasini va sintaksisini (yozilishini) bir qancha MBBTishlatishini imkonini beradi.
SQL tili ma‟lumotlarga murojaat usulini ko„rsatishni talab etmaydi. SQL tili operatorlarni erkin formatda yozishini ta‟minlaydi. Buning ma‟nosi, operatorlar elementlarini yozilishi ekrandan fiksirlangan joylarga bog„liq emas. Komanda strukturasi bir qancha kalit xizmatchi so„zlar bilan beriladi, masalan: CREATE TABLE (sozdat tablitsi- jadval yaratish) INSERT (vstavka-qo„yish) SELECT (vыbrat-ajratib olish) SQL operatori xizmatchi so„zlar va foydalanuvchi qo„llaydigan so„zlardan tashkil topadi.
CREATE TABLE komandasi sintaksisi
CREATE TABLE
( [()],
... );
CREATE TABLE [IF NOT EXISTS] table_name(
column_1_definition,
…,
table_constraints
) ENGINE=storage_engine;
Argument qiymati kattaligi maʼlumot turiga bog‘liqdir.Agar siz maxsus ko‘rsatmasangiz, tizim avtomatik qiymatni o‘rnatadi.
Argument qiymati kattaligi maʼlumot turiga bog‘liqdir.Agar siz maxsus ko‘rsatmasangiz, tizim avtomatik qiymatni o‘rnatadi.
BETWEEN ifodasi bu qiymatlar diapazoniga tegishlilikni tekshirishdir. Ifoda sintaksisi quyidagicha:
BETWEEN AND
Misol: Narxi xar xil diapazonga mos keluvchi buyurtmalarni topish.
SELECT ORDER_NUM, AMOUNT
FROM ORDERS
WHERE AMOUNT BETWEEN 20.000 AND 29.999
- NOT -
NOT ifodasi yordamida berilgan diapazonga tegishlilikni tekshirish mumkin,
Masalan: Sotuvlar xaqiqiy xajmlari rejaning 80 dan 120 protsentigacha bo‘lgan diapazonga tushmaydigan xizmatchilar ro‘yxatini chiqarish.
SELECT NAME, SALES, QUOTA
FROM SALESREPS
WHERE SALES NOT BETWEEN (0.8 * QUOTA) AND (1.2 * QUOTA)
LIKE
LIKE '%n' operatori 'n' xarfiga tugaydigan xamma yozuvlarni ko‘rsatadi, agar '%n' shabloni birinchi kelsa
LIKE ifodasi sintaksisi SQL92 standarti bo‘yicha quyidagi ko‘rinishga ega:
LIKE (shablon)
SELECT COMPANY, CREDIT_LIMIT
SELECT COMPANY, CREDIT_LIMIT
FROM CUSTOMERS
WHERE COMPANY LIKE '%n'
IS NULL
SELECT operatori uchun NULL qiymati bilan ishlash qoidalarini ko‘ramiz. Konkret misol ko‘ramiz:
Xali ofisga biriktirilmagan xizmatchini topish:
SELECT NAME FROM SALESREPS
WHERE REP_OFFICE = NULL
Izlashning "qo‘shma" shartlarini ko‘rib chiqamiz. WHERE operatorida OR, AND, NOT operatorlari bilan bog‘langan bir necha izlash shartlarini qo‘llash mumkin.
Bu operatorlar yordamida yaratilgan so‘rovlarni ko‘rib chiqamiz
Masalan: Sotuvlari xaqiqiy xajmi rejadagidan yoki $300.00 dan kam bo‘lgan xizmatchilarni aniqlash
