Справочник $рта мактаГ> чизмачи лик дцитуечилири учун улланма



Download 3,08 Mb.
bet21/69
Sana29.05.2022
Hajmi3,08 Mb.
#617573
TuriСправочник
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   69
Bog'liq
Abdumalikov word

Координаталар боши координата укларининг кесиш- ган ну^таси. Координаталар боши «О» харфи билан белгила- нади (82- шакл). Координаталар боши хар бир координата у^ини икки ни см га булади. Декарт координаталари систе­масида ОХ ук буйлаб «О» дан унг томонга мусбат, чап томонга манфий, OY ук буйлаб «О дан олд томонга мусбат, орка томонга манфий, OZ ук, буйлаб «О» дан говори томонга мусбат, паст томонга манфий кийматлар куйилади. Чизма геометрияда координата укларига куниладиган ^ийматлар- нинг ишораси факат ОХ ук,ида бошкача булади, яъни ОХ укида -— «О» нинг унг томонига манфий, чап томонига мусбат кийматлар куйилади.
Край [немисча Kran] — 1. юк кутариш-ташиш маши- наси. Кран ёрдамида юкни кутариш ва узоц булмаган ма- софага тушириш мумкин. Кранлар конструкциясига кура: портал кран, куприк кран, минора кран ва бопща турларга булинади; 2. 1голландча kranl суюклик ёки газ йулини очиб-ёпиб туриш учун хизмат киладиган мослама, жумрак.
Кроки [французча croguis хомаки ишланган раем) — чизмачилик асбобларидан фойдаланмасдан кулда чамалаб чизилган чизмаэскиз. Бундай чизма, одатда, катакларга ажратилган когозларга чнзилади (223-шакл); топография-
83- шакл.
да жойларнинг чама билан чизилган плани ,^ам кроки деб аталади. Унда асосий объектлар бурттириб курсатилади.
Кронциркуль [немисча]иккита эгилган ое^чалари бир-бирига шарнир ердамида бирларггирилган улчагич асбоб. Кронциркуль ёрдамида буюмларнинг ташки улчам- лари, диаметрлари улчаиади (83- шакл).
Кронштейн [немисча) — вертикал девор^а ёки устунга урнатиладнган консоль шаклидаги таянч деталь (84- шакл). Кронштейн токчасига ёки тешигига бирор механизмнинг вали ёки бирор бошка деталь урнатилади.
Куб [грекча kybosl олтита узаро теиг квадрат билан чегараланган муитазам олти ёцли геометрик жисм (85- шакл). Метрик улчов системасида куб хажм улчов бир- лиги сифатида кабул килинган.

4}\п* I'sb) rfibf n”ib*

85- шакл.


Купбурчаклик — ёпиц синик чизи^ билан чегараланган шакл. Епи^ синш^ чизи^ кесмалари бир текисликда жой- лашган купбурчаклик текис купбурчаклик деб аталади, бир текисликда жойлашмаган купбурчаклик фазовий купбур- чалик дейилади. Томонлар сонига 1\араб, учбурчаклик, турт- бурчаклик, бешбурчаклик ва шунга ухшашларга булинади. Томонлари узаро тенг купбурчаклик муптазам купбурчак­лик дейилади. Купбурчаклик каварик >;амда боти^ булиши мумкин (86- шакл). ,
Купёцлик — ^амма томонндан текис купбурчаклик би­лан чегараланган геометрик жисм. Хар ^андай купё^лик кирра, ёц-томон, уч, диагональ каби элементларга эга булади. Купекликларнинг теиг екли, ярим тенг ёкли ва турли ёкли турлари бор (87-шакл). Гевметрия ва чизма геометрияда, асосан, куб, параллелепипед, призма ва пи­рамида каби купёьушклар ^аралади.





Курииишлар — буюм сиртининг кузатувчига куриниб турган ^исми тасвири. Куринишлар буюм ни проекциялар текислигига ортогонал проекциялаб ясалади. Буюмнинг устдан ь,араб горизонтал проекция текислиги (Н) га ту- ширилган тасвири «устдан куриниш» деб, олддан ь^араб фронтал проекция текислиги (У) га туширилган тасвири «олддан куриниш» ёки «бош куриниш» деб, чап томондан

\

4
f t

1. ОлддйН Kypudtiut г. Устдан куриниш. з. Отдан куриниш

4

V / |—Г ■ ! I

W
ЕР?
5

и,Ч
6




г
ctr~
*
н

6 Унгдан куриниш. s. Чапдан куриниш 6. Орцадан кцриниис

88 - шакл.



^араб профил проекция текислиги (117) га туширилган тасвирн «чапдан куриниш» деб аталади. Шунингдек, буюм- нинг остдан цараб Н текисликка туширилган тасвири «остдан куриниш», оркадан караб V текисликка туши­рилган тасвири «оркадан куриниш» ва $нг томондан цараб W текисликка туширилган тасвири «унгдан куриниш» декилади. Куринишларнинг чизмада жойлашиши 88- шакл- га мувофик бажарилади. Куринишлари тасвирланаётган оуюм кузатувчи билан проекциялар текисликлари ора­ли гида жойлашган деб кабул килинади.
Куринишларни америкача тасвирлаш ва жойлаштириш усули — бу усулда куринишлари ясалиши керак булган буюм куб ичига жойлаштирилади, проекциялар текислик­лари эса кузатувчи билан буюм орасида жойлашган б\ лади.

  • текисликда буюмнинг бош куриниши тасвирланади. Бу усулдан, асосан, баъзи хорижий мамлакатларда, масалан, Англия, Голландия ва АКД1да фойдаланилади (89- шакл).

Куринишлик шарти чизма геометрия ва чизмачи- ликда тасвирланаётган жисм сиртлари шаффоф эмас деб хисобланади. Шу сабабли кузатувчига курнниб турган




ц

т-

/. Олддан кураитЬ

  1. У отдан куриниш

  2. Остдан нуринша

W 4
&

V /
1— ! ■ 1 1
|-ф-4

5

6
1
LJ-rM-n







3
4 ♦
UJ

4. Чапдан куриниш. s. Унгдан куриниш 6. Opnddan куриниш.
-14

89 шакл



текислик ортидаги нукта, чизик,, текислик куринмас деб ^абул килипади.

N
Чизмада геометрик образларнииг куриниш ва курин- масликларини аниклаш ва уларни тегимлнча тасвирлаш-
керак. Масалаи, Н текисликда- ги тасвирда икки чизикдан к,ай- си бири куринар ва цайси бири куринмаслигини аник,лашда, улар учун умумий булган нуцталар- нинг Н текисликка нисбатаи паст-баландлигидан (|эой да ла пи­ла ди. Кайси чизик,ка тегишли ну^та баланд булса, Н текислик- даги тасвирда шу чизи^ курина- диган булади (90- шакл,б). V те- кисликДагй тасвирда куриниш- куринмаслик айиан шу тарзда


91- шакл
аникланади (90-шакл, а). Чизмаларда куринадиган контур- лар туташ йутон чизик, билан, куринмайдиган контурлар эса чнгичкаро^ штрих чизи^ билан тасвирланади.
Курит (ёки караш) нуцгаси — перспективада проек- циялаш маркази S куриш ну^таси дейилади. Берилган нуктзнинг проекциясини ясаш учун у куриш ну^таси билан бирлаштирилади (91-шакл)
Л
Лекало — 1. циркуль билан чизиб булмайдиган эгри чизи^ларни чизиш учун ишлатиладиган махсус чизгич; 2. мураккаб шаклдаги буюмларни ясашда ишлатиладиган махсус контрол асбоб, андаза, колип (92- шакл).
Лекаловий эгри чизиклар — ^амма нукталарини циркуль ёрдамида бирлаштириб булмайдиган, лекало ёрдамида чизиладиган эгри чизиклар. Масалан: эллипс, нарабола, гипербола, эвольвента, циклоида ва ш. к. лар лекаловий эгри чизщушрдир. Улар текис ёки фазовий булиши мумкин.
м
Макет [французча magiiettel—буюм, машина, меха­низм, бино, иншоот ва ш. к. объектларнинг кичрайтириб ясалган иусхаси. Яиги машина ёки иншоотларнинг макети уларшшг мухокамаси учун ясалади. Мавжуд машина ёки иншоотларнинг макети эса виставкаларга куйиш учун тайёрланади. Макетлардан ук^в мак,садларида, маслят, чизма геометрия у^итишда ^ам (|юидаланилади.



Download 3,08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   69




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish