Sportchining psixomotorik xususiyatlarini tadqiq etish usullari. Sportchining psixomotorik sifatlari rivojining darajasi uning tezligi va ko’rinib turgan diskret va indeskret (xarakatlanuvchi) signallarini taqdim etish sharoitlaridagi sensomotor reaktsiyalarining aniqligi bo’yicha boholanadi. Buning uchun turli-tuman reflesometrlar yoki maxsus kom’pyuter dasturlari qo’o’laniladi. Quyidagi kom’pyuter psixodiagnostikani variatlaridan birini keltiramiz. Ushbu dastur bo’yicha quyidagi o’lchovlar amalga oshiriladi:
1.1. oddiy psixik reaktsiya. Bunda sinalayotgan shaxs kom’pyuter klaviaturasinining tugmachasini bosish orqali monitorning ko’k ekranida hosil bo’lgan shartli signal (yashil to’g’ri to’rtburchak) ga reaktsiya bildirishi lozim. Bunda ikki signal oralig’idagi vaqt intervallari 2 dan 5 soniyagacha bo’lishi hamda kom’pyuter orqali tasodifiy raqamlar jadvali bo’yicha aniqlanishi kerak. Bunda kamida quyidagilar aniqlanadi: reaktsiyaning o’rtacha tezligi (x), standart chekinish (sigma) va o’rtacha ahamiyatli hato.
1.2. Tanlash reaktsiyasining birinchi varianti. Bunda sinalayotgan shaxs ko’k rangli to’rtburchakning paydo bo’lishiga reaktsiya bildirib, sariq rangli to’rtburchaknin paydo bo’lishiga reaktsiya bildirmasdan, befarq qolishi kerak. Reaktsiya bildirishda hatoliklar yuz bergan holda kompyuter ijobiy rag`batlar sonini zarur miqdorgacha, v
masalan, o`ngacha yetkazish mumkin. Bunda yuqoridagi kabi statistic kattaliklar hamda xato reaksiyalar vaqti hisobga olinadi.
Tanlash reaksiyasining ikkinchi varianti. Sinovdagi shaxs yashil rangli to`gri to`rtburchakning e`tibor markazida tezlik bilan kattalashib borishiga reaksiya bildirishi, ammo uning markazdan turli tomonlarga (chapga, o’nga, balandga, pastga) qarab kattalashishiga e’tibor qaratmaslik kerak. Bu bilan idrok qilinayotgan ob’ektga nisbatan masofaning kutilmaganda qisqarishi modellashtiriladi (masalan, raqib mushtlarining yaqinlashib kelayotgan xarakatiga).
Antitsipatsiolovchi reaktsiyani birinchi varianti. Monitor ekranining chap yoki o’ng tomonida kursor paydo bo’lib, u ekranni 0,5 sekund tezlikda doimiy ravishda kesib o’tadi. Sinalayotgan shaxs klavishni bosish orqali displey markazida ifodalangan kursorning kesib o’tish chizig’ini qayd etishi lozim. Bunda u antitsipatsiya mexanizmlariga asosan oldindan xarakat qilishi kerak. Antitsipatsiya reaktsiyasining konstant hatolari qayd qilib boriladi. Statistik kattaliklar ana shu kanstant hatolarga nisbatan hisoblanadi.