Tezlik ko’rsatkichlari bo’yicha tikuv mashinalari uch gurushga bo’linadi: - asosiy valning aylanishlar chastotasi 2500 ayl/min gacha bo’lgan past tezlikli; - 2500 ayl/min dan 5000 ayl/min gacha bo’lgan o’rtacha tezlikli; - 5000 ayl/min dan yuqori bo’lgan katta tezlikli.
Tezlik ko’rsatkichlari bo’yicha tikuv mashinalari uch gurushga bo’linadi: - asosiy valning aylanishlar chastotasi 2500 ayl/min gacha bo’lgan past tezlikli; - 2500 ayl/min dan 5000 ayl/min gacha bo’lgan o’rtacha tezlikli; - 5000 ayl/min dan yuqori bo’lgan katta tezlikli.
Ishchiga nisbatan joylashishi bo’yicha tikuv mashinalari ung, chap va frontal qo’lochli bo’ladi. Tikuv mashinasi ishchi qo’lochi ishlov berilayotgan mashsulotning maksimal o’lchamini aniqlaydi. Ishchi qo’lochlari bo’yicha tikuv mashinalari qo’yidagilarga bo’linadi:
- qisqa ishchi qo’lochli (L-200 mm gacha);
- o’rtacha ishchi qo’lochli (L-200 mm dan 260 mm gacha);
- uzun ishchi qo’lochli (L-260 mm dan yuqori).
3 . Tikuv mashinalarida xavfsizlik texnikasi qoidalari.
3 . Tikuv mashinalarida xavfsizlik texnikasi qoidalari.
Tikuv mashinalari maxsus himoyalash qurilmalari bilan jihozlangan bo’lishi kerak. Xar bir tikuv mashinasiga ishlayotganda tikuvchi qo’liga igna sanchilmasligi uchun tepki 8 ga (64-rasm) himoyalagich elementi 7 o’rnatilgan.
. Mashina tanasidan chiqib turuvchi ip tortgich 11 skoba 10 bilan yopib turadi. Elektr yuritgichi 14 mufta va tasmali uzatma maxsus to’siqlar bilan chegaralangan bo’lishi kerak. Ish stoli 6 ning balandligi tayanch 5 ga nisbatan sozlanishi mumkin. Tayanch 5 ning ostiga rezinali elastik element o’rnatilgan bo’lishi kerak. Pedal 2 ga rezinali koplama 1 mahkamlangan. Mashina tanasi 13 perimetri bo’ylab elastik elementga o’rnatilishi lozim. Ish stoli bolt 4 yordamida erga ulangan bo’lishi kerak. Mashina tanasi ko’tarilganda uni saqlab turuvchi tayanch 12 o’rnatilgan.
Tikuv mashinasining ish stoli bilan birgalikdagi ko’rinishi.
Tugma kadash yarimavtomatik mashinalarida tikuvchiga singan igna yoki tugmalar tegmasligidan saqlanish uchun maxsus ekran o’rnatilgan bo’lishi kerak.Yo’rmash-tikish mashinalarida chalishtirgichlar shchitlar bilan chegaralangan, igna mexanizmi esa kojuxlar bilan yopilgan bo’lishi kerak.Barcha tikuv mashinalarida 9...36V kuchlnishli yoritgich 9 o’rnatilishi kerak. Tikuv mashinasida ishlayotganda qo’yidagi texnika xavfsizligi qoidalariga rioya qilish kerak. Mashinani ishlatishdan oldin ish urnini yigishtirish, yuritish tasmasining to’siqlari, barmoqlarni igna teshishdan saklovchi saklagichlar, shchitlar borligini tekshirish kerak. Ish vaqtida qaychi va iplarni yuritish tasmasi yakiniga qo’yish yaramaydi. Ish tugagandan keyin hamma asboblarni maxsus qutichalarga solib qo’yishkerak.
Chilangarlik va yig’ish ishlarini bajarish paytida ta`mirlovchi chilangarlar charxlash va parmalash dastgoxlarida ishlaydilar, mashina va yarimavto-matlarning elektr jihozlari, turli xil yuk ko’tarish mexanizmlaridan foydalaniladi. Tikuv mashinalarida ta`mirlash ishlarini o’tkazish paytida texnika xavfsizligi qoidalari bo’yicha qo’yidagi talablarni bajarish kerak:– maxsus kiyimni tartibga keltirgan holda to’g’ri kiyish, sochlarni bosh kiyimi ostiga yigishtirish;-ish joyidan ortiqcha narsalarni olish;– maxsus qurilmalar, to’siqlar, moslamalar, asboblar sozligini tekshirish;– maxalliy yoruglikni yoruglik ko’zni kamashtirmaydigan qilib va ishchi urniga yaxshi yoruglik tushadigan qilib moslashtirish;– agar ta`mirlash doimiy ish joyiga o’tkaziladigan bulsa mashinani energiya manbalaridan uchirish;– texnologik karta va texnologik jarayon bilan tanishish;– kuchlanish 36V dan, xavfli joylarda esa 12Vdan oshmagan kuchma elektr yoritgichlardan foydalanish.
Tikuv mashinalarini ta`mirlashda va shu mashinalarda ishlayotganda qo’yidagilar man etiladi:– detallarga vintni osilgan holatda burash;
– mashina ishlab turgan paytda tozalash va moylash;
– ish o’rnida elektr yoritgichlarini almashtirish;
– ishdan keyin elektr yuritgichlarni tokka ulangan holda qoldirish va xokazo.
4. Tikuv sexlari, tayyorlov, bichish va omborlarning jihoz turlari haqida asosiy ma`lumotlar
Hozirgi vaqtda tikuvchilik korxonalarida texnologik jarayonlarni mexanizatsiyalashtirish va avtomatlashtirishda mikroprotsessor vostitalari keng qo’llanilgan transport vositalaridan foydalanilayapti.
Korxonalarda tikilayotgan buyum bir ish o’rnidan ikkinchisiga mexanik transportyorlar yordamida, texnologik jarayonning bajarilish tartibiga moslab o’tkazib turiladi. Konveyerli usulda ishni ta`minlab turadigan transportyor qurilmalarini konveyer qurilmalari yoki majoziy ma`noda konveyerlar deb yuritish odat bo’lgan.
Konveyrsiz va guruhlangan-agregatda detallarni bir ish joyidan ikkinchisiga ihtiyoriy ritmda, ya`ni qat`iy bo’lmagan ritmda ishlaydigan mexanik transportyorlar yordamida yoki qo’lda uzatib turiladi. Lentali, zanjirli, osma konveyerlar bo’ladi.
