Совунланмайдиган липидлар. Терпенлар ва стероидлар

Fermentlar, ularning tuzilishi va xossalari, ta’sir etish mexanizmi

TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI
TIBBIY VA BIOLOGIK KIMYO KAFEDRASI
Fan: TIBBIY KIMYO

Ma’ruza maqsadi

Fermentlar – oqsil tabiatli, organizm modda amashinuvida ishtirok etuvchi biokatalizator-lardir. Fermentlar oqsilarga xos barcha xususiyatlarga ega bo’ladi va ularning katalitik funksiyasi asosida konformatsiyasini o’zgartira olish qobiliyati yotadi. Fermentlar tuzilishi, tasnifi, nomenkaturasi va aktivligining o’lchov birliklarini o’rganish bugungi ma’ruzaning asosini tashkil etadi.

Kоrib chiqiladigan savollar

• Fermentlar haqida umumiy tushunchalar.
• Fermentlarning tuzilishi
• Fermentlarning tasnifi va nomenklaturasi
• Fermentativ reaksiyalar kinetikasi. Turli omillarning ferment aktivligiga ta’siri.
• Ferment aktivligini o’lchov birliklari

Fermentlarning umumiy xarakteristikasi

Fermentlar – bu oqsil tabiatli biologik katalizatorlar bo’lib, tirik organizmlarda fiziologik va biokimyoviy jarayonlarning kechishini ta’minlab beradi. Ferment so’zi lotincha «Fеrmеntium» - achitqi so’zidan, u bilan birga ishlatiladigan "enzym" esa yunoncha еп - ichki, va zуте – achitqi (hamirturush) ma’nosini beradi. Shuning uchun fermentlar to’g’risidagi fan enzimologiya deb yuritiladi.

Fermentlarning tuzilishi

Huddi oqsillardek fermentlar ham oddiy va murakkabga bo’linadi.

Oddiy yoki monomer (bir komponentli) fermentlar faqat oqsilli qismdan iborat bo’ladi. (Pepsin, tripsin, amilaza).

Murakkab fermentlar uchamchi va to’rtlamchi tuzilishdagi (bir necha protomerlardan tuzilgan) oqsil bo’lish bilan birgalikda oqsilli qism (apoferment) dan tashqari oqsilsiz qism (kofaktor) ham tutadi.

Fermentlar tuzilishi