Soтsiologiya fanidan ma‘ruza matnlari

Mahalliychilik xaqida. 
Mahalliychilik 
–
bu, urug‗ - aymoqchilik feodal 
jamiyatlarga xos bo‗lib, bu qon - qarindoshlik aloqalari bilan bog‗langan odamlarning 
birligidir. Urug‗ jamoasi o‗z boshlig‗ining nomi bilan ataladi. Boshliq esa a‘zolari 
uchun obro‗li odam hisoblanadi, urug‗ manfaatlarini jamoasining nisbatan maxdud 
odamidan tashqari ifodalar edi. Aynan urug‗ - aymoq o‗z a‘zolarini himoya etar, 
ularga homiylik qilar va yordam berardi.
Mahalliychilik 
–
milliy davlatchilikning zididir... Bir yaponshunos «Yaponlar 
orasida xam o‗zaro raqobat kuchli. Bir-birlari bilan kelishmovchiliklar bo‗lib turadi. 
Ammo masala Yaponiya manfaatlariga borib taqalgudek bo‗lsa, hozirgina bir -
birlariga qarama-qarshi bo‗lib turgan ikki yapon kishisi birlashib, davlat, millat 
manfaatlari uchun mustahkam himoyaviy birlikni namoyish etadilar», deb yozgan 
edi. 
Demak, xulosa qilib aytganda mahalliychilik tahdidi quyidagilardan iborat: 
Respublika miqyosida 
–
viloyatlararo bo‗linishga olib kelish mumkin.
Viloyatlarda 
–
tumanlararo bo‗linishga yo‗l ochadi.
Shahar, tuman darajasida 
–
mahallalar, jamoa xo‗jaliklari orasida bo‗linishga olib 
keladi.
Mahalliy darajada: qishloqlararo bo‗linish yuz berishi mumkin. 
Jamoa xo‗jaligi bo‗yicha 
–
urug‗lararo bo‗linish. 
Qarindoshlik belgilariga qarab bo‗linish.
«MEN»ning (shaxsiy) manfaatidan kelib chiqib bo‗linish kabilar.
Mahalliychilik 
–
milliy davlat vujudiga kirib olishi mumikin bo‗lgan rak 
xujayrasiga o‗xshaydi. Chunki: 

---

145 
davlat iqtisodiy qudratining bir nechta guruh kishilari tomonidan so‗rib, o‗g‗irlanishi, 
talon-taroj qilinishini himoya qiladi.
1
O‗zbek xalqi ichida o‗zaro begonalik urug‗larini ko‗kartiradi. 
buyuk ishlarning o‗rtamiyona kadrlarga topshirilishiga, istedodli kadrlarning mayda-
chuyda ishlar bilan o‗ralashtirib qo‗yilishiga olib keladi. 
organizm 
–
davlat kuchsizlashadi, islohot susayadi. 
Shu boisdan ham Prezidentimiz Islom Karimov mahalliychilikka qarshi kurash 
masalasiga har doim e‘tibor qaratib kelmoqda. «Lekin, - degan edi u, - qarindosh-
urug‗chilik, hududiy yoki etnik prinsiplar asosida davlat tuzilmalarida tor guruhchilik 
manfaatlari bilan ish ko‗radigan, aynan shu manfaatlarni birinchi o‗rniga qo‗yadigan 
uyushmalar (ko‗pincha norasmiy uyushmalar) umumiy ishga, umumdavlat, 
umumxalq manfaatlariga zarar keltiradigan holda shakllanib, o‗z maqsadlariga 
erishish uchun a‘zolarini mavjud davlat, hokimiyat va boshqa pog‗onalarda yuqori 
ko‗tarishga harakat qilar ekan, bu hol xavfli bo‗lib qoladi. Ana shunda jamiyatning 
barqarorligi va xavfsizligiga real tahdid soluvchi mahalliychilik va urug‗-
aymoqchilik haqida gapirishga to‗g‗ri keladi».
1