Sotsial pedagogika uzb

Maruza №19.Vasiylik va homiylik Reja:
1.Vasiylik va homiylik tushunchasi. Vasiylik va homiylik tarixidan.
2. Vasiylik va homiylikning me`yoriy-huquqiy hujjatlarda aks ettirilishi.
q.Ozbekiston va chet ellarda vasiylik va homiylik
Tayanch tushunchalar: Vasiylik va homiylik tushunchasi, Vasiylik va homiylik tarixi
Vasiylik va qaramogiga olish-etim bolalarni va ota-onalari qarovisiz qolgan bolalarni boqish, tarbiyalash, ta`lim berish va ularning xuquq va qiziqishlarini qimoya qilish uchun joylashtirish shaklidir.
Vasiylik 14 yoshga etmagan bolalar ustidan irnatiladi, qaramogiga olish 14 yoshdan 18 yoshgacha bolalar ustidan irnatiladi.
Etimlik-jamiyat oldida turgan juda jiddiy muammolaridan biridir. Ota-onasini yiqotgan bola-bu aloqida, juda qam fojiali dunyodir, ota va onalik bilish eqtiyoji bolaning eng kuchli talablaridan biridir.
Ijtimoiy etimlik bugungi kunda kiplab rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlar uchun xosdir. Masalan: Amerikalik tadqiqodchilar butun dunyo biyicha kasalxonalar, tuqurushxonalar, ijtimoiy muassasalar tashlab ketilgan chaqaloqlar bilan tilib ketganligini aytadilar. Ularni turlicha “Voz kechilgan bolalar”, “Davlat bolalari”, “Tashlab ketish uchun tuqilganlar” qam deb ataydilar.
BMT qalqaro ekspertlarining ma`lumotlari biyicha qarbiy va sharqiy Evropa mamlakatlarida tashlab ketilgan bolalar sonikeskin oshgani kirsatiladi. Rivojlanayotgan mamlakatlarda qam bunday bolalar soni ortib bormoqda.
Bolalarga muqabbat ularga e`tiborli bilish Izbekiston qalqiga qadimdan odatiy bilib kelgan. Izbekiston Respublikasi prezidenti I.A.Karimov bu xususida shunday deydi: “Insonparvarlik-bu izbek qalqining milliy rushi, ajralmas belgisidir. Baqritoshlik va zulm unga yotdir... Bugungi kunda qam izbek oilasiezgulik va qayoli bolalarga muqabbat, kattalarni qurmat qilish, yaqilariga nisbatan va birovlarning dardiga qam-tashvishiga qamxir, meqribonlik timsolidir”1
Izbek qalqi eng yaxshi sharqona an`nalariga amal qilib qar doim meqmondist va distona munosabatda bilgan, urush qurbonlarini asrab boshpana berganlar va ularga qamqirlik qilganlar, farzandlarini izlarining tarbiyasiga olganlar(1941-1945 yil) 15 ta etim qolgan bolani asrab olgan Sxomaxmudovlar oilasini eslash kifoya. Urush boshlanganiga Sxomaxmudov Sxoaxmad va uning rafiqasi Baxri Akromova artelda terimchi bilib ishlaganlar. 1966 yili zilzila oqibatida boshpanasiz qolganlarni bolalarni qam iz oilasiga qabul qildilar. Sxomaxmudov “qurmat belgisi ”ordeni, Baxri Akromova “qaqramon ona ordeni bilan mukofotlanganlar”. Ular Raqmat Fayzining “Ulug inson” romanida aytib itilganlar.