Sotsial geografiya jumaxanov Sh., Toshpo’latov A

Rekreatsion iste’molni tadqiq etishning yo’nalishlari va metodlari. 
1980-
yillarda shu sohada tadqiqotlar olib borgan bir guruh olimlar (N.S.Mironenko, 
I.T.Tverdoxlebov) fikriga ko’ra, rekreatsion iste’molning tarkibi va hajmini o’rganish 
geografiyaning vazifasiga kirmaydi. Biroq, o’tgan o’ttiz yil davomida geografiyaning 
o’rganish obyekti ancha kengaydi va uning zamirida bir necha turkum fan tarmoqlari 
shakllandi. Jumladan, iqtisodiy va ijtimoiy geografiyaning o’zida sanoat geografiyasi, 

---

SOTSIAL VA MADANIY GEOGRAFIYA
 Darslik
 
 
99 
qishloq xo’jaligi geografiyasi, aholi geografiyasi, shaharlar geografiyasi, turizm 
geografiyasi, meditsina geografiyasi kabi fan tarmoqlari paydo bo’ldi. Shu bois
rekreatsion faoliyat turizm geografiyasi, meditsina geografiyasining o’rganish obyektiga 
kirmasligini e’tirof eta olmaymiz.
 
Rekreatsion iste’mol hajmini, uning rivojlanish darajasini tizimli o’rganish uchun 
tabiiy, iqtisodiy, demografik, sotsiologik, ijtimoiy-psixologik, tibbiy-biologik jihatlariga 
e’tibor qaratish lozim. Rekreatsion iste’mol majmuali omillar ta’sirida bo’ladiki, ularni 
quyidagi guruhlarga ajratish mumkin: 
1.
 Ijtimoiy iqtisodiy omillar
: ishlab chiqarishning rivojlanganlik darajasi; ishlab 
chiqarishning istemol darajasi; xizmat ko’rsatish; turizm va dam olish tizimining 
rivojlanganlik darajasi; aholining pul daromadi; mahsulot va xizmatlarning chakana 
bahosi: transport infrastrukturasining rivojlanganlik darajasi; aholining ta’til muddati; 
rekreatsion rayonlar va yo’nalishlar to’g’risidagi axborotlar bilan ta’minlanganligi; 
aholining ijtimoiy va kasbiy tarkibi; aholi hayotining madaniy darajasi; aholining urf-
odatlari. 
2. Demografik omillar:
shahar va qishloq aholisi tarkibi (urbanizatsiya 
darajasi); aholining yosh va jins tarkibi; oila a’zolari soni va tarkibi; joylashuv 
xususiyatlari (turmush tarzi) 
3.