Sotsail gerontologiya Ijtimoiylashuv jarayonlarida gender masalalari

Yevropada xotin-kizlar qarakatining rivojlanishi
Yevropada xotin-kizlar harakatining paydo bo’lishidagi muhim voqyealardan biri — 1866 yilda 1500 nafar ayol tomonidan imzolangan petisiyaning Angliya parlamentiga topshirilishi bo’ldi. O’sha paytda saylov huquqi isloh qilinayotgan edi va ayollar xotin-qizlarga to’liq saylov huquqining berilishini talab qilishdi. Petisiya e’tiborsiz qoldiriddi. Oradan bir yil o’tgach, ayollar «Xotin-qizlarning saylov huquqlari uchun kurashuvchi Milliy jamiyat»ni tashkil etdilar. Bu guruh ayollari sufrajistkalar, deb nom qozondi. XX asrga kelib, Angliyada feministlar harakati ta’sir kuchiga ko’ra AQShdagi shunday harakatga tenglashib qoldi. Ikki mamlakatda ham ko’pincha namoyishlar o’tkazilar edi. 1908 yilning iyunida Londonda ommaviy miting bo’lib o’tdi va unda yarim milliongy yakin odam ishtirok etdi. Bu davrda feministlar harakati Yevropaning asosiy mamlakatlarida, shuningdek Avstraliya va Yangi Zelandiyada rivoj topdi.
Sufrajistlarning atoqli namoyandasi Emmelin Pankxerst AQSh bo’ylab bir necha bor targ’ibot safarlarida bo’ldi. Bu kurashga qo’shilgan ikkita amerikalik ayol — Elis Peyn va Xarriyet Stanton Blatch 1910 yillarda qator namoyishlar uyushtirishda qatnashdilar.
1920 yildan so’ng Buyuk Britaniya va boshqa mamlakatlarda xotin-qizlar harakati kasodga uchradi. Biroq bu paytda g’arbning qator davlatlarida (masalan, 1928 yili Buyuk Britaniyada) teng saylov huquqiga erishildi. Xotin-qizlar boshqa jamoatchilik harakatlarida ishtirok etishga intilgan (masalan, ularning ko’pchiligi antifashistik harakatga qo’shilgan) edilar. Ayni paytda harakat rivojida sustlik namoyon bo’ddi. Teng Yevropasidagi kabi feodal tizimlarda tabaqalar mahalliy feodal jamoalar bilan bog’liq edi — o’yining har birida o’z stratifikasiya tizimi shakllangan. Ko’proq markazlashtan davlatlarda, masalan, Xitoy yoki Yaponiyada tabaqalar butun davlat miqyosida shakllanar edi. Ba’zan tabakalar diniy qarashlarga asoslanib farqlanar edi, lekin bu farqlar induizm kastalar tizimichalik qatiy emas edi.