Сопол ашёлар ва буюмлар Мавзуни сритиш режаси

Оддий пишиқ ғишт. Ғишт осон эрийдиган гилтупроқдан пластик қолиплаш ёки ярим қуруқ пресслаш усули билан олинади.
Ғишт тўғри бурчакли параллепипед шаклида бўлиб қирра­лари текис бўлиши керак. Ғиштнинг ўлчамлари 250х120х65 мм ёки 250х120х88 мм бўлади. Қалинлиги 88 мм ли ғишт модуль ғишт деб аталади. Унинг массаси 4 кг дан ошмаслиги керак, шунинг учун тешикли қилиб чиқарилади.
Сиқилишдаги ва эгилишдаги мустаҳкамлик чегарасига кўра оддий пишиқ ғишт маркаларга бўлинади. Унинг маркалари М 75, 150, 150, 250, 300 ғиштнинг ўртача зичлиги 1600-1700 кг/м³, иссиқ ўтказувчанлик коэффициенти 0,7-0,82 Вт/м⁰С сув шимувчанлиги маркаси М 150 гача бўлган ғиштлар учун 8 % дан, маркаси М 150 дан юқори бўлган ғиштлар учун эса 6 % дан кам бўлмаслиги керак. Ғиштнинг сув шимувчанлиги унинг ғоваклигини характерлайди. Агар ғиштнинг сув шимувчанлиги юқорида кўрсатилганлардан кам бўлса, унинг иссиқлик ўтказувчанлиги кўп бўлади ва у қурилиш қоришмалари билан яхши ёпишмайди.
Совуққа чидамлилигига кўра ғишт 4 хил маркага бўлинади F-15, 25, 35, 50. Ғишт нормал даражада пиширилган бўлиши керак. “Чала пиширилган” ғишт оч қизил рангда, мустаҳкамлиги, совуққа ва сувга чидамлилиги паст бўлади. “Ҳаддан ташқари” пиширилган ғиштнинг зичлиги ва иссиқ ўтказувчанлиги катта бўлади. Ташқи нуқсонлари ва ўлчамларига кўра ғишт маълум стандарт талабларига жавоб бериши керак.
Пишиқ ғишт асосан бинонинг деворларида, йиғма деворбон панеллар олишди хумдонлар ва муриларда (ҳарорати ғиштнинг пишириш ҳаракатидан юқори бўлмаган жойлар) ишлатилади.
Деворбоп самарадор буюмлар. Оддий пишиқ ғиштдан терилган ташқи деворлар керакли термик қаршиликка эга бўлиши учун деворнинг қалинлиги 2-2,5 ғишт, яъни 52-64 см бўлиши керак. Бунда 1 м² деворнинг массаси 800-1100 кг бўлиб, девор оғир бўлади. Шунинг учун ичи бўш сопол буюмларни ишлатиш катта иқтисодий самара беради. Бино деворлари ичи бўш сопол ғишт ва тошлардан терилганда деворнинг қалинлиги, қурил­маларга сарф бўладиган ашё миқдорини, наклиёт харажатларини ва бинонинг асосига тушадиган юкни камайтириш мумкин.
Бундан ташқари ичи бўш деворбоп буюмлар ишлаб чиқа­ришда хом ашё ва ёқилғи оз сарф бўлади, қуритиш ва пишириш жараёнлари тезлашади, натижада қуритгич ва хумдонларнинг унумдорлиги ошади. Шу билан бирга, ичи бўш сопол буюмларни қуритиш ва пишириш жараёнида яроқсиз бўлиб чиқадиган (брак) маҳсулот кам бўлади, уларнинг мустаҳкамлиги эса оддий пишиқ ғиштникидан қолишмайди.
Ичи бўш сопол ғишт ва тошлар осон эрийдиган гилтуп-роқлардан, гилтупроқ ва трепел аралашмаларидан тайёрланади. Буюмларни серғовак қилиш учун лойга пишириш жараёнида ёниб кетадиган қўшимчалар қўшилади. Ғишт ва тошлардаги тешиклар думалоқ ёки тўғри тўрт бурчак шаклида бўлиб, юзасига нисбатан перпендикуляр ёки параллел жойлашган бўлади.
Ичи бўш ғиштнинг ўлчамлари 250х120х65 мм, 250х120х88 мм, 250х120х103 мм, ичи бўш сопол тошлар 250х120х138 мм, 250х150х120 мм ўлчамли қилиб тайёрланади.
Ичи бўш ғишт ва тошларнинг маркаси 75-250 гача, сув шимувчанлиги камида 6%, совуққа чидамлилиги 15-50 даврга тенг.
Ичи бўш ғишт ва тошлар биноларнинг кўтариб турувчи ва фақат ўзини кўтариб турувчи ташқи ва ички деворларини теришда, шунингдек, йирик девор блоклари ва панеллари тайёрлашда ишлатилади.