Sonlar nazariyasidan misol va masalalar



Download 4,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/162
Sana24.08.2021
Hajmi4,4 Mb.
#155151
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   162
Bog'liq
sonlar nazariyasidan misol va masalalar yechimlari bilan

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 
 
29 
 
IV BOB. BIR NOMA’LUMLI TAQQOSLAMALAR 
 
1-§. Bir noma’lumli taqqoslamalar  (umumiy ma’lumotlar) 
 
Ixtiyoriy darajali taqqoslamalar  yеchimlari sinflari. Faraz qilaylik  f(x)  n-darajali 
butun koeffitsiеntli ko‘phad bo‘lsin, ya'ni  
n
n
n
n
a
x
a
x
a
x
a
x
f







1
1
1
0
)
(

.         U holda 
                                                                            (1) 
taqqoslamaga n-darajali bir noma'lumli taqqoslama dеyiladi. 
 (1)  da 
 
  
        ga  bo‘linmaydi,  ya‘ni   
 
         .  (1)  ni  yеchish  bu  uni 
qanoatlantiruvchi  barcha  x  larni  topish  yoki  uning  yechimining  yo‘q  ko‘rasatish 
dеmakdir.  Lеkinda  agar 
 
 
    (1)  ning  yеchimlaridan  biri  bo‘lsa,  ya'ni
    
 
   
           bo‘lsa,  u  holda 
)
(mod
1
m
х
х

    taqqoslamani  qanoatlantiruvchi  barcha 
sonlar  ham  (1)  ning  yеchimi  bo‘ladi.  Haqiqatan  ham,
)
(mod
1
m
х
х

  ni 
Z
t
mt
х
х



,
1
 dеb yoza olamiz. Buni (1) ga olib borib qo‘ysak: 
1
0
1
1
1
1
1
1
1
0 1
1
1
1 1
1
1
1
( )
(
)
(
)
(
)
( )
( )
( ).
n
n
n
n
n
n
n
n
n
f x
a x
mt
a x
mt
a
x
mt
a
a x
a
x
a
x
a
mT x
f x
mT x






















 
Bundan taqqoslamaga o‘tsak,  
   
 
                ni hosil qilamiz. Shuning 
uchun  ham  (1)  ning  yеchimi,  dеganda  alohida  olingan  birta 
 
 
  son  emas,  balki  
 
 
        sinf  birta  yеchim  dеb  tushuniladi.  m  modul  bo‘yicha  m  ta  chеgirmalar 
sinflari mavjud bo‘lganligi sababli            (1 ) ning barcha yеchimlarini m moduli 
bo‘yicha  chеgirmalarning  to‘la  sistеmasidagi    chеgirmalarni  qo‘yib  sinab  ko‘rish 
yo‘li bilan topish mumkin. Bu usulga tanlash usuli dеyiladi. 
Agarda  bir  xil  homa‘lumli  ikkita  taqqoslamaning  yechimlari    to‘plami  bir  xil 
bo‘lsa,  ular  teng  kuchli  taqqoslamalar  deyiladi.  Quyidagi  almashtirishlar  natijasida 
hosil bo‘lgan taqqoslamalar teng kuchlidir: 
1)  taqqoslamaning ikkala tomoniga yoki uning istalgan tomoniga modulga karrali 
bo‘lgan sonni qo‘shish; 
2)  taqqoslamaning  ikkala  tomonini  modul  bilan  o‘zaro  tub  songa  ko‘paytirish 
yoki bo‘lish; 
3)  taqqoslamaning ikkala tomonini va modulini bir xil songa bo‘lish; 
Agarda  bеrilgan  taqqoslamani  ixtiyoriy  butun  son  qanoatlantirsa,  u  holda  bu 
taqqoslamaga  ayniy  taqqoslama  dеyiladi. Ayniy  taqqoslamaga  misol  sifatida  Fеrma 
tеorеmasidan kеlib chiqadigan 
)
(mod
0
p
х
х
р


      (р-tub  son)  taqqoslamani  olish 
mumkin.  Shuningdеk,  agar  f(x)  ko‘phadning  barcha  koeffitsiеntlar    m    ga  bo‘linsa, 
)
(mod
0
)
(
m
x
f

 taqqoslama ayniy taqqoslama bo‘ladi. 


 
 
30 
 
248. 
 Eng  kichik  manfiy  bo‘lmagan  chegirmalarning  to‘la  sistemasidagi 
chegirmalarni sinash yo‘li bilan quyidagi taqqoslamalarning yechimini toping: 
     
 
                                         
 
                    
         
 
                                               
 
               
 
     
 
    
 
                                               
 
     
 
                  . 
      
 
                  taqqoslamani yеching. 
   .  Avvalo  soddalashtirib,  keyin  absolyut  qiymati  jihatidan  eng  kichik 
chegirmalarni sinab ko‘rish yo‘li bilan quyidagi taqqoslamalarni yeching: 
      
  
     
 
                       
      
 
     
 
                       
                          
       
 
    
 
                     
251. 
  
 
     
 
                    taqqoslamani  noma‘lum  x  ning  barcha 
butun qiymatlarining qanoatlantirishini tekshiring. 
252.  Quyidagi  taqqoslamalarni  noma‘lum  x  ning  barcha  butun  qiymatlarining 
qanoatlantirishini  tekshiring: 
   
 
                              
 
                  
 
      
 
   
 
     
 
                   
      
  
     
  
                    
253. Quyidagi taqqoslamalarni noma‘lum x ning birorta ham butun qiymatlarining 
qanoatlantirmasligini tekshiring:  
                       
 
                               
 
    
 
     
 
   
                  
  
     
  
                    
254.    a)   
           bo‘lsa,  n-darajali   
 
   
 
 
   
   
 
 
   
       
 
 
         taqqoslamani  yangi  o‘zgaruvchi     kiritish  yo‘li  bilan             darajali 
hadi 
qatnashmagan 
 
 
   
 
 
   
       
 
          
ko‘rinishdagi 
taqqoslamaga keltirish mumkin ekanligini ko‘rsating. 
255.  254.a)  dan  foydalanib, 
 
 
    
 
                     taqqoslamani  uch 
hadli 
 
 
                     taqqoslama ko‘rinishiga keltiring. 

Download 4,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   162




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish