So‘nggi o‘rta asrlar O‘rta Osiyo shaharlari urbanizatsiyasi

Shayboniylar, Ashtarxoniylar va Buxoro amirligi davrida Qarshi (XVI-XVIII asrlar). 1499 yili Shayboniyxon Movarounnahrga bostirib kiradi va Buxoroni, songra Samarqandni qolga kiritadi. 1500 yilning qishida Shayboniyxon oz qoshini bilan Qarshiga yurish qiladi, lekin uni qolga kirita olmaydi. Shu yilning yozida esa ikki oylik qamaldan song shahar taslim boladi. Shayboniyxon Bobur bilan Samarqand uchun bolgan jangdagi galabasidan keyingina Qarshida mustahkam ornashib oladi.

• Shayboniylar, Ashtarxoniylar va Buxoro amirligi davrida Qarshi (XVI-XVIII asrlar). 1499 yili Shayboniyxon Movarounnahrga bostirib kiradi va Buxoroni, songra Samarqandni qolga kiritadi. 1500 yilning qishida Shayboniyxon oz qoshini bilan Qarshiga yurish qiladi, lekin uni qolga kirita olmaydi. Shu yilning yozida esa ikki oylik qamaldan song shahar taslim boladi. Shayboniyxon Bobur bilan Samarqand uchun bolgan jangdagi galabasidan keyingina Qarshida mustahkam ornashib oladi.
• Shayboniyxonning olimidan song (1510) Movarounnahrning asosiy shahri hisoblangan Samarqandni Bobur uchinchi marta qolga kiritishga muvaffaq boladi. 1511 yilning oxirida Bobur Mirzoga yordamga kelgan Eron qoshinlari Qarshini qamal qilib qolga kiritgach, shaharda ommaviy qirgin otkazadi. Bu qirginda memor, mashhur shoir va tarixchi Mavlono Binoiy ham (1453-1512) halok boladi. Tarixchi Mahmud ibn Valining (XVII asr) malumotlariga kora, Binoiy Qarshidagi jome masjidi tashqarisida dafn etilgan.

N.Xanikovning malumotlariga kora, 1841 yilda shaharda uchta konsentrik joylashgan himoya devori mavjud bolgan, tashqi tomondan esa uni rabotlar orab turgan.

• N.Xanikovning malumotlariga kora, 1841 yilda shaharda uchta konsentrik joylashgan himoya devori mavjud bolgan, tashqi tomondan esa uni rabotlar orab turgan.
• 1863 yilda shaharga kelgan A.Vamberining yozishicha, bu erda 10 ta karvonsaroy mavjud bolgan, shahar bozorida esa chetdan olib kelingan koplab tovarlar sotilgan. N.Maev (1874) shahar N.Xanikov kelgan paytdagidan (1841) ancha rivojlanganini va eski qorgonda ham, yangi shaharda ham bozorlar mavjudligini qayd etadi. Bu erda malum turdagi tovarlar maxsus ajratilgan joylarda sotilgan.
• Amir Muzaffar boshqaruvi davrida (1860-1885) Buxoro xonligining bir qismi chor Rossiyasi tomonidan bosib olinadi. CHor qoshinlari Toshkent (1865), Oratepa va Jizzax (1866) hamda Samarqandni (1868 yilning mayi) egallaganidan song Buxoroning yuqori tabaqalarida Amir Muzafar harakatlaridan norozilik kuchayadi.