Soliq va soliqqa tortish fanidan

Umumiy  yurisdiksiya  sudlarida  davlat  bojini  to‗lashdan  ozod  qilish. 
Umumiy yurisdiksiya sudlarida davlat bojini to‗lashdan quyidagilar ozod qilinadi: 
1)  da‘vogarlar  —  ish  haqini  undirib  olish  to‗g‗risidagi  da‘volar  va  mehnat 
huquqlari munosabatlaridan kelib chiqadigan boshqa talablar yuzasidan; 
2)  da‘vogarlar  —  mualliflik  huquqlari  va  turdosh  huquqlardan,  shuningdek 
ixtiro,  foydali  model,  sanoat  namunasi,  tovar  belgisi,  xizmat  ko‗rsatish  belgisi  va 
tovar  kelib  chiqqan  joy  nomiga,  seleksiya  yutug‗iga  bo‗lgan  huquqdan  kelib 
chiqadigan da‘volar yuzasidan; 
3) da‘vogarlar — alimentlar undirish to‗g‗risidagi da‘volar yuzasidan; 
4)  da‘vogarlar  —  mehnatda  mayib  bo‗lganligi  yoki  sog‗lig‗ining  boshqacha 
tarzda  shikastlanganligi,  shuningdek  boquvchisi  vafot  etganligi  tufayli  etkazilgan 
zararning o‗rnini qoplash to‗g‗risidagi da‘volar yuzasidan; 

---

144 
 
5)  da‘vogarlar  —  noqonuniy  hukm  etish,  jinoiy  javobgarlikka  tortish, 
ma‘muriy  jazo  berish  tufayli  jismoniy  shaxsga  etkazilgan  zararning  o‗rnini  qoplash 
bilan bog‗liq nizolar yuzasidan; 
6) da‘vogarlar — jinoyat tufayli etkazilgan moddiy zararning o‗rnini qoplash 
to‗g‗risidagi da‘volar yuzasidan; 
7)  jinoyat  tufayli  etkazilgan  moddiy  zararning  undirib  olinishi  to‗g‗ri  yoki 
noto‗g‗ri ekanligi nizolashilayotgan jinoyat ishlari bo‗yicha apellyasiya va kassatsiya 
shikoyatlari bilan murojaat qilgan shaxslar; 
8)  nikohni  bekor  qilish  to‗g‗risidagi  mol-mulkni  bo‗lish  bilan  bog‗liq 
bo‗lmagan  ishlar  bo‗yicha  apellyasiya  va  kassatsiya  shikoyatlari  bilan  murojaat 
qilgan shaxslar; 
9)  yuridik  va  jismoniy  shaxslar  —  jinoyat  ishlari  va  alimentlarni  undirishga 
doir fuqarolik ishlari bilan bog‗liq hujjatlarni ularga berganlik uchun; 
10)  qonun  hujjatlarida  nazarda  tutilgan  hollarda  boshqa  shaxslarning  qonun 
bilan muhofaza qilinadigan huquqlari hamda manfaatlarini himoya qilinishini so‗rab 
sudga ariza bilan murojaat etgan yuridik va jismoniy shaxslar; 
11) yuridik va jismoniy shaxslar: 
sudning  ishni  tugatish  yoki  uni  ko‗rmasdan  qoldirish  to‗g‗risidagi  ajrimini 
bekor qilish to‗g‗risidagi ariza bo‗yicha; 
sudning hal qiluv qarori ijrosini kechiktirish yoki bo‗lib-bo‗lib ijro etish, ijro 
etish usuli va tartibini o‗zgartirish to‗g‗risidagi ariza bo‗yicha; 
da‘voni  ta‘minlash  yoki  da‘voni  ta‘minlashning  bir  turini  boshqasi  bilan 
almashtirish to‗g‗risidagi ariza bo‗yicha; 
sudning  yangi  ochilgan  holatlar  bo‗yicha  hal  qiluv  qarorini,  ajrimini  yoki 
qarorini qayta ko‗rib chiqish to‗g‗risidagi ariza bo‗yicha; 
sud  tomonidan  belgilangan  jarimani  bekor  qilish  yoki  kamaytirish 
to‗g‗risidagi,  sudning  hal  qiluv  qarori  ijrosini  o‗zgartirish  to‗g‗risidagi,  o‗tkazib 
yuborilgan muddatni tiklash to‗g‗risidagi ariza bo‗yicha; 
12)  yuridik  va  jismoniy  shaxslar  —  sud  ijrochisining  harakatlari 
(harakatsizligi)  ustidan  shikoyatlar  yuzasidan,  sudning  jarimani  bekor  qilish  yoki 
kamaytirishni  rad  etish  to‗g‗risidagi  ajrimi  ustidan  xususiy  shikoyatlar  hamda  sud 
ajrimi ustidan boshqa xususiy shikoyatlar yuzasidan; 

---

145 
 
13)  tadbirkorlik  sub‘ektlari  tadbirkorlik  faoliyatini  amalga  oshirish  bilan 
bog‗liq bo‗lgan huquqlari va qonuniy manfaatlarini buzadigan davlat organlari hamda 
boshqa 
organlarning 
qarorlari, 
ular 
mansabdor 
shaxslarining 
harakatlari 
(harakatsizligi) ustidan sudga murojaat qilganda; 
14)  iste‘molchilar  —  o‗z  huquqlari  va  qonuniy  manfaatlari  buzilishi  bilan 
bog‗liq  da‘volar  yuzasidan;  tovarlarning  (ishlarning,  xizmatlarning)  xavfsiz  bo‗lishi 
va  sifati  ustidan  nazoratni  amalga  oshiruvchi  davlat  organlari;  iste‘molchilarning 
jamoat  birlashmalari  —  iste‘molchilarning  (iste‘molchilar  nomuayyan  doirasining) 
manfaatlarini ko‗zlab qo‗zg‗atilgan da‘volar yuzasidan; 
15)  da‘vogarlar  —  o‗rmon  daraxtlarini  o‗zboshimchalik  bilan  kesish  hamda 
o‗rmondan  foydalanish,  o‗rmonni  qo‗riqlash  va  muhofaza  qilishning  tartibi  va 
shartlarini boshqacha tarzda buzish tufayli o‗rmon fondiga etkazilgan zararni undirish 
to‗g‗risidagi ishlar yuzasidan; 
16)  davlat  organlari  —  o‗zboshimchalik  bilan  qurilgan  imoratlarni  buzish 
to‗g‗risidagi  da‘volar  yuzasidan,  shuningdek  jismoniy  shaxslarga  tegishli  bo‗lgan, 
tarixiy,  badiiy  qimmatga  yoki  jamiyat  uchun  boshqa  qimmatga  ega  bo‗lgan  mol-
mulkni  jismoniy  shaxslar  bu  mol-mulkka  xo‗jasizlarcha  munosabatda  bo‗lgan 
hollarda  jismoniy  shaxslardan  davlat  mulkiga  olib  qo‗yish  to‗g‗risidagi  ishlar 
yuzasidan; 
17)  O‗zbekiston  Respublikasi  Savdo-sanoat  palatasi  —  palata  a‘zolarining 
manfaatlarini  ko‗zlab  qilingan  da‘volar  bo‗yicha,  shuningdek  davlat  va  xo‗jalik 
boshqaruvi  organlarining  qarorlari,  ular  mansabdor  shaxslarining  harakatlari 
(harakatsizligi) ustidan palata a‘zolarining manfaatlarini ko‗zlab qilingan shikoyatlar 
yuzasidan; 
18) nodavlat notijorat tashkilotlari — o‗z huquqlari va qonuniy manfaatlarini 
buzayotgan  davlat  organlarining  g‗ayriqonuniy  qarorlari,  ular  mansabdor 
shaxslarining harakatlari (harakatsizligi) ustidan sudga shikoyat qilganda; 
19)  nogironlarning  jamoat  birlashmalari,  shuningdek  ularning  muassasalari, 
o‗quv-ishlab chiqarish korxonalari va birlashmalari — barcha da‘volar yuzasidan; 
20)  xususiy  uy-joy  mulkdorlarining  shirkatlari,  kommunal-foydalanish 
tashkilotlari  —  majburiy  badallarni  kiritish  va  kommunal  xizmatlar  haqini  to‗lash 
bo‗yicha qarzni undirish to‗g‗risidagi da‘volar yuzasidan; 
21)  xususiy  uy-joy  mulkdorlarining  shirkatlari,  kommunal-foydalanish 
tashkilotlari, shuningdek fuqarolar — tuzilgan shartnomalar shartlari aholiga uy-joy-

---

146 
 
kommunal xizmatlari ko‗rsatuvchi korxonalar tomonidan bajarilmaganligi yoki lozim 
darajada  bajarilmaganligi  tufayli  etkazilgan  zararning  o‗rnini  qoplash  to‗g‗risidagi 
da‘volar yuzasidan; 
22)  tumanlar,  shaharlar  (shaharlar  tarkibiga  kiruvchi  tumanlar)  hokimliklari 
—  kommunal  xizmatlar  ko‗rsatuvchilar  yoki  xususiy  uy-joy  mulkdorlari 
shirkatlarining  kommunal  xizmatlar  haqini  to‗lash  va  majburiy  badallarni  kiritish 
bo‗yicha qarzni undirish to‗g‗risidagi taqdimnomasiga muvofiq kiritiladigan da‘volar 
yuzasidan; 
23)  tuman  (shahar)  ijtimoiy  ta‘minot  bo‗limlari  —  zarar  etkazuvchidan 
quyidagi summalarni undirib olish to‗g‗risidagi regress da‘volar bo‗yicha: 
jabrlanuvchiga  yoki  uning  oila  a‘zolariga  to‗langan  pensiyalar  va  nafaqalar 
summalarini; 
benzinga,  avtomototransport  vositalarini  ta‘mirlashga,  ularga  texnik  xizmat 
ko‗rsatish  va  ehtiyot  qismlar  olishga,  nogironlarni  avtomototransport  vositalarini 
haydashga  o‗rgatishga  ketadigan  xarajatlarni  qoplash  summalarini,  shuningdek 
noto‗g‗ri  to‗langan  pensiyalar  va  nafaqalarning  summalarini  undirish  to‗g‗risidagi 
da‘volar yuzasidan; 
24)  O‗zbekiston  Respublikasi  Mehnat  va  aholini  ijtimoiy  muhofaza  qilish 
vazirligi hamda uning joylardagi organlari — ko‗chish joyiga bormagan yoki ko‗chib 
borgan  joylarini  o‗zboshimchalik  bilan  tark  etgan  ko‗chirib  keltiriluvchilarga 
nisbatan  ko‗chish  bilan  bog‗liq  bo‗lgan  xarajatlarning  o‗rnini  qoplash  to‗g‗risida 
taqdim etilgan da‘volar yuzasidan; 
25)  O‗zbekiston  Respublikasi  Tabiatni  muhofaza  qilish  davlat  qo‗mitasi  va 
uning 
joylardagi 
organlari 
—  atrof  muhitni  ifloslantirganlik,  tabiatdan 
o‗zboshimchalik  bilan  foydalanganlik  va  tabiiy  resurslardan  foydalanish  hamda 
ularning muhofaza qilishning tartibi va shartlarini boshqacha tarzda buzganlik tufayli 
tabiiy ob‘ektlarga va komplekslarga etkazilgan zararning o‗rnini qoplash to‗g‗risidagi 
da‘volar yuzasidan; 
26) O‗zbekiston Respublikasi Qishloq va suv xo‗jaligi vazirligi hamda uning 
joylardagi organlari — suv to‗g‗risidagi qonun hujjatlarini buzganlik tufayli davlatga 
etkazilgan  zararning o‗rnini qoplash uchun  mablag‗larni  davlat  daromadiga undirish 
to‗g‗risidagi da‘volar yuzasidan; 
27) sug‗urta faoliyatini tartibga solish va nazorat qilish organlari — majburiy 
sug‗urta operatsiyalari bilan bog‗liq ishlar yuzasidan; 

---

147 
 
28)  qimmatli  qog‗ozlar  bozorini  tartibga  solish  bo‗yicha  vakolatli  davlat 
organi — investorlarning, shuningdek davlatning huquqlari va qonuniy manfaatlarini 
himoya qilishga doir da‘volar yuzasidan; 
29)  davlat  soliq  xizmati  organlari,  moliya  hamda  bojxona  organlari, 
shuningdek  monopoliyadan  chiqarish,  raqobat  va  tadbirkorlikni  qo‗llab-quvvatlash 
organlari  —  barcha  ishlar  va  hujjatlar  yuzasidan,  shuningdek  alohida  yuritiladigan 
ishlar bo‗yicha sudga arizalar berganlik uchun;  
30)  ichki  ishlar  organlari  —  alimentlar  va  boshqa  to‗lovlarni  to‗lashdan 
bo‗yin  tovlayotgan  shaxslarni  qidirish  uchun  qilingan  xarajatlarni  undirish 
to‗g‗risidagi ishlar yuzasidan; 
31)  prokuratura  organlari  —  davlatning,  yuridik  va  jismoniy  shaxslarning 
manfaatlarini ko‗zlab qilingan da‘volar hamda berilgan arizalar yuzasidan; 
32)  adliya  organlari  —  davlatning,  yuridik  va  jismoniy  shaxslarning 
manfaatlarini ko‗zlab qilingan da‘volar hamda berilgan arizalar yuzasidan; 
33)  undiruvchi  yoki  sud  ijrochisi  —  qarzdorni  yoki  uning  mol-mulkini 
qidirish  bo‗yicha  xarajatlarning  o‗rnini  qarzdor  tomonidan  qoplash  to‗g‗risidagi 
ishlar yuzasidan.