Soliq nazariyasining elementlari

Biznesning mulkiy qismi qiymatini baholash quyidagi hollarda amalga oshiriladi:

Jihozlar qiymatini baholash quyidagi hollarda zarur:

Korxona firma belgisi yoki individuallashtirishning boshqa vositalari va uning mahsulotlari (xizmatlari) qiymatini baholash quyidagi hollarda amalga oshiriladi:

Korxonaning aksiyalar paketlari va qimmatli qog'ozlari quyidagi hollarda baholanadi:

Biznesni baholashning asosiy tamoyillar guruhlari

Mulkdorning mulk haqidagi tasavvuri bilan bog’liq tamoyillar

Bozor muhiti bilan bog‘liq tamoyillar

• Bog‘liqlik. Korxonaning qiymati ko‘plab omillarga bog‘liq. Lekin baholanayotgan korxonaning o‘zi atrofdagi ko‘chmas mulk obyektlari va mazkur mintaqada joylashgan boshqa korxonalaming qiymatiga ta’sir ko‘rsatadi.
• Muvofiqlik. Har qanday korxona ushbu mintaqada amal qilib tuigan bozor va shahar qurilishi standartlariga, korxonalar loyihalari esa ushbu hududda yer uchastkalaridan foydalanishning umumiy qabul qilingan an’analariga mos kelishi kerak.
• Talab va taklif. Odatda, talab korxona narxiga taklifga qaraganda ko‘proq ta’sir ko'rsatadi, chunki u ko‘proq o‘zgarib turadi. Korxona qiymatiga talab va taklifning o‘zaro nisbati katta ta’sir ko‘rsatadi. Agar talab taklifdan yuqori bo‘lsa, u holda omillaming doimiyligida narxlar o‘sadi; agar taklif talabdan yuqori bo‘lsa, narxlar tushib ketadi; agarda talab taklifga mos kelsa, narxlar barqaror bo‘ladi.
• Raqobat. Tadbirkorlaming foyda olishdagi musobaqalashuvi; u iqtisodiyotning foydaning o‘sishi kutilayotgan sohalarida keskinlashadi, taklifning o‘sishiga va foyda miqdorining pasayishiga olib keladi.
• Qiymatning о ‘zgarishi. Bozordagi vaziyat doimiy ravishda o‘zgarib turadi: yangi korxonalar paydo bo‘ladi, faoliyat ko'rsatib turgan korxonalar sohasi o‘zgaradi; korxona faoliyatining iqtisodiy, ijtimoiy, texnik va siyosiy sohasi ham o'zgaradi. Mulk obyektlari eskiradi, texnika, texnologiya, xomashyo bazasi o‘zgaradi. Yerdan foydalanish xususiyati davlat va xususiy sektoming ta’siriga bog‘liq. Iqtisodiy sharoitlar yangi imkoniyatlami ochadi, pul massasining hajmi va foiz stavkalari o‘zgarib turadi. Insonning didi va intilishi o‘zgarishlarga duch keladi. Shuning uchun korxonaning qiymati muayyan sanada baholanishi kerak