Soliq munosabatlarining vujudga kelishi va rivojlanish bosqichlari

1. To‘g‘ri soliqlar:

- qishloq xo‘jaligi solig‘i;

-hunarmandchilik

solig‘i

(savdo

va

ishlab

chiqarish

korxonalariga);

- mulk solig‘i;

- renta soliqlari;

- gerb yig‘imlari va boshqalar.

2. Egri soliqlar:

- aksiz soliqlari (choy, kofe, shakar, tuz, alkogolli ichimliklar,

tamaki mahsulotlari, neft mahsulotlari va boshqa turdagi

tovarlarga nisbatan joriy etilgan);

- turli xil bojlar.

1917 yil oktyabrda to‘ntarish Sobiq Ittifoq xalqlari, shu jumladan O‘zbekiston tarixida

salkam 75 yil davom etgan yangi mustamlakachilik sahifasini boshlab berdi.

1919 yil mart oyida

yangi iqtisodiy siyosat

(NEP) e’lon qilinishi munosabati bilan yangi

soliq siyosati tashkil etildi.

Mazkur tizim

qishloq xo‘jaligi, hunarmandchilik, daromad, mulk

va renta soliqlari, tamg‘a yig‘imlari, meros va boshqa bojlar

kabi majburiy to‘lovlarini o‘z

tarkibiga qamrab olgan. 1922 yil 11 aprelda

“Natura solig‘i haqida”gi

qaror qabul qilindi.

Mazkur qarorga ko‘ra yalpi hosilning 10 foizi miqdorida

oziq-ovqat solig‘i

belgilandi.

---

SOBIQ ITTIFOQ DAVRIDA SOLIQLARGA BO‘LGAN YONDASHUV



1917 yil oktyabrda to‘ntarish Sobiq Ittifoq xalqlari, shu jumladan O‘zbekiston tarixida

salkam 75 yil davom etgan yangi mustamlakachilik sahifasini boshlab berdi.



1919 yil mart oyida

yangi iqtisodiy siyosat

(NEP) e’lon qilinishi munosabati bilan yangi

soliq siyosati tashkil etildi.

Mazkur tizim

qishloq xo‘jaligi, hunarmandchilik, daromad, mulk

va renta soliqlari, tamg‘a yig‘imlari, meros va boshqa bojlar

kabi majburiy to‘lovlarini o‘z

tarkibiga qamrab olgan. 1922 yil 11 aprelda

“Natura solig‘i haqida”gi

qaror qabul qilindi.

Mazkur qarorga ko‘ra yalpi hosilning 10 foizi miqdorida

oziq-ovqat solig‘i

belgilandi.



Yangi iqtisodiy siyosat paxtachilik siyosatiga ham muayyan o‘zgarishlar kiritdi.

Paxtachilikni mehnat qurollari bilan ta’minlashga e’tibor kuchaytirildi. Ularga turli xil

imtiyozlar berilib

, ot-ulov solig‘idan, kamquvvatli xo‘jaliklar oziq-ovqat solig‘idan ozod

qilindi. Bularning hammasi dehqonlarning kayfiyatiga, ularni ko‘proq paxta yetishtirishga

bo‘lgan intilishida o‘zgarishlar bo‘lishiga olib keldi.



1923-1925 yillarda quyidagi soliqlar amal qilgan:



1.

To‘g‘ri soliqlar

:



- qishloq xo‘jaligi solig‘i;



- hunarmandchilik solig‘i (savdo va ishlab chiqarish korxonalariga);



- mulk solig‘i;



- renta soliqlari;



- gerb yig‘imlari va boshqalar.



2.

Egri soliqlar

:



- aksiz soliqlari (choy, kofe, shakar, tuz, alkogolli ichimliklar, tamaki mahsulotlari, neft

mahsulotlari va boshqa turdagi tovarlarga nisbatan joriy etilgan);



- turli xil bojlar.

---