Soliq ma`murchiligining tashkiliy va huquqiy asoslari

• TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI
• “SOLIQLAR VA SUG’URTA”FAKULTETI
• ST-73 GURUH TALABASI
• ODIJONOVA OYBARCHINNING
• SOLIQ MAʼMURCHILIGI
• FANIDAN BAJARGAN
• MUSTAQIL ISHI

• Soliq ma`murchiligining tashkiliy va huquqiy asoslari

• Reja:
• Soliq ma`murchiligi nima?
• Soliq ma`murchiligining tashkiliy va huquqiy asoslari

• Soliq ma’murchiligi xususida, uni talqin etish xususida turli xil fikrlar mavjud. Iqtisodiy adabiyotda soliq ma’murchiligining mohiyatini aniglash bo’yicha bir-biridan farqlanuvchi qarashlar mavjud.
• Masalan, ingliz olimasi O.Noginaning fikriga ko’ra, “soliq ma’murchiligi soliqlarni undirish bilan bog‘liq bo’lgan tadbirlar majmuidir” deb takidlab o’tgan. Аmerikalik olimlar soliq ma’murchiligini barcha soliqlarni minimal xarajat qilib maksimal darajada yig‘ib olishga qaratilgan tadbirlarning yig‘indisi sifatida qaraydilar.
• Ayrim mutaxassislar soliq ma’murchiligining ko’rinishlaridan biri soliq organlarining huquqiy munosabatlari bilan bog‘liq faoliyatidir deb hisoblaydilar.
• Umuman olganda soliq ma’murchiligini soliq tizimida o’ziga xos boshqarish mexanizmi sifatida qarash mumkin.

• Soliq ma’murchiligi davlat bilan soliq to’lovchilar o’rtasidagi soliq munosabatlarini boshqaruvchi yoki boshqacha aytganda, davlatning soliq siyosatining amalga oshirilishini ta’minlovchi va shunga xizmat qiluvchi asosiy vosita bo’lib, u soliq siyosatining asosiy yo’nalishlarini o’zida aks ettiradi.
• Ya’ni, davlat soliq ma’murchiligi orqali soliq tizimi va soliq organlarining faoliyatini muvofiqlashtirib turadi. Bu holat xususan bozor iqtisodiyoti sharoitida alohida ahamiyat kasb etib boradi.
• Rossiyalik iqtisodchi olimlarning fikrlarini tahlil qilib shuni qayd etish mumkinki, ularda hozirgacha soliq ma’murchiligi tushunchasini bir xil fikrlash mavjud emas.

• Ularda ko’proq soliq organlarining soliq to’lovchi yuridik va jismoniy shaxslar ustidan soliq qonunchiligiga rioya etilishi bo’yicha amalga oshriladigan faoliyatlari deb qaralgan. Ya’ni mazmunan soliq nazorati tushunchasiga moslashtiriladi.
• Ba’zi bir iqtisodchi olimlar soliq ma’murchiligini bu minimal miqdorlardagi xarajatlar hisobidan maksimal hajmda barcha soliqlarni to’liq va o’z vaqtida to’lashga qaratilgan kompleks tadbirlar deb tushunadilar.
• Soliq ma’murchiligini mohiyatini aniqlash uchun, bizning nazarimizda, bir necha muhim holatlarga e’tibor bermoq lozim. Ularning muhimlari va eng asosiylari tarkibiga quyidagilarni kiritish mumkin: