СолиқҚа тортиш асослари

Ўзбекистон Республикасининг Давлат бюджети даромадларининг параметрлари қуйидагилардан иборат

2022 йил учун Давлат бюджети даромадлари 200,0 трлн. сўмни ёки ялпи ички маҳсулотнинг 23,8 фоизи миқдорида прогноз қилинмоқда
Европа мамлакатларида бюджет даромадлари Eurostat томонидан ишлаб чиқилган Европа миллий ва ҳудудий ҳисоблар тизими (ESA2010) методологияси асосида таснифланади.
Европа мамлакатларида солиқ тушумлари таркибий тузилиши %

Солиқлар   Мамлакатлар	Даромад ва мулкка солиқлар, жами (I)	Индиви-дуал даромад солиғи	Корпора-ция фойдасига солиқлар	Мулкий солиқлар	Истеъмол ва импортга солиқлар, жами (II)	ҚҚС	Ижтимоий тўловлар (III)
Дания	65,7	57,8	5,3	2,6	32,7	18,9	2,1
Швейцария	52,2	31,9	9,8	6,0	22,5	12,9	25,2
Исландия	49,6	35,8	8,7	3,0	40,6	20,8	9,5
Норвегия	45,0	25,2	17,6	1,8	29,4	19,9	25,5
Ирландия	43,3	32,0	8,1	3,2	37,1	20,0	18,9
Швеция	40,9	34,2	6,1	0,6	50,5	20,6	8,6
Мальта	40,7	19,7	18,1	2,8	39,2	22,6	19,7
Буюк Британия	39,7	26,0	7,0	6,6	37,5	19,9	22,2
Финландия	37,4	30,5	4,4	2,5	32,9	21,0	29,1
Люксембург	35,3	22,5	11,1	1,7	33,1	18,6	31,2
Белгия	35,0	26,8	6,7	1,0	27,7	14,3	35,3
Италия	33,7	27,6	5,0	1,1	35,4	13,7	30,7
Австрия	31,3	24,0	5,0	1,5	33,3	17,7	35,2
Германия	30,0	22,5	6,2	0,6	27,7	17,6	41,9
Кипр	29,8	7,9	18,7	3,0	44,0	25,4	26,2
Португалия	29,6	20,8	7,7	1,1	38,6	22,9	31,8
Испания	29,5	22,5	5,8	1,1	33,8	18,1	36,4
Нидерландия	28,2	18,4	6,8	2,9	30,8	17,0	40,4
Латвия	26,7	20,3	5,3	1,1	43,4	26,0	29,9
Франция	26,4	18,4	5,7	2,4	33,2	14,5	40,0
Эстония	22,8	17,5	5,3	0,0	42,9	26,4	34,3
Руминия	22,4	12,8	7,8	1,3	46,6	28,0	31,1
Словакия	21,7	9,6	10,3	1,1	34,7	21,3	43,6
Чехия	21,2	11,1	9,9	0,2	35,6	22,0	43,2
Польша	21,1	13,9	5,3	1,9	39,1	21,6	40,1
Словения	19,4	13,6	3,8	1,9	40,9	22,9	39,6
Болгария	19,0	11,1	7,2	0,5	52,4	32,0	27,8
Литва	18,1	13,0	4,9	0,2	41,2	27,1	40,9
Венгрия	17,3	12,9	3,5	0,6	48,6	24,4	34,0
Хорватия	16,7	10,6	4,8	1,1	51,3	34,0	32,1
Сербия	15,0	9,9	4,5	0,5	50,4	27,9	34,5

(3)
Ўзбекистон Республикасида солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тизими
ЎзРда солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тизими
СК
(17-модда)
01
02
03
04
05
Қўшилган қиймат солиғи
Акциз солиғи
Фойда солиғи
Жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи
08
Ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқ
ЎзРда солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тизими
06
07
08
09
Фойдали қазилмаларни қазиб олганлик учун махсус рента солиғи
Сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ
Мол-мулк солиғи
Ер солиғи
09
Ижтимоий солиқ
10

• ЎзР ҳудудида йиғимлар белгиланиши мумкин.
• Йиғимларни жорий этиш, ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартиби СК ҳамда бошқа норматив хужжатлари билан белгиланади.

СК
(17-модда)
Чет давлатлар автотранспорт воситаларининг ЎзР ҳудудига кирганлиги ва унинг ҳудуди орқали бошқа мамлакатларга транзит ўтганлиги учун ундириладиган йиғимлар
Алкоголь маҳсулотларини сотишни амалга ошириш ҳуқуқи учун ундириладиган йиғимларни ҳисоблаб чиқариш ва тўлаш тартиби Солиқ кодекси билан тартибга солиниши белгиланган
Қонунчиликда белгилаб қўйилган Давлат божи унинг тўловчилари, ҳисоблаб чиқариш ва ундириш тартиби Ўзбекистон Республикасининг “Давлат божи тўғрисида”ги Қонуни ҳамда бошқа норматив хужжатлар орқали тартибга солинади
Умумдавлат солиқлари ҳар йили Ўзбекистон Републикаси Президентининг қарорида белгиланган нормативлар бўйича тегишли маҳаллий бюджетлар ўртасида тақсимланади
ЎзРда солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тизими
Давлат божи юридик аҳамиятга молик ҳаракатларни амалга оширганлик ва (ёки) бундай ҳаракатлар учун ваколатли муассасалар ва (ёки) мансабдор шахслар томонидан ҳужжатлар берганлик учун ундириладиган мажбурий тўловдир
Ижтимоий солиқ
Давлат божи
Юридик шахсларнинг меҳнатга ҳақ тўлаш фондидан
бюджет ташкилотлари бўйича (бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси, Бандликка кўмаклашиш давлат жамғармаси ва аҳолини тадбиркорликка жалб қилиш жамғармаси, Ўзбекистон Касаба уюшмалари федерацияси Кенгаши ўртасида тақсимланади)
Ижтимоий солиқ
Бошқа тўловчилар бўйича (бюджетдан ташқари Пенсия жамғармаси, Бандликка кўмаклашиш давлат жамғармаси ва аҳолини тадбиркорликка жалб қилиш жамғармаси, Ўзбекистон Касаба уюшмалари федератцияси Кенгаши ўртасида тақсимланади)
Ўзбекистон Республикасида солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тизими

Давлат божи турлари жумласига қуйидагилар ҳам киради

• Ўзбекистон Республикаси консуллик муассасалари томонидан консуллик ҳаракатларини амалга оширганлик учун тўланадиган консуллик йиғими
• ихтироларга, фойдали моделларга, саноат намуналарига, селекция ютуқларига, товар белгиларига, хизмат кўрсатиш белгиларига, товар келиб чиққан жой номларига

• интеграл микросхемалар топологияларига ҳуқуқий муҳофаза бериш билан боғлиқ юридик аҳамиятга молик ҳаракатларни амалга оширганлик учун тўланадиган патент божи

Ўзбекистон Республикасида солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тизими
Божхона тўловлари- Божхона органлари божхона ишини амалга оширишда белгиланган тартибда ундиради
Ўзбекистон Республикасида солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тизими
Божхона тўловларининг қуйидаги турлари мавжуд:
01
02
03
04
Божхона божи
Импорт қилинаётган товарлар учун ундириладиган қўшилган қиймат солиғи
Импорт қилинаётган товарлар учун ундириладиган акциз солиғи
Божхона йиғимлари
Ўзбекистон Республикасида солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тизими
Маҳаллий солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларга қуйидагилар киради:
Бензин, дизел ёқилғисини ва газни якуний истеъмолчиларга реализатсия қилишдаги акциз солиғи
1
2
3
4
Мол-мулк солиғи
Ер солиғи
Қурилиш материаллари бўйича ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқ
09
Айланмадан солиқ
5
Жисмоний шахслар томонидан мол-мулкни ижарага беришдан олган даромадлар бўйича декларация асосида тўланадиган солиқлар, шунингдек якка тартибдаги тадбиркорлар тўлайдиган жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи
Ўзбекистон Республикасида солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тизими
Божхона тўловларининг қуйидаги турлари мавжуд:
7
8
9
10
Сув ресурсларидан фойдаланганлик учун солиқ
Қонунчиликда белгиланган миқдорлардаги давлат божлари, жарималар
Айрим турдаги товарларнинг чакана савдосига доир ҳуқуқ учун йиғимлар
Қонунчиликда белгиланган миқдорларда давлат даромадига ўтказилган мол-мулкни реализатсия қилишдан тушган тушумлар
Мобил алоқа хизматлари, тамаки ва алкогол маҳсулотлари, шу жумладан пиво учун акциз солиғи бўйича тушумлар
11

Мол-мулк солиғи ва ер солиғи Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларига биноан жорий этилади ва унинг бутун ҳудудида ундирилади

• Мол-мулк солиғи ва ер солиғи Ўзбекистон Республикасининг қонун ҳужжатларига биноан жорий этилади ва унинг бутун ҳудудида ундирилади
• Мол-мулк солиғи, ер солиғи бўйича имтиёзлами бериш маҳаллий давлат ҳокимияти органлари томонидан амалга оширилиши мумкин

• Маҳаллий солиқлар ва бошқа мажбурий тўловларнинг ўз вақтида тўланиши, маҳаллий солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тўғрисидаги қонун ҳужжатларига риоя қилиниши учун жавобгарлик солиқ ва бошқа мажбурий тўловчи тўловчилар зиммасига юкланади

Ўзбекистон Республикасида солиқлар ва бошқа мажбурий тўловлар тизими
Солиқларнинг умумдавлат ва маҳаллий солиқларга бўлиниши ҳукумат идораларининг республика ҳукумати ва маҳаллий ҳукуматларга бўлиниши асосида келиб чиқади.
Ҳар бир ҳокимият идоралари ўзларининг бажарадиган муҳим вазифаларидан келиб чиқиб, ўз бюджетига ва уни таъминлайдиган солиқларга ва бошқа мажбурий тўловларга эга бўлиши керак