“Солиқ назарияси” фанидан маъруза машғулоти

Рағбатлантирувчи фискал сиёсат мамлакатда турғунлик ёки иқтисодий кризис ҳолати юзага келганда олиб борилади. Мазкур ҳолатда ҳукумат ялпи талаб ёки ялпи таклифни рағбатлантириш йўлидан боради. Бунинг учун, давлат, ўзининг товар ва хизматлар харидини оширади, солиқларни эса, аксинча, камайтиради ва, агар имконият бўлса, ижтимоий трансфертлар ҳажмини кўпайтиради. Бу ялпи ишлаб чиқариш ҳажмининг кўпайишига олиб келади, ўз навбатида, ялпи талабни оширади.

• 17.11.22

Чеклаб турувчи фискал сиёсат одатда иқтисодиётда қисқа муддатли муаммоли ҳолатлар юзага келганда инфляция суръатларини пасайтириш учун олиб борилади. Мазкур ҳолатда хукумат рағбатлантирувчи фискал сиёсатда амалга ошириладиган чора-тадбирларнинг тескарисини амалга оширади. Яъни, давлат ўз хариди ва трансфертлари ҳажмини қисқартирган ҳолда солиққа тортишни кучайтиради. Бу эса, ялпи талабни ва, ўз навбатида, ялпи таклифни чеклаб туради.

• 17.11.22

Дискрецион фискал сиёсат – бу, давлат томонидан расмий равишда эълон қилинадиган, ҳукуматнинг бандлик даражаси, ишлаб чиқариш ҳажми, инфляция ва тўлов қобилиятини тартибга солиш (бошқариш)га қаратилган махсус қарорлари орқали фискал сиёсат параметрларини, яъни давлат харажатлари, солиқлар ҳажмини ҳамда давлат бюджети сальдосини мақсадли ўзгартиришни кўзда тутадиган сиёсатдир.

• 17.11.22

Автоматик фискал сиёсат - давлат томонидан қатъий ўрнатиб қўйиладиган “стабилизатор”лар воситасида амалга оширилади. Бундай стабилизаторлар бўлиб, энг кам иш ҳақи миқдори (БҲМ, МҲТЭКМ), солиқларнинг табақалашган, прогрессив, регрессив ставкалари, турли хил эгри солиқлар ҳисобланади. Бунда тўловлар миқдори иқтисодиётдаги ҳар қандай вазиятда автоматик равишда ўзгариб боради.

• 17.11.22

Давлат солиқ сиёсатини амалга оширишда қуйидаги мақсадларни кўзлайди: Фискал мақсад – ижтимоий-иқтисодий ривожланишнинг умумдавлат, ҳудудий ва маҳаллий дастурларини молиялаштириш мақсадида миллий даромаднинг бир қисмини бюджет тизимига жалб этиш; Иқтисодий мақсад – ижтимоий ишлаб чиқаришда таркибий ўзгаришларни амалга ошириш, миллий даромад ва ЯИМни ҳудудлараро, тармоқлараро ва ижтимоий қайта тақсимлаш, талаб ва таклифни бошқариш, тадбиркорлик ва инвестицион фаолиятни рағбатлантириш мақсадида иқтисодиётга солиқ механизми орқали таъсир кўрсатиш;

• 17.11.22